Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 811

પોલશ
ઘિાટ
S
ઘેલા સ્ત્રી. ઘેડાની લગામને મોઢે સૂતરની પાડેલી ગાંઠ માટેનું). (૨) કેરીનું ઘોળિયું. (૩) રાજા કે મોટા પુરુષોને ઘેલરી સ્ત્રી. જિઓ “લરું'+ ગુ. “ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય.] સુરમે નજરાણું ભેટ કરતી વેળા માથેથી ઉતારવામાં આવતું દ્રવ્ય. આંજવાની શીશી. (૨) કેડિયાને કાંઠલે ભરવામાં આવતી [૦ ઘાલ (૩. પ્ર) પંચાત કરવી, ગબડ કરવી. ૦પ વાંકીચૂંકી દોરાની રચના
(રૂ. પ્ર.) વાંધાવચકો આવવો]. લન. સુર રાખવાની શીશી, ઘોલરી
ઘેળ (ધોળ) . લેટે, કળશો ઘેલિવું ન. માછીની જાળ નાખી રાખવાની થાંભલી ઘેળ છંટાઈ (ૉળ-છઠ્ઠાઈ) સ્ત્રી. (જુએ “ધોળ' (અહીં ઘેલા સ્ત્રી, જુઓ “ધેલ.'
૨ગને ઘોળ) + “કંટાઈ '] મુસલમાનોમાં લગ્ન પ્રસંગે થતું ઘેલિ-લં)યું વિ. વગર નેતરે જમવા આવનારું, લાખું કેસરી લાલ વગેરે રંગનું છાંટણું, ભીંગણું વાલી સ્ત્રી, જિઓ લું' ગ. “ઈ' સીપ્રત્યય.] ગિલોડાને ઘેળવું (ઘોળવું) 4. [સં. ઘોજ પું, ન.] દહીને ઘોળેલ
વેલ, ટીંડોરાંને વેલો, ઘોલાંનો વેલે. (૨) ખરડાંને વેલો મઠ (પાણી નાખ્યા વિનાને) ઘેલું. ઘોલીનું ફળ,ગિલોડું, ટીંડોરું. [ કાઢી ના(-નાંખવું ઘોળવું (ઘોળવું) સ. ક્રિ. (સં. ઘ૦ ૫., ન.; દહીંને મઠે, (રૂ. પ્ર.) હત્યા કરવી, નાશ કર. ૦ ઘાલવું (રૂ. પ્ર) ના. ધા] વલાણાની જેમ હથેળીથી નરમ કરવું, પૂમડવું, ફાંસ મારવી, દખલ કરવી]
(૨) (લા.) ચર્ચા કરવી, ચંથવું. (૩) ઢેરને ભેગાં કરવાં ઘેલું (-હ્યું) વિ., -લે (-) પું. ઉંમરમાં નહિ આવેલો (રૂ. પ્ર.) ઝેર પીવું. [ઝેર ઘોળવું (-ધંળવું), ઝેર ઘોળીને પી ખસ્સી કરેલ વાછડ, ઊછરતો અણુ-પલેટ વાછડો જવું, ઝેર ઘેળો પીવું (ઘળીને, ઘેળી-) (રૂ. પ્ર.) ન ગણલેવું વિ. જુઓ “ઘોલિયું.' .
કારવું, ન ગાંઠવું. ઘોળવું (ઘોળાવું) કર્મણિ, ક્રિ. ઘળાવવું છેલો છું. વગર નોતરે જમવા આવનાર આદમી, ઘોલે યા (ઘેળાવવું) છે. સ.કિ. ઘેલું, ઘેહલેસું વિ. પારકી પંચાતમાં માથું મારનારું ઘળા (ઘેળો) પૃ. જુઓ “ઘેળો'. (૨) તાંબા-પિત્તળને ઘાલે મું. જિઓ “ઘોડલે” ઉચ્ચારણલાઘવ] એ નાને ઘડો ધોલે.
ઘોળ (ૉળમ-ઘેલ્થ, ઘોળા-ઘોળ (ઘોળા-ઘોળ્ય), -ળી ધાર ૫. જ “ધોલો.” [હલા મહાજન (રૂ. પ્ર.) વગર સ્ત્રી. [જ એ “કાળવું,'-દ્વિર્ભાવ + ગુ. ‘ઈ' ત. પ્ર.] (ભા.) નોતરે આવી પંચાત કરનાર)
ચૂંથાચુંથ, ગડમથલ, મંઝવણ શેષ છું. [સ.] અવાજ. (૨) રે, જાહેરાત. (૩) નેસ, ઘેળાવવું, ઘેળાવું (ઘળા- જુઓ મળવું'માં નેસડો (પશુ-પાલન). (૪) જેનો અવાજ કરતાં સહેજ ઘળ્યું (ધંધું) વિ., ક્રિ. વિ. [જ એ “ળવું' + ગુ, “યું' રણકે નીકળે છે તે કામળ વ્યંજનનો ઉરચાર-પ્રયન. ભ. ક. પ્ર.] (લા.) “બળ્યું” “મ ઉં' “જવા દેને’ એવા (વ્યા.)
ભાવથી જેને કે જે વિશે કહેવામાં આવ્યું હોય એમ, ઘણું સ્ત્રીસિં] જાહેરાત
[૦ કરવું (રૂ. પ્ર.) જતું કરવું, કુરબાન કરવું] છેષણ-૫ત્ર ન. [સં.] જાહેરાત-નામું, ઢંઢેરો
ઘાંક' (ૉક) ૫. જિઓ ‘ાંકવું.'] ઘાંકીને પાડેલે ખાંચો છેષયાત્રા સ્ત્રી. [સં.] ગાયેના નેસડાઓને પ્રવાસ ઘાંક (ક) ન. એ નામનું એક પક્ષી ઘષવતી વિ, સ્ત્રી. [સ.] વીણા-વાઘ, બીન
ઘકડું (ક) ન. [જુઓ “થેંકયું' દ્વારા.] મકાનને ખાંચાઘાષ-યંજન (-વ્ય–જન) ૫. સિં, ન.] દરેક વર્ગને ત્રીજે- વાળો ભાગ. (૨) ઊંડી અને સાંકડી વાંકીચૂંકી જગ્યા ચોથો-પાંચમો અને ચ ર લ વ તથા હ એમ ૨૦ વ્યંજનમાંને ઘેાંકવું (ઘાંકવું) સ. કે. રિવા.] અણીદાર અંગ કે પદાર્થથી તે તે વ્યંજન. (વ્યા.).
ખાડો પડે એમ મારવું, ઘોંચવું. શેકાવું (ધોંકાવું) કર્મણિ, ઘાષાવતી સ્ત્રી. [સં.] મંદ્રસ્થાનીય બાવીસ કૃતિઓમાંની ક્રિ. શેકાવવું (કાવવું), ધૂંકલાવવું છે., સ, કેિ. તેરમી શ્રુતિ. (સંગીત.)
ઘાંકારિયું (ૉકારિયું) . [જ એ “થેંક દ્વારા.] (લા.) ઘોષિણી સ્ત્રી, [.] અનાહત નાદના બાર ભેદેમાંને એક કોઈના ઉપર ક્રોધે ભરાઈ દાંતિયાં કરવાં એ ભેદ ( ગ)
ઘકાવવું, ઘાંકવું (ઘોંકા- જાઓ “ક”માં. ઘાષિત વિ. [સં.] જાહેર કરેલું, ગાજીને કહેલું
ઘાંકી (ઘોંકી) શ્રી. જિઓ “ઘક' + ગુ. ‘ઈ’ સ્ત્રી પ્રત્યય ] (-)સપણે પું. જિઓ “ઘસવું' દ્વારા + પરે' ઘાંક પક્ષીની માદા (= લાકડી).] (લા.) નકામી કનડગત
ઘ(-) (કે) મું. જિઓ ‘ક’ + ગુ. ઓ' કૃ પ્ર.]. સલે . પક્ષીને માળો. [ પરણાવ (રૂ. પ્ર.) ગોટા. ઘાંકવાની ક્રિયા, ઘેરો પીંદા કરી કામ જેમ તેમ પતાવવું]
જોગ(-ઘ)ડી (ઘેગ(ઘ)ડી) શ્રી. કામળી, ધાબળી સું ન. ખાવાની એક વાની, વડું
ઘાંગ (ગા) સ્ત્રી. એક પ્રકારની છીપ-માછલી. (૨) અણીસે . વાદળાંને ઘટાટો૫, ઘો રંભ. (૨) ઘાટું ઝાડ. વાળું શંખલું. (૩) છીપ (૩) આડો અવળો પડેલો સામાન. (૪) (લા.) રીસને ઘૉઘડી (ૉઘડી) જ ઘાંગડી.” ઘૂંઘવાટ. (૫) કંકાસ, કજિયો
ઘોંઘા (ધાંધા) ન. આઠ પગવાળું શંખના જેવું એક દરિયાઈ ઘળ (ઘોળ) [જુએ “ઘોળવું.'] ઘોળીને તૈયાર કરેલું ઘેઘાટ (ધાંધાર્ટ) . રિવા.] ભેગે થયેલો મોટો અવાજ, ખડી કે ચૂનાનું દ્રાવણ (દીવાલ ઘેળવા તેમજ અક્ષરો લખવા “અપ-રેર.” [ મચાવ (રૂ. પ્ર.) શેરબકોર કરી મૂક]