Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 848

ચાર-પશું
ચાર-પશું વિ. [જએ ‘ચાર?' + 'પગ' + ગુ, ‘*' ત. પ્ર.] ચાર પગવાળું, ચાપણું ચારપાઈ શ્રી. [જુએ ચાર’+ પાયા' + હિં‘* શ્રીપ્રત્યય.] (ચાર પાયાવાળા) ખાટલે
૮૦૩
ચાર-પુરુષ પું. [સં.] ચાર, ગુપ્તચર, જાસૂસ ચાર-ખગલી સ્ત્રી. [જુએ ચાર’+ બગલી.”] (લા.) કપડાની
સિલાઈમાં એક પ્રકારના કાપ ચાર-વાલી વિ., લી. [જએ ‘ચારૐ’+ વાલ' + ગુ. ત, પ્ર.] ચાર વાલના વજનનું સેના-ચાંદી માપવાનું એક વજનિયું
ઈ '
અસદાચારી
ચારિત્ર(-ઝ્યા)લય ન. [સં. + આવ] · સદાચાર શીખવાનું સ્થાન, બાળ-અપરાધી શાળા, રેમેટરી ચારિયાનું ન. [જુએ ‘ચારવું’ દ્વારા.] ચરિયાણ જમીન, બીડની જમીન, ગોચર
ચારિયું વિ. જિઆ ‘ચાર ’+ ગુ, ‘ઇયું' ત. પ્ર.] જ્યાં ચાર ઊગતી હાય તેવું. (ર) ખેતરમાંથી ચાર કે કડબ વાઢી લાવનારું. (૩) લીલી ચાર ખાવાથી મળેલા દૂધનું (ધી). (૪) ન. ચાર કે કડબ બાંધવાનું સાધન
જ
‘ચારી,’
ચારી સ્ત્રી, અગ્નિ સળગાવવાના મોટો ખાડો કે ચૂલ ચારૢ વિ. [સં.] સુંદર, સુડાળ, સુભગ, સુરેખ, રળિયામણું ચારુ-કેશી વિ., સ્ત્રી. [સં.] સુંદર વાળવાળી સ્ત્રી ચારુ-ગાત્રી વિ., . [સં.] સુંદર સુડોળ અંગેાવાળી ચારું-તર ન. [જુએ ‘ચરેાતર,’ એનું કૃત્રિમ સંસ્કૃતીકરણ.] જુએ ‘ચરે તર.’ [ણાપણું, ‘એલિગન્સ' (દ. ખા.) ચારું-તા સી., ૧ ન. [સં.] સુંદરતા, સુરેખતા, રળિયામચારુ-વ્રતા વિ., સ્રી. [સં.] સારા વ્રતવાળી સ્ત્રી, સદાચરણી સ્ક્રી ચારુ-શીલ વિ. [સં.] સારા આચરણવાળું, સદાચારી ચારું` ન જુએ ‘ચારવું” + ગુ. ‘> . પ્ર.] ખીન્ન* ઢાર
સાથે ચરવા જતું ઢાર. (૨) ખેાટ્ટીને ચારા કરવા પડતર રાખેલું ખેતર [સં.]ચારું? ન. વારંવાર
આર Àાંકાવાથી પડેલું આંટણ
: ચારૂપ (-૫) શ્રી. સૌરાષ્ટ્રની એક પ્રકારની ઊંચી જાતની ઘેાડી ચારેક વિ. [જુએ ચારૐ' + ‘એક,'] લગભગ ચાર, અંદાજે ચારની સંખ્યાનું
યારા પું. [જુએ ‘ચારવું' + ગુ. ‘એ' ત. પ્ર.] પશુ-પંખી વગેરેને ચરવાથી મળતા ખેરાક, (ર) ઘાસપાલેા ચાર કડબ વગેરે. (૩) (સુરત આજ) ચિતા સળગાવવા માટે વપરાતી ઘાસ-કરાંઠી (ન. મા.)
ચારાલ ન. [જુઓ ‘ચારે' + અપ. છટ્ઠા પ્ર. દ્વારા] ઘેાડા તથા ઢારતા ચારે. (ર) ચારવાને લાયક જગ્યા, ગાચર ચારેાળી શ્રી. એક જાતના સૂકા મેવા તરીકે વપરાતાં ખા ચારેલું` ન. [જુએ ‘ચારા’દ્વારા.] ચરિયાણ જમીન, ગૌચર, ચારેલું. (ર) કંઠાળના છેડા પગર ફેરવી બી કાઢી લીધા પછીના ઢારને ખાવા જેવા સૂકા, (૩) (લા.) મૂળ, ૨૪ ચારેળુ ન જ઼િએ ચારોળી' + ગુ. ‘G*' ત, પ્ર.] ચારેાળીનું
લીલું ફળ
ચારાળા પું. ખેાટા આરેાપ. (૨) અપયશ, અપકીર્તિ, બદનામી ચાર્કાલ પું. [અ.] ખાળેલાં લાકડાંના કાયલા, ચાલુ કાલસા ચાર્જ પું. [અં.] કામકાજના હવાલે. (૨) કિંમત, મહ્યું, (૩) આરેપ, તહેામત, આળ. [૰ આપવા (રૂ.પ્ર.) કામકાજના હવાલા સોંપવા, ૦ આવવા (રૂ. પ્ર.) કરવેરા જેવું માગણું થયું. (૨) તહે।મત આવશું. ॰ કરવા (રૂ. પ્ર.)
ચારવું જએ ચરવું”માં. [આઈ. ડી.’ ચાર-સંસ્થા ( -સંસ્થા) શ્રી. [સં.] સીતંત્ર, સી, ચાર-સ વિ. [જુએ 'ચાર' + ર્સ, જ્ઞાનિ> પ્રા. સમાË> અપ. ત], સે। વિ. [જુએ ચાર ’+ સે.']ચારી ૪૦૦’ની સંખ્યાનું. [॰ વીસ (રૂ. પ્ર.) છેતરપીંડી ક્રેબ વગેરે કરનારું (પીનલ ક્રેડ’—-ોજદારી કાયદાની ૪૨૦ મી કલમ પ્રમાણે થતા ગુનાનું આચરણ કરનાર, એના ઉપરથી આ પ્રયોગ વ્યાપક બન્યા છે.)] ચાર-હટ્યું, શું વિ. [જ઼એ! ‘ચારી' + સં. [äi- >> પ્રા. હ્યુમ-] ચાર હાથવાળું ચારિ(-૧૧) સી. [સં.] યુદ્ધ-નિયુદ્ધ વગેરેમાં પગ વગેરે અંગેાની લાક્ષણિક હિલચાલ–એવી જ નાટય અને નૃત્યમાં હિલચાલ. (નાટય.)
ચારિત્ર,ત્ર્ય ન. [સં.] આચરણ, રીત-ભાત. (ર) શીલ, ચાલ-ચલગત, ‘કૅરેક્ટર' (મ. ન.) [ાંધવું એ ચારિત્ર -ક્ષ્ય )-ગઠન ન, [સં. + જુએ ‘ગઢન.’ ] ચારિત્ર્ય ચારિત્ર(-ત્ર્ય)-દૂષણન., ચારિત્ર(-ત્ર્ય)-દેષ પું. દુરાચારી વર્તન, ‘લાઇખલ' (ગા. મા.) વર્તન ચારિત્ર(-૫)-ધર્મ પું, [સં.] ચારિત્ર્યનું લક્ષણ, સદાચારી ચારિત્ર(-ત્ર્ય)-પ્રભાવ કું., [સ.] સદાચરણની શેહ-શક્તિ ચારિત્ર(ત્ર્ય)અલ( -ળ ) ન [ર્સ.] સવર્તનની શક્તિ, ‘મેરલ કાર્સ'
ચારિત્ર(-ય)-મીમાંસા (-મીમીસા) સી. [સં.] માનવનાં કર્તવ્યેના વિચાર. (૨) એવા વિચારને આપતું શાસ્ત્ર, [નારું કર્યું. (જેન.) ચારિત્ર(-ત્ર્ય)-મેહ કું., -હનીય ન. [સં.] સત્ ભાન ભુલાવચારિત્ર(ચ)-વત્સલ વિ. [સં.] જેને સદાચરણ વહાલું
નીતિશાસ્ત્ર
છે.
Jain Education International_2010_04
ચાર્જ
ચારિત્ર(->ન્ય)-શૂન્ય વિ. [સં.] જેની પાસે સદાચાર એવી વસ્તુ જ નથી તેવું, ચારિત્ર્ય-હીન [સદાચરણી ચારિત્ર(-ત્ર્ય)-સંપન્ન (સમ્પન્ન) વિ. [સં.] ચારિત્ર્યવાળું ચારિત્ર(-ત્ર્ય) હીન વિ. [સં. ખરામ ચાલચલગતવાળું,
તેવું, ચાહક
ચારિત્ર(-ત્ર્ય)વધ પું. [સં.] સતૅનની નિંદ્રા, કૅરેક્ટરએસેસિનેશન' (ઉ.જો.) ચારિત્ર(-૫)-વંત(-વન્ત) વિ.[સં. °વત્ > પ્રા. °વંત], ચારિત્ર
(-ત્ર્ય)-વાન વિ. [સં. વાન્ પું.] ચારિત્ર્યવાળું, સદાચરણી, સદાચારી, શીલવાન ચારિત્ર(-ત્ર્ય)-વિનય પું. [સં.] સામાયિક આદિ કોઈ પણ નિયમમાં ચિત્તનું સમાધાન રાખવાની ક્રિયા. (જૈન.) ચારિત્ર(-ત્ર્ય)-શિથિલ વિ. [સં.] શિથિલ ચારિત્ર્યવાળું, અસદાચારી, ચારિત્ર્યહીન [સારી ચાલ-ચલગતનું ચારિત્ર(૫)-શીલ વિ. [સં.] ચાર્કિગ્યવાળું, સદાચારી,