Page Text
________________
ચકચાર
૭૬૮
ચકર-કર
ચકચાર (રય) સ્ત્રી. રિવા.] કાંઈક તીખાશવાળી ચર્ચા, ચકમણ (શ્ય) સ્ત્રી અરણીનું ઝાડ ખણખેજવાળી વાતચીત. [ જાગવી (રૂ. પ્ર). વાતની ચાળા- ચક-મંડળ (-મણ્ડળ) ન. [સં. ૧- > પ્રા. ૨૫-કંટ્રસ્ટ-] ચળ થવી]
[ભરપૂર ફરતી વસ્તુઓને સમહ. (૨) (લા.) ઘણી ખટપટથી વધી ચકચૂર વિ. [અનુ] તારૂ કે એવા કેફને લઈ) નશામાં પડેલી અવ્યવસ્થા ચકચૂર* ક્રિ. વિ. [રવા.] ચૂરેચર, કેસૂકા
ચકમકી સ્ત્રી. ચાંપવાળી બંદૂક [ીની બનાત ચક-ચૂંદર (૨) સ્ત્રી. [રવા.] એક પ્રકારનું દારૂખાનું ચકમો ૫. [ફ. ચમ0 ની પાથરણું કે એ. (૨) ચકચૂંથ(-ધ) (ચંશ્ય,-ચ) સ્ત્રી. [અનુ] ચુંથાર્ચથ, ચાળા- ચકર ન. [સં. , અર્વા. તદ્ ભ4] ચકરી, ફેર, ઘૂમરી. (૨) ચાળ, નકામું પીંજણ, પંચાત
ફેરફૂદડી. (૩) કંડાળું. (૪) (લા.) લટાર, ફરવા જવું એ. ચક(-
ગોળ . સિં. વળી > પ્રા. ચક્ર + સં. [૦ આવવાં (રૂ. પ્ર.) કેર આવો, મગજ માં ઘુમરી આવવી. ઢોઇ સ્ત્રી.] પારણાં જેવી ડાળીઓમાં બેસી ઉપર નીચે ચકરી આવવી. કંટાળીમાં ના(-નાંખવું (રૂ.) ચક્રાકારે કરાય તેવો ફાળકે, ફજેત-ફાળકે. [ળે ચડ(-૦૦૬ વાત ગેટે ચડાવવી, ટેપે ચડાવવું, વાયદા ઉપર વાયદા (ઉ. પ્ર) મન અસ્થિર થવું. (૨) બદનામ થવું, ફજેત થવું. કરવા. ૦ ખાવું, ૦મારવું (રૂ. પ્ર.) ફરવા નીકળી જવું]. (૩) મુલતવી રહેવું. (૪) ચુંથાયા કરવું]
ચકર ચકર ફ્રિ. વિ. [ ઓ “ચકર,’ – દ્વિભં] ફરતાં ચકતરી સ્ત્રી. ગારાની બનાવવામાં આવતી કડી
પડાંની જેમ ગોળ ગોળ ચકતી સ્ત્રી. જિઓ “ચકતું + ગુ. “ઈ' સ્ત્રીપ્રસ્થય] નાની ચકરડી સ્ત્રી. [જુએ “ચકર + ગુ. “ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય.] ફરે ગળાકાર ચપટી તકતી, નાનું ચકતું. (૨) કુલબેસણી એવું ગાળ રમકડું, કેરવણી. (૨) ફેરફદડી, [૦ આવવી (“રિસેપિટકલ)ને વધતો ભાગ, ઉડસ્ક.” (૧ વિ.) (૩) ચંદે, (૨. પ્ર.) ચકરી આવવી. ૦ખવઢાવવી (૨. પ્ર) ભુલાવામાં બિંબ, “ડાયેલ.” (૪) પિપરમીંટની ખાંડવાળી એક બનાવટ નાખવું. ૦ ખાવી (રૂ. પ્ર.) ભુલાવામાં પડવું. ૦ રમવી ચકતી-દાર વિ. [ + ફા. પ્રત્યય.] ચકતીઓવાળું
(૨. પ્ર.) ફેરફદડીની રમત રમવી. ૦ માઢવી (રૂ. પ્ર.) ચકતું-૬) ન. ગોળાકાર કે ત્રણ યા ચાર ખૂણાવાળો ભુલાવામાં નાખવું]
[ફેરફૂદડીની રમત પતરાંને કે ખાધને કાંઈક પાતળો ટુકડો. (૨) (લા.) ચકરડી-ચાંદલે . સ્ત્રી. [ + એ “ચાંદલે. છોકરીઓની ચામડી ઉપરનું ચકામું
ચકરડી-ભમરડી સ્ત્રી. જિઓ ‘ચકરડી' + “ભમવું' દ્વારા ગોળ ચક(-ગ)દરિયાં ન., બ. વ. જિઓ “ચકહું' + ગુ. “ડ” ગોળ ફરવું એ. (૨) એ નામની છોકરીઓની એક રમત,
વાર્થે પ્ર. + થયું' ત...] (લા.) ખાવાપીવાની મેજ ચકરડી-ચાંદલો. [૦ ખવઢાવવી (ઉ.પ્ર.) ભુલાવામાં નાખવું, ચકદિલ ન. એ નામનું એક પક્ષી
છેતરવું] ચકદું જુએ “ચતું.'
[કરનાર માણસ ચકરડું ન. જિઓ “ચકર' + ગુ. ‘ડું સ્વાર્થે ત. પ્ર.] નાનું ચકન' છું. [ફા. ચહકનું ] કુવા ગાળવા-દવાનું કામ કંડાળું. (૨)(તુચ્છકારમાં) ચકરી પાઘડી (મહારાષ્ટ્રના પંડિત ચકને જુએ “ચિકની
પહેરે છે તેવી). (૩) મીંડું, ત્ય, [હા જેવું (રૂ. પ્ર.) ચક-નામું ન. [ફા. ચક-નામિડ] જમીન કે ભેણીની હદ શુદ્ધ, ચોખું. ૦૩ કરવું (રૂ. પ્ર.) નષ્ટ કરવું, ફના કરવું. (૨) બતાવનારું કરારનામું, જમીનને દસ્તાવેજ, જમીનનું ખત નપાસ થવું
[(લા) કશું ન આવડે એમ ચક-પટ કું. [તક.સં., અર્થથી દ્વિ ભંવ (લા.) આંખનો ચકરડે, ૧ભમરડે . [જ “ચકરડું' + ભમરડો.']. પડદો
ચકર-દંડ (૬૩) . [ ઓ “ચકર' + સં.] વારા ફરતી ચબરાર ન. ફિ. “ચક' દ્વા] જમીન કે ભેણીનું ભાડું ડાબા જમણા પગને ઘુમાવી કરવામાં આવતી દંડની કસરત. ચક-બ્રગેડ વિ. ગાંડું ઘેલું, તરઘેલું
(વ્યાયામ.) ચક-બંદી (બદી) સ્ત્રી, [ફા.] વાંસની સળીઓના પડદા ચકર-દા વિ. જિઓ ‘ચકર' દ્વારા] (લા.) હૃષ્ટપુષ્ટ, ગળબાંધવાની ક્રિયા કે સ્થિતિ, (૨) જમીન કે ભેણીની હદ મટેળ જાડાઈવાળું
ચિક્રની જેમ બાંધવી એ
એક પ્રકારની બંદૂક ચકર-ભમર કિ. વિ. [જુએ “ચકર’ + ‘ભમવું' દ્વાર.] ફરતા ચક-બંદૂક (-બ૬) સ્ત્રી, [ + જુઓ “બંદુક.] જુના સમયની ચકર-ભૂલી સ્ત્રી, જિએ “ચક’ + “ભૂલવું' + ગુ. “યું” ચક-બંધ' (બધ) ન. બરિયુ, બુતાન, બટન'
ભ. ક. + ગુ. ‘ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય](લા) એ નામની એક રમત ચક-બંધ* (બધ) ૬િ. વિ. [ફ. ચક-બ૬ ] (લા.) ધુમાડા- ચકરમ વિ. [સં. વામ ન] (લા) રાય બુદ્ધિનું, ભાન બંધ ગામ આખ, સાગમટે
વગરનું. (૨) ગાંડું ચક-ભિલુ ન. એ નામની એક રમત, ભિલુ, માટલી ચકર-મકર છું. [ઓ “ચકર,'-દ્વિવ.] (લા.) ખટપટ, ચક-ભૂલ (-ભય) સ્ત્રી, બેભાન અવસ્થા, બેહોશી, બેશુદ્ધિ કાવાદાવા, તરકટ ચકમક ૫. નિક.] અગ્નિ પાડવાનો પથ્થર, (૨) સ્ત્રી, ચકર-રાંધ (ગ્ય) સ્ત્રી, જિ એ “ચક૨' દ્વાર.] (લા) એ (લા.) તણખે. [ ઝરવી (રૂ. પ્ર.) ઉગ્ર બોલાચાલી થવી, નામની ફેર દડીની એક રમત ઝઘડે થા]
ચકર-વકર ક્રિ.વિ. [જુઓ ‘ચકર’+. વૈ, અર્વા. તદભાવ.] ચકમ-ચૂર વિ. ટુકડે ટુકડા કરવામાં આવેલું. (૨) (લા.) (લા.) માનસિક અસ્વસ્થતા થતાં ફાટેલી આંખે કેરવતાં શરીરના દરેક સાંધામાં કળતર થતી હોય તેવું
આમતેમ જોવાની રીતે
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |