Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 866

ચીત-મલખમ
૮ર૧
થીપાશ
ચીત-મલખમ સ્ત્રી. જિઓ ‘ચીત' + “મલખમ.] મલખમને ચીનગે જ “ચિનગે.' પીઠ ચાટી રહે એ પ્રકારની એક લસરવાની કસરત ચીનત (ત્ય) સ્ત્રી ઓળખ, જાણ, વાકેફગારી ચીતરવું સ. કેિ. સિં. શ્વત્ર- અ. તદભવ] પછીથી ચીન-માલ(-ળા) જઓ “ચીણ-માલ.” આલેખન કરવું. (૨) (લા.) વર્ણન કરી બતાવવું. (૨) (લા.) ચીન-વાસી વિ. [સં., પૃ.] ચીનનું રહીશ વર્ણન કરી બતાવવું. [ચીતરી કાઢવું, ચીતરી મારવું ચીનનું સ. ક્રિ. [સ. વળે ભુ. કૃ>પ્રા. વિન દ્વારા, ના. (રૂ. પ્ર.) જેમતેમ લખી નાખવું. (૨) બગાડી નાખવું] ચીતરાવું ધા., જ, ગુ.] (લા.) સતત મનન કરવું કર્મણિ, જિ. ચિતરાવવું છે.. સ. ક્રિ.
ચીન સી ની એક જાતનું ચામડું ચીતરી સ્ત્રી. જિઓ ચિત્ર.'] ચામડીને એક રોગ. (૨) ચીનાઈ જ “ચિનાઈ.'
[ (રેશમી) જવારના મેલમાં થતો એક રોગ. (૩) શેરડીના વાડમાં ચીનાંશુક (ચીનાંશુક) ન. [સં. ચીન + ચં ચીનાઈ સાડી થતો એક રેગ. (૪) (લા.) સુગવાળી અણગમતી કંપારી. ચીનિયો છું. [સં. ચીન + ગુ. “ઈયું? ત.પ્ર.) એક પ્રકારના ગંદ [ચહ(-)વી (રૂ. પ્ર.) બેચેની ભરેલો કંટાળો અનુભવ ચીની વિ. [સ, પૃ.] ચીનને લગતું, ચનનું. (૨) વિ., સ્ત્રી, ચીતરો જુઓ ‘ચિત્રો.”
ચીન દેશની સ્ત્રી. (૩) ચીન દેશની ભાષા. (૪) (ચીનમાંચીતલ(ળ) (-ક્ય,-ય) સી. સ્ત્રીઓનું હાથનાં કાંડાંમાં થી આયાત થતી માટે હવે વ્યાપક રીતે) ખાંડ, બ હું પહેરવાનું બંગડી ઘાટનું એક ઘરેણું, ચપટી પહોળી બંગડી ચીની-ખાનું ન. જિઓ “ચીની' + ‘ખાનું.'] (ચીનમાંથી કે ચૂડી. (૨) લાકડાની ફાડેલી ફાચર
આવતું ત્યારથી) ફટાકિયા વગેરે દારૂખાનું ચીતવવું સ. ક્રિ. [સં. વિન્ત ] વિચારવું, ધારવું. ચીતવાણું ચીન કું. [સ. ચીન + ગુ. ઓ' ત. પ્ર.] ચીનને વતની, કર્મણિ, કિં. ચિતવાવવું છે.. સ. ક્રિ.
ચીનને રહીશ, ચીની પ્રજોજન ચીતળ ન. [સ, સ્વિત્ર-> પ્રા. વિત્ત-] હરણને એક પ્રકાર ચીપ (-) સ્ત્રી. [જ “ચીપવું.”] દબાવવું એ, દાબ. ચીતળ૨ (-ળ્યું છે એ “ચિત્તળ.”
(૨) (રમતનાં પાનાંની) ફીસ. (૩) લાકડાની પાતળી ચીતળ (-ળ્ય) સ્ત્રી, લાકડાની ફાચર. (૨) ચપટી પહોળી અણધડ પટ્ટી. (૪) ચબરાકી. (૫) ચૂડી વગેરેમાં ચડાવાતી બંગડી કે ચૂડી. (૩) ચીપ જેવું ગળામાં પહેરવાનું એક ધાતુની પાતળી પટ્ટી ઘરેણું. (૩) લાકડાની ફાડેલી ફાચર
ચીપકવું અ. ક્રિ. [હિ. ચિપકના] વળગી રહેવું, ચાટી રહેવું. ચીતળ-કંદ (-કન્ટ) ૫. [અસ્પષ્ટ + સં.) એ નામનો એક વેલો ચીપકાવું ભાવે, ક્રિ. ચિપકાવવું છે, સ. ક્રિ. ચીતળી ઓ “ચીતરી.
[જાતિ)--ચિત્તળ.” ચીપટ (-ટય) સ્ત્રી. એ નામની એક માછલી ચીતળ છું. જિઓ ચીતળ.'] જુઓ શીતળ' (સ- ચપટવું સ, ક્રિ. [રવા.] ચટાડવું. (૨) બાથ ભરવી. (૩) ચતું જ “ચતું.”
(લા.) સંગ કરવો. (૪) પેટે આક્ષેપ મૂકો. ચીપટવું ચીકાર છું. [સં] દુ:ખની ચીસ, ચિકાર
કર્મણિ, ક્રિ. ચિપટાવવું છે., સ. કિં. ચી(-ચી)થડું-$) ન. [હિ. ચિથડા] ફાટેલા જના કપડાનો ચપટી સ્ત્રી, રિવા.] કઈ બે પદાર્થો વચ્ચે આવી જતાં નાનો ટુકડો
[નાની ચાંદરડી ચામડી કચડાવી એ ચી(-ચ)થરી શ્રી. જિઓ “ચીથરું' + ગુ. “ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય.] ચપટું વિ. ચપટ બેઠેલું ચીટ-ચ)થરું જઓ “ચીથડું.” [-રાં કાઢવાં (રૂ. પ્ર.) ખરી ચીપટો પં. સાણસી જેવું ચપટ પકડનું ઓજાર, ચીમટે વાત છોડી અન્ય આડી અવળી વાત કરવી. (૨) જ ચી(-)પડું ન, ડે ૫. આંખને કાંઈક બંધાઈ ગયેલો બોલવું. -રાં વીણવાં (રૂ. પ્ર.) ભીખ માગવી]
સફેદ મેલ, પીયો
[ગંજીફાનાં પાનાંની ફસણ ચપ(-ચીંથરેહાલ વિ. [જ “ચીથરું' + ગુ. “એ” સા. ચીપણી સ્ત્રી, જિએ “ચીપવું” + ગુ. આણુ કુ. પ્ર.] વિ, પ્ર. + જ “હાલ.'] ફાટયાં તૂટ્યાં કપડાં પહેર્યા ચીપણું ન. [જ “ચીપવું' + ગુ. અણું' કુ. પ્ર.] જ હોય તેવું કંગાળ. (૨) અત્યંત ગરીબ
“ચીપણું.” (૨) લાકડામાં કાપા પાડવાનું સંઘાડિયાનું ચી-ચી)થલું ન. ખરાબ થઈ ગયેલી ઈઢણી
એક સાધન ચીથવું સ. કિ. કાપવું. (૨) કચરવું, છંદવું. ચિયા કર્મણિ, ચીપવું સ. ક્રિ. [રવા.] દબાવવું, દાબવું, અવાજ ન થાય કિ. ચિકાવવું છે., સ. કિં.
એમ કરવું. (૨) (ગંજીફાનાં પાનાંનું) ફોસવું. [ચીપી ચીધું વિ. સાંકડા ગળાનું, ચિપાસિયું
ચીપીને બેસવું (રૂ. પ્ર.) ચબાવલાપણે બોલવું. (૨) ચીન ૫. [સ.] હિમાલયની ઉત્તરનો એશિયાને એક વિશાળ શબ્દો ઉપર ભાર દઈ વે બેલવું]. ચિપલું કર્મણિ, કિ. પ્રદેશ (પશ્ચિમે મધ્ય એશિયાની સરહદે પહોંચ, ઉત્તરે ચિપાવવું છે, સ. જિ. રશિયાઈ એશિયાને અડત અને પૂર્વે સમુદ્ર સુધી). ચીપજ્યાં ન., બ. વ. જિઓ “ચીપ' દ્વારા.] ભજન વગેરે (સંજ્ઞા.) [૦ને શાહુકાર (કે સાવકાર) (.પ્ર.) ઠગ, લુચ્ચા, ગાતી વખતે હાથમાં રાખી વગાડવામાં આવતી લાકડાની લીધા પછી પાછું ન આપનાર]
બે નાની ચીપ ચીનગવું અ. ક્રિ. રિવા.3 ચીસ પાડવી. ચિનગાવું ભાવે, ચીપચીપ (ગ્ય) સ્ત્રી. જિઓ “ચીપવું-દ્વિભવ.] વારંવાર ક્રિ. ચિનગાવવું પ્રે, સ. ક્રિ.
ચીપવું એ. (૨) (લા.) અત્યંત ચોકસાઈ, ચિપાસિયા વડા ચીનગી જ ચિનગી.”
ચીપાશ (૩) સ્ત્રી. [જુઓ “ચીપ' + ગુ. “આશ' ત, પ્ર.]
ચીતું
. ] ૬
ચિડાઈ કુટેલા નાના ચાંદડી