Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 839

ચંદાવું
૭૪
ચંદ્ર-બિંદુ ચંદાવું (ચન્હાવું) અ. ક્રિ. [સં. ચન્દ્ર”પ્રા. ચંદ્ર, –ના. ધા.] ચંદ્રના ખંડ જેવી આકૃતિ. (૨) વિ. ચંદ્રના ખંડ જેવી (લા.) શરીર ઉપર ચાંદાં ચાંદા થવાં, ચાંદાના રૂપનું કેહવાણ થવું આકૃતિવાળું ચંદા-વા (ચન્હાવા) ક્રિ. વિ. [સ, વન->પ્રા. ચંદ્રમ + ગુ. ચંદ્ર-ગઢ (ચન્દ્ર-) પું. [સં.+ જુએ, “ગઢ.) રુકમિણીના પિતા ‘વ’ અંતરસૂચક અંત્યગ] (લા.) થોડા અમુક માપ સુધી, ભીમકની વિદર્ભ દેશની પ્રાચીન રાજધાની. (સંજ્ઞા) અમુક પાયરી સુધી
ચંદ્રખી (ચન્દ્રખી) સી. ટપલી, નાની ડાલી, છાબડી ચંદી(ચન્દી, સ્ત્રી, ઘોડા કે બળદને સૂકાં ચા પલાળીને આપવામાં ચંદ્ર-ગુહ (ચન્દ્ર) નં. [. પું, ન.] કુંડળીમાં ચંદ્રનું ખાનું. (ા .) આવતાં બાજરી ચણા વગેરે. (૨) (લા.) વિજયી સેનાના ચંદ્ર-ગેલક (ચન્દ્ર-) છે. [સ.1 ચંદ્રનો ગળાકાર જોવામાં ઘોડાઓને “ચંદી'ના બહાને આપવામાં આવતી હતી તે અવતે ચંદ
[ગૌરવર્ણ ખંડણી. [૦ આપવી-(રૂ. પ્ર.) લાંચ આપવી. ૦૨૮૮-૮)વી ચંદ્ર-ગાર (ચન્દ્ર) વિ. [સં.] ચંદ્રના જેવું સુંદર સફેદ રંગનું, (૨. પ્ર.) અભિમાન આવવું, ગર્વ થવો. ૦ ચટ(હા)વવી ચંદ્રગ્રહણ (ચન્દ્ર-) ન. સિં.] પૂનમને દિવસે સૂર્ય અને ચંદ્ર (૨. પ્ર.) ડાં બળદને પૌષ્ટિક ખોરાક આપવો] વચ્ચે પૃથ્વી સીધી લીટીમાં આવે ત્યારે ચંદ્ર ઉપર પડતી ચંદુરી (ચન્દ્રરી) વિ., પૃ. [સ, વન્દ્રપુરી ->પ્રા.ચંદ્રક-] પૃથ્વીની છાયા. (૨) (લા.) મિઢા ઉપરની ગમગીની ઘઉંની એક જાત (“ચંદ્રપુર ગામ ઉપરથી)
ચંદ્ર-ચક્ર (ચન્દ્ર) ન. [સં.] ઓગણત્રીસ વર્ષે પૂર્ણ થતું ચંદ્રનું ચંદેરી (ચન્દરી) સ્ત્રી. [સં વન્દ્ર તિવા >પ્રા. ચંદ્રરિમા જ્યોતિર્ષિક એક ખાસ ભ્રમણ (એ થતાં મહિના-પક્ષ-તિથિ માળવામાં વાલિયર પાસેની એક નગરી. (સંજ્ઞા.)(૨) (લા.) વાર ફરી ૨૯ વર્ષ માટે એનાં એ આવે). (જ્યા.) વિ., સ્ત્રી, પાઘડીની એક જાત. (૩) વિ. ચંદેરી નગરને લગતું ચંદ્ર-ચાર ૫. સિં.1 તે તે રાશિ કે નક્ષત્રમાં ચંદ્રનું જઈ ચંદેલ,-લે (ચન્ટેલ,-લો) વિ., પૃ. [સં. નવજાપ્રા . રહેવું એ, (જ.) ચંદ્ર-ઇમ- >ચં-હિબ- દ્વારા મળેલ] (ચંદેલ ગામના ચંદ્રચૂડ (ચન્દ્ર) વિ., પૃ. [4] (જેમના કેશકલાપમાં સંબંધે) રાજપૂતની એક જ્ઞાતિ અને એને પુરુષ. (સંજ્ઞા.) પૌરાણિક માન્યતા પ્રમાણે ચંદ્ર છે તેવા) મહાદેવ, ચંદ્રમૌલિ, ચંદે (ચન્દો) પું. સિં, ->પ્રા. ચં] ચંદ્રના આકારનું શિવજી, રુદ્ર ગળ સુંદર ચકતું. (૨) બિંબ, ડિસ્કા (૩) ઘડિયાળની ચંદ્રછાયા-પથ, ચંદ્રછાયા-માર્ગ ! સિ.] સૂર્યગ્રહણ વખતે આંકડાવાળી ગોળ કે બીજી ઘાટની સપાટી. (૪) લા.) સુર્યની આડે આવેલા ચંદ્રના પૃથ્વી ઉપર પડતા ઓછાયાને ચહેરે, મુખડું. (૫) સિક્કા ઉપરનું મહેણું
માર્ગ. (જ.) ચંદૌસી (ચન્દોસી) છું. એક જાતના કિંમતી પ્રકારના ઘઉં ચંદ્ર-(- )ત (ચંદ્ર-( )) સ્ત્રી. [૪. વન-યોતિ ચંદ્ર (ચન્દ્ર) ૫. સિં.1પૃથ્વીને આકાશીય એ નામનો ઉપગ્રહ, ન., અ. તદભવ, ચંદ્ર-અતિ (ચ ) સ્ત્રી. [સં. થોfaa
ચંદ્રમા, ચાંદ. (સંજ્ઞા.) (૨) ગ્રહોને તે તે ઉપગ્રહ ન.] ચંદ્રને પ્રકાશ, ચંદ્રપ્રભા, ચંદ્ર-યુતિ. (૨) (લા.) ચંદ્રના ચંદ્રક (ચન્દ્રક) છું. [સ.] ચંદ્રના ઘાટનું સેના-ચાંદીનું ચકતું જે પ્રકાશ આપનારી એક આતશબાજી (જેના ઉપર અક્ષરે અંકિત કરી વિશેષ કાર્ય માટે વ્યક્તિઓને ચંદ્ર-દધા (ચન્દ્ર) વિ, સી. [સ.] વૃષભ અને કર્ક રાશિમાં ભેટ આપવામાં આવે છે.), ચાંદ, મેડલ.” (૨) કોઈ પણ ચંદ્ર હોય તેવી રાત્રિ. (ા.) બિલે, (૩) મોરપીંછને ચાંદલો
ચંદ્ર દર્શન (ચ) ન. [સં.] બીજને દિવસે યા મેઘલી કે ચંદ્ર-કક્ષા (ચન્દ્ર) સ્ત્રી. સિ.] પૃથ્વીની આસપાસ ફરવાનો વાદળવાળી રાતે ચંદ્રનું દેખાવું એ ચંદ્રને માર્ગ, “મુનસ ઓર્બિટ.” (ખગળ.)
ચંદ્ર-ધતિ (ચન્દ્રની સ્ત્રી, [સં.] જએ “ચંદ્ર-જોત.” ચંદ્ર-કલા(-ળા) (ચન્દ્ર સ્રી. [૩] ચંદ્રની રોજરોજની વધતી ચંદ્ર-ધર (ચન્દ્ર-) ! સિ.] જ એ “ચંદ્રચૂડ.' કે ઘટતી આકૃતિનો તે તે સોળ ભાગ. (૨) જુએ ચંદ્ર-ધવલ (ચન્દ્ર) વિ. [સં.] જુઓ “ચંદ્ર-ગૌર.” ચંદર-કળા.”
[રાસાયણિક દવા, (યુ.) ચંદ્રનાડી (થન્દ્ર) સ્ત્રી, [સં.] ડાબા નસકોરાથી શ્વાસ ચાલતે ચંદ્રકલા રસ (ચન્દ્ર) પું. [સં] પારામાંથી બનાવેલી એક હોય એ પ્રકારની ગણાતી નાડી, ઈડા. (ગ.) ચંદ્રકળ (ચન્દ્રકળા) જુએ “ચંદ્ર-કલા.”
ચંદ્ર-૫થ (ચન્દ્ર) પું. સિં.] જ એ ચંદ્ર-કક્ષા.' ચંદ્રકાંત (ચદ્રકાd) પૃ. [સ.] જેના ઉપર ચંદ્રનાં કિરણ ચંદ્ર-પર્વ (ચન્દ્ર) ન. [૪] ચંદ્રથી સાતમા ખાનામાં સૂર્ય પડતાં પાણી ઝરતું માનવામાં આવતું હતું તે એક કાહપનિક આવે ત્યારે થતું એક પર્વ. (જ.) મણિ
ચંદ્ર-પત (ચન્દ્ર-) પું. સં.] ચંદ્રની કક્ષા કાંતિવૃત્તને ક્યાં ચંદ્ર-કેક (ચન્દ્ર-કેન્દ્રક) વિ. [સં.] ચંદ્રના મધ્યબિંદુ સાથે છે તે તે બિંદુ, રાહુ. (જ.) સંબંધવાળું
[ઘસારે ચંદ્ર પુરુષ (ચન્દ્ર) પૃ. [સં.] શનિના પ્રભાવવાળો. પુરુષ, ચંદ્ર-ક્ષય (ચન્દ્ર) પું. (સં.] ચંદ્રની કળાઓમાં થતે જ ચંદ્ર-પ્રભા (ચ ) સ્ત્રી. [ સં. ] એ “ચંદ્ર-જત.(૨) ચંદ્ર-ખંઢ (ચન્દ્ર-ખડ) . [સં.] ચંદ્રની સપાટી ઉપરના પથ્થરનો શિલાજિતમાંથી બનતી એક રાસાયણિક દવા. (આયુ.) તે તે ટુકડે, (૨) ચંદ્રની કળાઓને ક્ષય થતાં એવા ચંદ્રને ચંદ્ર-બલ(ળ) (ચ) ન. [સં.] કુંડળીનાં ખાનાઓમાં ચંદ્રનું પ્રકાશિત તે તે ભાગ
વર્ચસ કહેનારું સ્થાન-બળ. (જ.) ચંદ્રખંઢાકાર (ચન્દ્રપડાકાર) કું., ચંદ્ર-ખંહાકૃતિ (ચન્દ્ર- ચંદ્રબિંદુ (ચન્દ્રબિન્દુ) ન. સિ., ૫] સ્વર અનુનાસિક અંડાકૃતિ) સ્ત્રી. [ર્સ, બાર, મi] ચંદ્રના ખંડની આકૃતિ, છે એવું બતાવવા લેખનમાં સબિંદુ અર્ધચંદ્રનું કરવામાં