Page Text
________________
ઘોધી
ધેાંટવું (ધેટલું) . ક્રિ. (તુચ્છકારમાં) ઊંઘવું, નિદ્રા લેવી. ઘેટાવું (ધાંટાનું) ભાવે., ક્રિ. ઘેટિાઢવું (ઘોંટાડવું) કે.,સ, ક્રિ
ઘાંચી (Èાંધી) સ્ત્રી. ધાબળીને-કામળીને છેડે ગાંઠે બાંધી વરસાદથી બચવા કરેલી કંચલી ધ્રાંચ (Ăાંચ્ય) સ્ત્રી, [એ‘ધેાંચવું.’] અણીદાર પદાર્થથી મારવામાં આવતા ધ્રાંકા, વેચ ધેાંચણું (ધોંચણું) ન. [જએ ‘ધેાંચવું’ + ગુ. ‘અણું' રૃ. પ્ર.] સુતારનું એ નામનું એક એજાર, ધાચણું ધેાંચ-પરાણે (ધૅાંચ-) પું. [જુએ ‘ધ્રાંચ' + ‘પરણા’ઘેાંટાડવું, ઘેઘંટાવું (ધેંટા-) જુએ ‘ઘાંટવું’માં. (=લાકડી), ઘેચ-પરાણી, ધેાચ-પરાણા, ઘેાસ-પરાણા ઘેાંટી (ઘાંટી) શ્રી. એ નામના એક છેડ ધેાંચવું (ઘાંચવું) સ. ક્રિ. [રવા.] ધાંચેા મારવા, તીણા ધેશ ચાંચ) સ્ત્રી. [રવા.] જુએ ‘ધૅાંચ,’ ઘાંકા મારવા. (૨) જોરથી તીણા પદાર્થ ખાસી દેવા. ધેશ-પરા (પાંશ્ય-) જુએ ‘ઘેસ-પરાણા.’ (બંને માટે ‘ાચવું,”) ઘેખેંચાવું (ઘોંચાવું) કર્મણિ,, ક્રિ. àાંસરા (ઘાંસરા) પું. [રવા.] ઘાંઘાટ, મેટા શેરબકાર ઘાંચાટ(-)વું, ધેાંચાવવું (ધાં ચા-) પ્રે., સ. ક્રિ. ઘાસ પું. મુસ્લિમ સંતાના એક ખિતાબ. (૨) એક જાતનું ધેાંચ ટ(-)લું, (Üાંચા-) જુએ ‘ધૅાંચવું’માં. નામતને મળતું વાજિંત્ર ધ્રાંચામણુ (ધોંચામણ્ય) શ્રી. [જુએ ‘ūાંચવું’ + ગુ. ‘આમણ’ રૃ. પ્ર.] ધેાંચવાની ક્રિયા, ઘેાચામણ ઘાંચાવવું, ઘાંચાવું (ધૅાંચા-) જુએ ધેાંચવું'માં.
. બ્રાહ્મી
* પું. [સ.] ભારતીય આર્ય વર્ણમાળાના કંઠય ઘોષ અપપ્રાણ અનુનાસિક વ્યંજન, [નોંધ : વાસ્તવમાં આ વ્યંજનસંકેતની પૂર્વે લખાતા સ્વર જ અનુનાસિક હેચ છે અને પછી વર્ષીય ત્રીજો વર્ણ હોય છે, જેને અલગ બતાવવા ભારતીય વર્ણમાળામાં તે તે વર્ગના પાંચમે વર્ષે ઊભે કરવામાં આન્યા હતા. સરખાવેશ વાડ્મય અને વાંમથનું ઉચ્ચારણ, ગુજ. ‘માંડ’ અને માણ-‘ખાંડ' અને ‘ખાણ’ વગેરે. ઉચ્ચારણ-પ્રક્રિયામાં થોડું તારતમ્ય ઊભું થતાં ‘દુખમાં’–‘દુખણાં’ ‘વાનર’-વાંદર’ ‘પુનર’–‘પંદર’
dya a d ૪ | ૫
બ્રાહ્મી
Jain Education International_2010_04
str
હકારાંત
ઘેચા (Èાંચે) પું. [જુએ ‘ધેાંચવું' + ગુ. ‘એ' કૃ. પ્ર.] ઘાંચવાની ક્રિયા, ધ્રોચે
ઘેટલા (ચૅટલેા) પું. [જુએ ઘાંટવું’દ્વારા ]થાડી વાર ઊંધી
લેવું એ
ૐ ઙ ડ
નાગરી
ચ પું. [સં.] ભારત-આર્ય વર્ણમાળાના તાલન્ય અશ્વેષ અપપ્રાણ સંઘર્ષી વ્યંજન [માટેને ઉદ્ગાર ચઈ (ચ) ક્રિ. વિ., કે. પ્ર. [રવા.] હાથીને નજીક લાવવા ચક પું. [તુર્કી,] વાંસની સળીઓને ખારી બારણાં આડે
આઝલ માટે રાખવામાં આવતા પડદા, જાળીવાળી કનાત. [॰ ના(-નાં)ખવે (રૂ. પ્ર.) સ્રીએ છિતાળવું જીવન ગાળવું] ચક ચક ક્રિ. વિ. [અનુ.] ચકચકાટ થતા હોય
એમ,
પ્રકાશની ઝાંય ફેલાતી હોય એમ
ધાણુ ન. [સં.] સૂંઘવાની ક્રિયા. (ર) નાસિકા, નોક ધ્રાણેક્રિય (પ્રાણેન્દ્રિય) સ્ત્રી. [સં. પ્રાણ + રૂન્દ્રિય ન.] નાકની ઇંદ્રિય, નાક
૧ ૬ च
નાગરી
0
થંબડુ’-‘મહુ'' લીંબડો'-લીમડો' આવે ભેદ વિકસી આભ્યા. તત્સમ ‘વામચ' ‘દિક્નાગ’ જેવા શબ્દ સિવાચ વત્સમ શબ્દોમાં વર્ગીય કંઠય વ્યંજને પૂર્વે એ ન નોંધતાં પૂર્વના સ્વર્ ઉપર અનુસ્વારનું બિંદુ કરીને જ લેવામાં આવે છે.]
ચલાવા
૬• ગુજરાતી
હષ્કાર પું. [સં.] ‘ક' વર્ણ કે વ્યંજન. (ર) ‘*' ઉચ્ચારણ હકારાંત (ઉકારાન્ત) વિ. [+ ર્સ, અન્ત] ‘'વર્ણ કે વ્યંજન જેના અંતભાગમાં છે તેવું હ્દ કે શબ્દ)
૫૫ ચ ગુજરાતી
હોય એમ
ચક ચક ક્રિ. વિ. [રવા.] ‘ચક ચક’ એને અવાજ થતા [રીતે પ્રકાશિત હોવું ચકચક અ. ક્રિ. [અનુ. સર૦ સં. વધ્ ] ઝાંય પડે એ ચકચકલું અ. ક્રિ. [રવા.] ‘ચક ચક’ એવા અવાજ કરવા ચકચકાટ પું. [૪એ ચકચકવું॰’ + ગુ. ‘આટ' રૃ. પ્ર.] ઝાંય
For Private & Personal Use Only
પડે તેવા પ્રકાશ, ચળકાટ, (૨) (લા.) સફાઈદાર પેાલિશ ચકચકિત વિ. [જુએ ચચકવું' + ર્સ, તેં કૃ. પ્ર.] ચળકી ઊડેલું, ચકચકાટ મારતું. (૨) સફાઈદાર પાલિશવાળું
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |