Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 819

ઢાઢ
ચટાટ જ ચઢ-ચટ,’
ચટાચતી સ્ત્રી. [+]. ઈં’ સ્વાર્થે ત, પ્ર.] ઠાઠમાઠ, ડાળડમાર્ક ચઢાડવું જુએ ‘ચાટવું’માં.' [માં ચટાઢવું (માં) (રૂ. પ્ર.) છૂટ આપવી, મેાંએ ચડાવવું. (૨) અપાત્રની સાથે માન આપતા હાય એવું વર્તન કરવું] ચટા(-ટ્ટા)ન સ્ત્રી. [હિં. ચટાન] પથ્થરની પહેાળી શિલા. (૨) ચપટ સપાટીવાળા બેઠા ખડક ચટા-પટા પું., ખ.વ. [જુએ ‘પટા,’-દ્વિર્ભાવ.] ભિન્ન ભિન્ન
રંગના ઊભા પટાના આકાર
ચકલું ન. દૃષ્ટાંતરૂપ ફ્રેંચઢા
ચહું વિ. [જુએ ‘ચાટવું’ દ્વારા.] જુઆ ‘ચટડું.' ચટા પું. [જુએ ‘ચ’’ + ગુ. એ' ત. પ્ર.] ધૂળ માટી રેતી કાંકરી વગેરેનું ઘનમાપ કાઢવા માટે કરેલા ચાસ કે લંબચેારસ ઢગલે
ચટાપટી જુએ ‘ચટપટી.’
ઢાવવું જએ ‘ચઢવું’માં. (૨) ધાર કાઢવી. (૩) ઉડાવી નાખવું. (૪) (લા.) લાંચ આપવી ટિય(-ય): (ણ્ય) સ્ત્રી. [જુએ ‘ચટિયું’+ગુ. ‘અ(-એ)ણ’ સ્ત્રીપ્રત્યય.] ચઢિયા સ્વભાવની સ્રી ચઢિયાં-પઢિયાંન., ખ.વ. [જુએ ‘પઢિયાં’-ઢિર્જાવ.] માથા ઉપર પટિયાં પાડયાં હોય એ. (૨) (લા.) ટાપટીપ ટિયું વિ. [જુએ ‘ચઢૐ' +ગુ. ‘ઇયું.’ ત.· પ્ર.] ચટવાળું. (ર) જિદ્દી, હઠીલું
ચઢ(-)તી-પડતી સ્ત્રી. [જુએ ‘ચ(-)તી' + ‘પડતી.' ] ઉન્નતિ અને અવનતિ, ઉત્કર્ષ અને અપક ચર્ચાપ, ૦ ચઢપ ક્રિ. વિ. [રવા.] ઝડપથી, ઉતાવળથી, ત્વરાથી ચઢપવું સ, ક્રિ. [રવા.] ‘ચડપ' કરી ઊંચકી લેવું. ચઢપાવું કર્મણિ,, ક્રિ, ચપાવવું છે., સ. ક્રિ.
ટિયેણ (ણ્ય) જએ ‘ટિયણ.’
ચટીલું વિ. [જુએ ‘ચટ' + ગુ. ઈલ્લું' ત. પ્ર. ] જુએ ચક્રપાટવું સ. ફ્રિ [રવા.] સપાટાબ્ધ ખાઈ જવું. (૨) (લા.) ‘ટિયું.’
તફડાવવું, ચારી કરી લઈ જવું
ચઢપાવવું, ચક્રપાછું જુએ ‘ચડપવું’માં. ચઢપિયું વિ. [જુએ‘ચડપનું” + ગુ. ‘ઇયું’ રૃ.પ્ર.] ચડપી લેનારું ચર્ચાપા-ચઢપ જુએ ‘ચર્ચાપ ચડપ.’ ચકાઢપું. [રવા.] ચડભડાટ
ચઢ-ખ(-ભ): (ચડથ-ખ(-ભ)ડય) શ્રી. જિઓ ‘ચડભડવું.’] જએ ‘ચડ-ભડ.’ [જએ ‘ચડબડિયું.' ચમ(-ભ)ઢિયું વિ. [જએ ‘ચડડિયું.' + ગુ. ‘ઇયું' રૃ. પ્ર.] ચઢ-ભર (ચડથ-ભડ) સ્ત્રી, [જુએ ‘ચડભડવું.'] ચડભડવું એ, તીવ્ર ખેલાચાલી, વઢવાડ, તકરાર ચાભઢવું અ. ક્રિ. · [રવા.] બાલાચાલી-પૂર્વક ઝઘડા થવાકરવે. ચઢબઢાવવું કે., સ. ક્રિ.
ચઢબઢાટ છું., "ટી શ્રી. [જુએ ‘ચડ-ભડવું' + ગુ, ‘આટ’‘આટી'. પ્ર.] ચડાડવાની ક્રિયા, ભારે ખેલાચાલી. (૨) (લા.) મનદુઃખ
ચઢભઢાવવું જએ ‘ચડભડવું”માં. ચઢિયું વિ. [જુએ ‘ચડભડવું' + ગુ. ‘ઇયું’ કૃ. પ્ર.] ચર્ચાબડાટ કરનારું, વઢકણું, બાંધક, ઝઘડાખાર, તકરારી ચઢ(-ઢ)-ભંભેટિયા (-ભમ્ભાટિયા) પું. [જએ ‘ચડવું' + ‘ભંભે।' દ્વારા.] નાળચેથી ફૂંક મારતાં પાણી બહાર આવે તેવા માટીના ઘડા
ચટેકહું વિ. અકરાંતિયું ટચટ(-૯) ક્રિ.વિ. (કાંઈ પણ બચે નહિ તે રીતે ઉપાડ થઈ જાય એમ) તાબડતાબ, જલદી ચટ્ટાન જએ ‘ચટાન.'
ચર્ચા (-) (-ડેથ,-ઢય) સ્ત્રી. [જુએ ‘ચડ(-ઢ)નું.'] ચડવું એ ચઢૐ સ્ત્રી. [š'નું શુદ્ધ મૂર્ધન્ય ઉચ્ચારણ (સૌ.)] જિદ્દ, હઠ, મમત. [-ડે ભરાવું (રૂ. પ્ર.) જિ૬ પકડવી, હઠીલા મનવું] ચઢૐ ક્રિ. વિ. [રવા.] ‘ચરડ’ ‘ચરડ’ એવા અવાજથી (કપડું ફાટવાના)
ચઢ(-ઢ)-ઊતર (ચડય (-ઢથ)-ઊતરથ) સ્ત્રી. [જુએ ‘ચડ(-)નું + ‘ઊતરવું.’] ચડવું ઊતરવું એ, ચડાઊતરી ચ(-ઢ)-ઊતરિયું વિ. [ + ગુ. ‘ઇયું'È. પ્ર.] ચડ-ઊતર થયા કરે તેવું. (૨) નાનાથી લઈ મેઢું એવા ક્રમનું ચઢ-કારી સ્ત્રી. [જુએ ‘ચડર’ દ્વારા.] કામ પેાતાનું જ છે એવી લાગણીથી એ કરવાની તીવ્રતા ચકાયું. [રવા.] ‘ચુડ’ એવે। અવાજ. (૨) (લા.) રીસ, ક્રેધ ચઢ(-)-ખારી વિ. [ચડયું કે ખા” એવી ઉતાવળી લાગણીવાળું] (લા.) યેાગ્ય સમય સુધી રાહ ન જોનારું, અધીરું
ચ(-૮)-ગત (ચડય(-ઢય)-ગત્ય) શ્રી. [જએ ચડ' + સં. ]િ ભાવમાં ઉછાળા આવવે એ, ભાવ-ઉછાળા, (૨) ચડત, નિકાસ
sbr
ચડ(-ઢ)વું
ચર ચઢ ક્રિ. વિ. [રવા.] ‘ચરડ ચર’ એવા અવાજથી ચચઢવું અ. ક્રિ. [રવા.] (લાકડું ભંગાતાં-કપડું કડાતાં વગેરે પ્રસંગે) ‘ચડ ચડ' અવાજ થવા
ચચાટ પું. [જએ ‘ચડચડવું’ + ગુ. ‘અટ' રૃ. પ્ર.] ‘ચડ ચડ' એવા અવાજ [ચડ' થાય એવું ચચઢિયું વિ. [જુએ ‘ચડચડવું’ + ગુ. ઇયું' રૃ. પ્ર.] ચડ ચઢ, બ્લ્ડ ક્રિ. વિ. [રવા.] ચડડ' એવા અવાજથી ચઢ(ઢા,-ઢ,-ઢા)ણુ ન. [જુએ ‘ચ(-)વું’ ગુ. ‘અણુ’-‘આણ’ ‡. પ્ર.] ઊંચે ચડવાના ઢોળાવ, ચડાવ ચRs(-ઢ)તર ન. [જુએ ‘ચડવું' + ગુ. ‘તર’ કું. પ્ર.] સ્થાવર વગેરે મિલકત ઉપર આવતા વધારાના ખર્ચ ચઢ(૪)તી શ્રી. જિઓ ‘ચહ(-4)વું' + ગુ. ‘તું' વર્તે. કૃ. ×, + ‘ઈ' સ્ક્રીપ્રત્યય.] ચડથે જતી દશા, ઉન્નતિ, અયુદય, આબાદી, ઉત્કર્ષ
Jain Education International_2010_04
ચઢ-વડ (ચડથ-વડય) સ્ત્રી, [રવા.] ચાલવાની એક રીત ચઢ(-)વી સ્ત્રી. [જુએ ‘ચડવું” દ્વારા.] ભાડું વધારવાની ક્રિયા ચ(-)કું . ક્રિ, દ. પ્રા. ચ; મહાપ્રાણ તત્ત્વ પાછળથી જૂ. ગુ.માં ઉમેરાયું] નીચાણ તરફથી ઊઁચાણ તરફ્ જવું. (૨) ઉપર મુકાવું. (૩) ઊંચી પાયરીએ જવું. (૪) (ઘેાડા વગેરે ઉપર) સવાર થયું. (૫) (કિંમતમાં) વધારો થવા (૬) હુમલા લઈ જવા. (૭) (પેટમાં) ફુલાવા થવા. (૮)