Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 820

(૨)
૭૭૫
ચઢાઈ
રંધાવું, બફાવું. (૯) મદમાં આવવું. (૧૦) ઈર્ષાપાત્ર થવું. ચહ(૮)મ(-૧)ણ સ્ત્રી. જિઓ “ચડ(-)નું'+ ગુ. “આમ(૧૧) (કપડાં વગેરેનું) સંકેચાવું. (૧૨) (કેઈ પણ કામ (-૧)ણી' ત. પ્ર.] જુઓ “ચડાવણી.” [ષ્કળુ કરતાં અટકવું કે (કામ) શરૂ કરવું. (૧૩) (નૈવેદ્ય તરીકે) ચામું વિ. જિઓ “ચડ દ્વારા.] ચડથી - અંટસથી ભરેલું, ધરાવું. (૧૪) વૃદ્ધિ થવી, વધવું. (૧૫) નશાની અસર થવી. ચઢાયે પું. જિઓ “ચાડું' દ્વારા.] કપાસ પીલવાના દેશી (૧૧) ઉશ્કેરાવું. [ચડી-ઢી) આવવું (રૂ. પ્ર.) હુમલો લઈ ચરખાના કરેડા પાછળ રાખવામાં આવતું લાકડું આવો . ચડી(ઢી) જવું (રૂ.પ્ર.) હુમલો લઈ જવો. (૨) પાકી ચઢા-ઢાવ જ એ “ચડા.” જવું. (૩) કરાતાં બાકી રહેવું. ચડી(-ઢી) બેસવું (-બૅસવું) ચ ઢા )વણ સુપ્રી. જિએ “ચડા(-૨)વવું' + ગુ. ‘અણી” કુ. (રૂ.પ્ર.) મર્યાદા મૂકી વરતવું, સિરજોરી કરવી, ચડી(-૮) રહેવું પ્ર.] ઉપકરણી (જૈવું) (રૂ. પ્ર) ટાઢે મરી જવું. (૨) થાકીને લેથ થઈ જવું. ચા(દ્રા)વવું જુઓ “ચડવુંમાં. (લા.) ઢાંચવું (દારૂ વગેરે). ચક(-) ઘેડે (રૂ.પ્ર.) હદ કરતાં વધારે પડતી ઉતાવળ (૩) ધાર કાઢવી. (૪) પેચ ફેરવી બેસાડવા. [ચઢા(હ)ની કરીને. ચડી(-ઢી વાગવું (. પ્ર.) મર્યાદા સાચવવી. દહાડા મારવું (રૂ. પ્ર.) ઉશ્કેરી મૂકવું] ચઠ(૮)વા (દાડા-) (રૂ. પ્ર.) ગર્ભ રહે. દિવસ ચહ(૮) ચડા(જા)વા પું, બ, વ, જિઓ “ચડાવો.'] ગાડાની નીચેના (રૂ. પ્ર.) સુર્યને પ્રકાશ વધતે થવો.] ચ(-ઢા)વું ભાવે, જિ. ભાગમાં મથાળું સરખું રાખવા રાખવામાં આવતા સીસમના ચા(-ઢા)વવું છે., સ. ક્રિ.
સેટા. (૨) દેવ દેવી વગેરેને નેવેદ્ય વગેરે ધરવાની ક્રિયા વાં ) . ભાટાના નાના કળશા, ઉલેચણ, ગિઢિ વગરના ચ૮(૮)વું એ ‘ચડવું’માં. ચહ(૦૨) (રૂ. પ્ર.) ઢંગધડા વિનાનું માણસ,
ચઢા(જા) ૫. [જ “ચડા(-4)વવું' + ગુ. “ઓ' ક. પ્ર.] ચહલ . ઈર્ષ્યા, અદેખાઈ. (૨) મમત, જિદ, હઠ, દુરાગ્રહ. ઉપરની કક્ષામાં ચડાવવાની ક્રિયા. (૨) કિંમતમાં વધારે [સે ચઢ(-૮)વું (રૂ. 4) હઠ કરવી] [‘ચડસ.' થશે કે બેલવો. (૩) કપડું એવું ન થાય એ માટે માથાચડસાઈ સ્ત્રી. [એ “ચડસ + ગુ. “આઈ' ત. પ્ર.] જુઓ વણીનું કપડું. (૪) સાડી કે સાડલો કે પડતાં ઉમેરવામાં ચહ(૮) . જિઓ ચડ(-૨)વું' + ગુ. “એ “ક. પ્ર.] આવતું કાપડ
[એકબીજાથી વધુ ચડનાર માણસ
ચરિત-ઢિયાતું વિ. જિઓ ‘ચડ(-)વું' દ્વારા ગુણ-લક્ષણમાં ચડસાચડસી સી. [જએ “ચડસ.” -દ્વિભંવષ્ણુ. ‘ઈ' સ્વાર્થે ચડી જએ “ચડું.” ત. પ્ર.] શત્રુતા ભરેલી હરીફાઈ. (૨) (લા) વિરોધ. (૩) ચડી-ચૂપ કિ.વિ. [રવા.] તદ્દન ચુપ હુંસાતુંસી
ચડી-ચેટ ક્રિ.વિ. [જ “ચડ(-)વું + “ચાટવું.'] (લા.) ચકલી સ્ત્રી. પાણી ભરવાની ચામડાની બેખ
સપાટાબંધ, જલદી. (૨) ખૂબ. (૩) ભયંકર રીતે ચડસીલું વિ. [જએ “ચડસ' + ગુ. ઈલું' ત. પ્ર., ચહેસુ વિ. ચડી-માર વિવું. [હિં. ચિડિમાર] ચકલાં મારનાર (માણસ) [+ ગુ. “ઉ' ત. પ્ર.] ચડસ-ભરેલું
ચડીલું વિ. જિઓ “ચડ' + ગુ. “ઈશું' ત.પ્ર.] ચડે ભરાયેલું, ચ૮(૮)સુ ન. જિઓ “ચડવું દ્વાર ] પાણી ઊંચે ચડાવવાનું જિદ્દી, હઠીલું યંત્ર, ઠાક. (૨) સૂપડા જેવી માટીની મેટી પરનાળ, ચડે(-)-ચા(-4), પૃ. [રવા.] “ચડડ' કે “ચરર’ એ અવાજ ચોપાળી
[૩ઝુમ દ્વારા] ઓ “ચડસીલું.' ચહુ ઓ “ચડ. ચસૂલું વિ. જિઓ “ચડસ + ગુ. “હું” ત. પ્ર. (અપ. ચહી . [કાનડી.] અડધું પાટન. (૨) જાંધિ ચઢા(-)(૦૧) પું. [એ “ચડ(-)વું' + ગુ. “આવ' કુ.પ્ર.] ચઢ (4) જાઓ “ચડ." ઊંચા ઓછા ઢોળાવવાળો માર્ગ, ચડાણ
ચઢ-ઉતર (ચઢ-ઉતરથી જ એ “ચડ-ઊતર.” ચઢ(-)ઈ સ્ત્રી. [જ “ચડ(-) + ગુ, “આઈ” ક. પ્ર.] ચઢ-ઉતરિયું એ “ચડ-ઊતરિયું.” હુમલો કે હલે લઈ જવાની ક્રિયા, ઇ-વેઝન'
ચઢ-ખાઉ જ એ “ચડ-ખાઉં.' ચટ()ઈ-ખેર વિ. [+ ફા. પ્રત્યય] વારંવાર હલે લઈ ચઢ-ગત (ચઢય-ગ૯) એ “ચડગત.” જનાર
ચઢા-ઢા)ણ જ એ “ચડણ.” ચઢ(-ઢા)ઉ વિ. [૪એ “ચડ(-)નું + ગુ. “આઉ' કુ. પ્ર.] ચડતર જ “ચડતર.” ચડાવું ચડી જાય તેવું, કુલણજી. (૨) (લા.) ભંભેરણીથી ચઢતી ઓ “ચડતી.” ઝટ ગુસ્સે થઈ જનારું. [૦ હેલ, દેવ, દેવડું - ધને ચઢતી-પડતી જ “ચડતી-પડતી.” (રૂ. પ્ર.) ફલણ સ્વભાવનું].
ચઢવી જ “ચડવી.” ચહ(-)-ઊતરી સ્ત્રી. જિઓ “ચડ(-) + ઊતરવું' + ગુ. ચવું જઓ “ચડવું.” ઈ' કુ. પ્ર.] જુઓ “ચડ-ઊતર.”
ચઢ પું. એડીવાળે જેડ ચહ(૮)-ચઢ(-) (-ડય,-૦૫), ડી-ઢી) સ્ત્રી. જિઓ ચઢ-ભંભેટા (-ભભેટ) જુએ “ચડ-ભંભેટિય.’ “ચઢવું,” -દ્વિર્ભાવ, ગુ. ઈ' સ્વાર્થે ત.પ્ર.] વારંવાર ચડ-ઊતર ચઢવૈયે જુએ “ચડવો .” કરવાપણું. (૨) (લા.સરસાઈ માટેની સ્પર્ધા
ચરું જુએ “ચડશું.' ચડા(-ઢા)ણ જ એ “ચડણ.”
ચઢા(૧) જુઓ “ચડા.” ચઢાપ ક્રિ. વિ. [રવા.] “ચટ' દઈને તરત જ, ઝડપથી ચઢાઈ જાઓ “ચડાઈ.”
U-5 +5. “આઉટ
થી
ચઢતી
એ જ
ચૂડતી-પડતી.