Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 815

ચકાસવું
ચક્રવર્તી
ચકાસવું સ.. બારીક રીતે તપાસવું, પરીક્ષણ કરવું, ચક્કર -દોઢ (દંડ) સ્ત્રી. [જ એ “ચક્કર” + “દોડ.'] સીધું કસેટી કરવી. (૨) (લા.) મૂલ્ય આંકવું. ચકાસાવું ન દેડતાં ઘુમરા લેતું દેવું એ કર્મણિ, ક્રિ. ચકાસાવવું છે., સ.કિ.
ચક્કી સ્ત્રી. જિઓ ચકી આમાં બેવડે “ક' વિકપ રાખી ચકાસાવવું, ચકાસાવું જુએ “ચકાસવુંમાં.
મક્યો છે.] જ “ચકી.૧ ચકાસિત' વિ. [સં.] પ્રકાશિત
ચક્કી-ચેખ જુઓ “ચકી-ચોખા.” ચકસિત વિ. [જ એ “ચકાસવું' + સં. દંત કુ. પ્ર.] ચકું ન. [જએ “ચાકુ.”] જાઓ “ચાકુ.'
[પામેલું ચક ન. [૪] ડું. (૨) ગોળ આકાર(૩) યાંત્રિક ગાળાચકિત વિ. [સ.] આશ્ચર્ય પામેલું, નવાઈ પામેલું, વિસ્મય કાર કોઈ પણ સાધન, (૪) પ્રાચીન સમયમાં એક વર્તલની ચકિતતા સ્ત્રી. [સં.] આશ્વર્ય, નવાઈ, વિસ્મય
ધારે કાકરવાળું હથિયાર (શસ્ત્ર). (૫) વિષ્ણુનું “સુદર્શન' ચકી-કી) સ્ત્રી, [ચત્રભI>પ્રા. વિશ્વમાં] કઈ પણ નામનું ચક-શસ્ત્ર. (૬) સેના, લકર. (૭) મોટું રાજ્ય,
ચક્રવાળું યંત્ર. (૨) મોટી ઘંટી. (૩) તેલની ઘાણું ૨. (૮) પગપ્રક્રિયા પ્રમાણે શરીરમાં કઠેલાં છ ચક્રોચકી સ્ત્રી. જિઓ “ચકો”+ ગુ. “ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય.] (બાળ- માંનું પ્રત્યેક. (યોગ)
[(મ.ન.) (તર્ક) ભાષામાં) ચકલાની માદા, ચકલી
ચક છું. [સં.] અ ન્યાશ્રયના પ્રકારને એક હેત્વાભાસ ચકી સ્ત્રી, એ નામને એક છોડ
ચગતિ સ્ત્રી. [સં.] ગેળાકાર ચાલ, ધરી ઉપર ફરવું એ, ચક(-ચાખા ન. [જએ “ચકી + “ ખા.] (લા.) પરિભ્રમણ, ‘રોટેશન” [(૨) ચક્રવ્યહ, કોર્ડન એ નામનું એક ધાસ
ચક-ગેલ(ળ) મું. [સં.) લેજિમની એક કસરત. (વ્યાયામ) ચકી-4(-) (-s(-)) . [જુએ “ચકી' + “(-૬)- ચક્ર-ડાકિની સ્ત્રી, (સં.) બાસઠ તેજસ્તત્ત્વ દેવતામાંની એક
ડે.'] (લા.) એ નામની એક રમત, મઈ દંડે, ગિલ્લીદંડા ચકન્દ (-દડ) ૬. [સ.] જુએ “ચકર-દંડ.” ચકીબાઈ સ્ત્રી, જિઓ “ચકી + “બાઈ.'] (બાળવાર્તામાં ચા-દોલા સૂકી. [સં.] જાઓ ‘ચકડોળ. ચકલાની માદા, ચકલી
[એક રમત ચક્રધર વિ.પં. [૩], ચક્રધારી !. [, .] (ચક્ર સુદર્શન ચકી-મકી સ્ત્રી, જિઓ “ચકી, ભિવ.] (લા.) એ નામની ધારણ કરનારા) વિષ્ણુ. (ર) શ્રીકૃષ્ણ ચકુલા ન. સ્વિાહિલી.] ચવાણું
ચક-ધારા સ્ત્રી. [સં.) પૈડાની ધાર, પૈડાના પરિઘની કિનારી ચકું(-) ન. [જએ “ચાકુ.”] ચાકુ, ચપુ
ચક-નાભિ સ્ત્રી. [સં., ] પૈડાની નાયડી, નારનું ચતરી સી. કઠીનું ઝાડ
ચક્ર-નેમિ સ્ત્રી. [.] પડાનો ઘેરાવો, પરિધ [વારે, “ટર્ન' ચદ (-ઘ) સ્ત્રી. એ નામની એક વનસ્પતિ
ચકનેમિ-કમ . [૪] પૈડું ફરવાને પ્રકાર. (૨) (લા.) ચદર (૦૨૨) સ્ત્રી, મૂળા જેવી એક ભાજી [‘ચકરડી.” ચક-પત્ર કું. [સં., ન] પરિપત્ર, “સર્કયુલર' (ર.વા.) ચડી સ્ત્રી, જિએ “ચકરડી,” પ્રવાહી ઉચ્ચારણ.] જ ચા-પણિ પું. [સં.] (જેમના હાથમાં સુદર્શન ચક્ર છે. ચડું ન. જિઓ “ચકરડું,' પ્રવાહી ઉચ્ચારણ. એ તેવા) વિષ્ણુ. (૨) શ્રીકૃષ્ણ “ચકરડું.”
- ચિકલીને નર, ચકલે ચક્રપાદ પું. [સ.] (ગોળ પગવાળા) હાથી, (૨) (ચક્ર ચકે . જિઓ “ચકલો-એનું લઘુ રૂપ.] (બાળવાર્તામાં જેના પગ છે તેવો) રથ ગાડા ગાડી જેવું પ્રત્યેક વાહન ચાર છું. ઢોરમાં થતો એ નામને એક રેગ
ચક-પ્રવર્તન ન. સિં] પંડાનું ફરવું એ. (૨) તે તે પ્રદેશ ચકેતર (૯૨) સ્ત્રી. એ નામને એક વિદેશી છેડા ઉપર રાજ્યની સત્તા ફેલાવી–ફેલાવવી એ ચકેતરું ન. એ નામનું લીંબુ જેવા ફળનું એક ઝાડ. (૨) ચક્ર-બંધ (-બ-ધ) મું. [સં.] પંડાના આકારમાં વણે એ ઝાડનું ફળ, પપાસ. (૩) મહુડ
ગોઠવાઈ જાય એ પ્રકારનો શબ્દાલંકારને એક બંધ. (કાવ્ય) ચકેત મું. એ “ચકોતરું(1).”
ચક-ભૂત મું. [સં. °મત ] જુએ “ચક્ર-ધર.' ચકેત્રા . એ નામનું એક પક્ષી
ચક્ર-બ્રમણ ન. [સં. પિડાનું ફરવું એ ચકાર ન. સિં. ૫.) એ નામનું તેતરને મળતું આવતું હિમા- ચક્રમ વિ. [સ. બીમ ન.] (લા.) જુએ “ચકરમ.” લય-કાશમીર-નેપાળ વગેરેમાં થતું એક પક્ષી. (૨) (લા.) ચક-મંડલ(ળ) (-મણ્ડલ,ી) ન. [૪] ચક્રના આકારમાં પિ. તરત એની જાય તેવું, ચતુર, ચપળ, ચાલાક
કરવામાં આવતું સમૂહ-નૃત્ય-રાસ હહલીક વગેરે. (નાટય.) ચકેરાઈ સી. જિઓ “ચકોર' + ગુ. “આઈ' ત...] ચાર- ચક-મુદ્રા સ્ત્રી. [સ.] ગોળ આકારની છાપ-ખાસ કરી વિષ્ણુના પણું, સાવધાની
સુદર્શન ચક્રની ઉષ્ણવો કરે છે-ગોપીચંદનની). (૨) ચકેરી સ્ત્રી. [સં.] ચકોર પક્ષીની માદા
તાંત્રિકની એક પ્રકારની મુદ્રા. (તંત્ર.). (૩) ગોળાકાર સિકે ચક્કર જ “ચકર.” (૨) (લા.) વિ. અસ્થિર મનવાળું, ચક્રવજ્ઞ છું. સિં] (લા.) પરમાર્થ સેવાભાવે રેટ ચલાવી ગાંડું. [ફરવું (રૂ.પ્ર.) વિચાર અચાનક બદલાવે. (૨) સૂતરને વિનિયોગ કરવાની ક્રિયા
સાધન અન્યથા થવું. ૦માં ના-નાંખવું (રૂ. પ્ર.) મુશ્કેલીમાં ચક-યંત્ર (ચત્ર) ન. [સં.] ગ્રહોનું નિરીક્ષણ કરવાનું એક મૂકવું. -રે ચ૮૮-૮)વું (રૂ.પ્ર.) ગુંચવાયું.
ચક-યાન ન. [૩] પંડાથી ચાલતું કેઈ પણ વાહન ચકર-ચક્કર સ્ત્રી, [જઓ “ચક્કર’ -ર્ભાિવ.](લા.) એ નામની ચક્રવતિનતા સ્ત્રી, -નવન. સિ.] ચક્રવતીરાજાપણું, સમ્રાટપણું એક રમત
ચકવતી વિ., પૃ. [સં., S.] સર્વત્ર જેની સત્તા વિજયપર્વક