Page Text
________________
ચામ-ખેડું
૮૦૧
ચાર
(૨) કથળે. (૩) જાદુગરની લાકડી
જવું. ૦નું જહાજ ચલાવવું, નું નાણું ચલાવવું (રૂ. પ્ર.) ચામ-ખેઢ૨ ન. એ નામનું એક પ્રકારનું જીવડું
કુટણખાનું ચલાવવું. (૨) પૈસા લઈને સંગ કરાવવા. ૦નું ચામ-ખેડે !. [જ એ “ચામ-ખેડું.”] મરેલા ઢોરનાં ચામડાં તાળું (રૂ. પ્ર.) ઘરનું વૃદ્ધ વડીલ માણસ. નું નાણું વટાવવું ઉતારનારે-ચમાર. (૨) (લા.) મદારી
(રૂ. પ્ર.) કન્યાવિક્રય કરો. ને ધંધે (-ધ ) (ઉ. પ્ર.) ચામ-ચેટ સ્ત્રી. [જએ “ચામ” + ચાટવું' + ગુ, “ઈ' કુ. કુટણખાનું. (૨) વેશ્યા-જવન. -જાં ચૂથવાં (૨. પ્ર.) સર્વ પ્ર.] (લા.) વ્યભિચાર, છિનાળું
વગરની વસ્તુમાંથી કસ કાઢવા મથવું. (૨) પત્ની સાથે વધુ ચામ-ચાર ૫. જિઓ “ચામ' + સં.] (લા) વ્યભિચારી પુરુષ પડતો સંગ કરવા. હાં રંગવાં (૨ વાં) (રૂ. પ્ર.) સખત ચામ-ચેરી સ્ત્રી. [જ એ “ચામ' + “ચારી.'] ચામડાંની ચોરી. માર માર. ૦ ઉતારી ના(-નાં)ખવું, તેડી ના(૨) (લા.) વ્યભિચાર, છિનાળું
(-)ખવું (રૂ.પ્ર.) સખત માર મારવો. ૦ ખરાબ થવું (રૂ.પ્ર.) ચામ-જ સ્ત્રી. જિઓ “ચામ' + “જ.'] શરીર ઉપર થનારી જ સપ્ત માર પડ. ૦ ચૂંથવું (રૂ. પ્ર.) સ્ત્રીગમન કરવું. (૨) ચામઠી વિ., સ્ત્રી, જિઓ “ચામઠું' + ગુ. “ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય.]. મડદાનું પોસ્ટમોર્ટમ કરવું. (૩) નકામે પરિશ્રમ કર. (લા.) વ્યભિચાર ઉપર જીવન ગાળતી એક ભટકત કેમની સ્ત્રી ૦ચૂંથવું (રૂ. પ્ર.) બળાત્કારનો ભોગ બનવું. (૨) મડદાનું ચામાં ન. સિં મેળ-> પ્રા. વક્મટ્ટમ- ચામડા ઉપરનું પિસ્ટ-મોર્ટમ થવું. (૩) નકામો પરિશ્રમ થશે. ૦ રંગી ચાઠું કે સેળ
ના-નાંખવું (૨ગી-) (રૂ. પ્ર.) સખત માર મારવા]. ચામહ વિ. જિઓ “ચામડું' દ્વારા.] ચામડા જેવું ચીકટ ચામણ-ચાલે, ચામણ-ચેટો છું. એ નામનું એક ઘાસ ચામ-કામ ન. જિઓ ચામડું' + “કામ] ચામડાં તૈયાર ચામર પં. [સં.] એ નામનો એક ગણમેળ-અક્ષરમેળ છંદકરવાનું કામ. (૨) ચામડાંનાં સાધન જોડા વગેરે બનાવવાનું (પિં)(૨) ન. ચમરી ગાયના પૂછડાના વાળને એ-રાજાઓનું કામ. (૩) ચામડા ઉપર કોતરણ કરવાનું-ભાત પાડવાનું કામ અને આચાર્યોનું એક આદરણીય ચિહન, ચમ્મર ચામડ-તે વિ. [જ એ “ચામડું' + ‘તેડવું.”] (લા.) શરીરને ચામર-ધારી વિ. [૪, પૃ.] રાજદરબાર કે આચાર્યોની કષ્ટ આપે તેવું, સખત મજુરી ભરેલું
તહેનાતનું ચામર ઢોળનારું (પુરુષ કે સ્ત્રી) ચામઠાં-કારખાનું ન. જિઓ “ચામડું' + ગુ. ‘આ’ ‘પ. વિ, ચામર-ધારિણી વિ., સ્ત્રી. [૪] ચામર ઢળનારી સ્ત્રી-સેવક બ. ૧, પ્ર. + “કારખાનું.'] ચામડાના પદાર્થ બનાવવાનું કાર- ચામરમ ન. ખેતર. (૨) મકાઈના ડોડાને છેડે થતું ફૂલ ખાનું, “ટેનરી
ચામ-રસ છું. [જાએ “ચામ' + સં.] ચામડામાંથી કાઢેલ ચામઢિય(-)ણ (-) સ્ત્રી. જિઓ “ચામડિયો”+ ગુ. ચીકણો પદાર્થ, સરસ. (૨) (લા.) વ્યભિચાર અ(એ)ણ' સ્ત્રીપ્રત્યય] ચામડિયાની સ્ત્રી
ચામાચીડિયું ન, ચામા (ડ) સ્ત્રી. અવાવરુ અને ચામયુિ વિ. જિઓ “ચામડું” + ગુ. “ઇયું'ત. પ્ર.] ચામડાને બંધ મકાનમાં થતું રાત્રિ–ગામી એક અર્ધ-પક્ષી પ્રકારનું
લગતું, ચામડાનું. (૨) ચામડાં સાફ કરનારું. (૩) (લા.) વાગેળની જાતનું ઘણું નાનું પ્રાણી, છાપું, છીપું કંજસ, લોભી, કૃપણ. [ભાલું (રૂ. પ્ર.) પુરુષની જનનેંદ્રિય, ચામાચેણ (-શ્ય) સ્ત્રી. એ “ચામાચીડિયું.” (૨) છછુંદર શિશ્ન]
ચામીકર ન. [સં.] સોનું. (૨) ધંતૂરાનો છોડ ચામ િયું. [જ એ “ચામડિયું.”] ચામડાં સાફ કરનાર ચામું (ચામુડા) સ્ત્રી. [], ડી સ્ત્રી, દુર્ગા દેવીનું એક કામદાર. (૨) ચામડાંનાં સાધન બનાવનાર કારીગર. (૩) પ્રચંડ પ્રકારનું સ્વરૂપ ચામડાંને વેપારી. (૪) મચી
ચોદિયું વિ. જિઓ “ચામદી' + ગુ. “છયું' ત. પ્ર.] ચાળાચામડી સ્ત્રી, જિઓ “ચામડું + ગુ. ‘ઈ’ સ્ત્રી પ્રત્યય.] (પશુ- ચમકાવાળું. (૨) બેટી બડાઈ હાંકતું, બડાફી. (૩) ન. પક્ષી-પ્રાણી સર્વ કોઈની) ત્વચા, ખાલ. [૦ આવવી (રૂ. પ્ર) , નખરું જખમ વગેરે ઉપર નવી ચામડી બંધાવી. ૦ ઉતરડી ચામોદી સી. ચાળો-ચમકે, નખરાં. (૨) બડાઈ, પતરા. ના-નાંખવી (રૂ. પ્ર) ભારે નુકસાન કરી ખર્ચના ખપમાં (૩) ચાંદો સ્વભાવ
[કાઉટ’ (ન. ભો) ઉતારવું ૦ કાઢવી (રૂ. પ્ર.) છાલ ઉખેડવી. ૦ ચૂંથવી(ર.અ) ચાર પું. [સં.] ગુપ્તચર, જાસૂસ, ચર, “ડિટેકટિવ.” (૨) વાવણી કરવી. જવી (..) ખૂબ શ્રમ પડે. ૦ તોડી ચાર વિ. [સં. >પ્રા. ચત્તાકર>*વતારવારિ ના-નાંખવી (રૂ. પ્ર.) સખત માર માર. નું નાણું દ્વારા જ, ગુ. “રચાર'] ૧+૩, ૨૨, ૩+૧ ની સંખ્યાનું. (રૂ. પ્ર.) કન્યાવિક્રયનું નાણું. ૦ બચાવવી (રૂ. ) કામ- [૦ અક્ષર જાણવા (૩. પ્ર.) ભણેલ હોવું. ૦ આદમી ચોરી કરવી]
(રૂ. પ્ર.) સારા માણસ. ૦ આંખ (ખે) (રૂ. પ્ર.) પાકી ચામડી-ર ડું, વિ. [જ “ચામડી' + “ચાર.], ચામડી- દેખરેખ. ૦ આંખે કરવી (આંખે-) (રૂ. પ્ર.) ગુસ્સે થવું. રખું વિ. જિઓ “ચામડી'+ “રાખવું' + ગુ. “ઉ” ક. પ્ર.] ૦ આંખે થવી (-આંખે) (રૂ. પ્ર.) બે જણની નજર | (લા.) કામ-ચાર
એકઠી થવી, સામે મળવું. (૨) અદેખાઈ થવી. (૩) રે ચામડું ન. જિઓ “ચામ” + ગુ. ‘ડું સ્વાર્થે ત. પ્ર.) (શરીરનું ભરાવું. ૦ કાનની વાત (રૂ. પ્ર.) ઘરની જ ખાનગી વાત. સામાન્ય) ચામડી, ત્વચા, ખાલ (મોટે ભાગે પશુઓની). ૦ ખૂંટ (રૂ. પ્ર.) સમગ્ર બધું. ૦ ચશ્મ કરવું (રૂ. પ્ર.) સામનિદાનાં નાણું ચલાવવાં (રૂ.પ્ર.) જબરદસ્તીથી કામ લેવું. સામે મળવું, સંમુખ થવું. ૦ચાસણી (રૂ. પ્ર.) ચડિયાતું. -દાની જીભ હેવી (૨. પ્ર.) વખતે અજગતું પણ બેલાઈ ૦ ચેકડીનું રાજય (કડી) (રૂ.પ્ર.) ચક્રવર્તી રાજ્ય.
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |