Page Text
________________
ધૂમણ
૭પ૮
ઘળી
ધૂમણ ન., ૧ણી સ્ત્રી, જિઓ ધૂમવું' + ગુ. “અણુ” ક. પ્ર. (૨) મગજ માં અચાનક વિચારને વેગ રમા હોય તેવું + “ઈ' પ્રત્યય.]ધમવું એ, ઘમડી, ઘુમ રહી. [ણ ઘાલવી ઘેલર ન. [જઓ “લર.”] ઉમરાનું ઝાડ, ઉમરડે. (૨) (રૂ.પ્ર.) બાળકને જોડિયામાં ઘાલી હીંચકાવવું.
મેટાં પિલાં મરચાંની એ નામની જાત. (૩) એ નામનું ધૂમણું ન. જિઓ “ઘમવું' + ગુ. “અણું' ફિ...] ઘોડિયું, કાનનું એક ઘરેણું
પારણું. [–ણે ઘાલવું (રૂ.પ્ર.) ઘેડિયામાં સુવડાવવું] શૂલટું ન. [ + . “ઉ” સ્વાર્થે પ્ર.] જુએ “ઘેલર’—ગૂલર.' ઘૂમર' (૨૫) સ્ત્રી. છત્રીના આકારની ખારી
ઘેલો છું. [ + ગુ. “ઓ' ત...] ઘલરનું ઝાડ, ઉમરડે, ઉમરે ઘૂમર' ને, જિએ “ધૂમ. "] આમ તેમ ફરતું છું. (૨) ઘે' ૫. ઘાસપાનધી છાપેલું દ્વાર બાંધવાનું છાપરું કે એકવિ. સુંદર, રૂપાળું. (૩) મજબૂત
ઢાળિયું. (૨) ઠંડાં મૂકે છેતરી વગેરે ભરવાની કેડી ઘૂમરવું અક્રિ. [ઓ “ઘમરો,'-ના.ધા.] ઘમરી ખાવી, ઘેરું . પાણીમાં કે ભીનાશવાળી જમીનમાં થતું એ વમળમાં આવવું. (૨) કેફની અસર જણાવી. (૩) (લા) નામનું એક જંતુ. (૨) પોચી જમીનમાં પડતો પાણીને ખાડો ક્રોધે ભરાવું. (૪) વરસાદનાં વાદળાંઓનું ચડી આવવું દૃશ (શ્ય), શૂશ-ખેરી સ્ત્રી. [ઓ “ઘસવું' + ફે.]લાંચ રુશવત ઘૂમરી સ્ત્રી. જિઓ “ઘૂમર" + ગુ. “ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય.] નાને ઘૂસ છું. મટી જાતને ઉંદર, કાળ ઘુમરે, નાનું ચક્કર લેવાની ક્રિયા, ચકરડી. (૨) પાણીમાંની ઘૂસણ ન. [જુઓ “ઘૂસવું' + ગુ. ‘અણુ” ક્રિયાવાચક કુ. ભમરી, પાણીનું જોરથી વળતું કંડાળું. (૩) કેર, ચકરી, પ્ર.) ધૂસવાની ક્રિયા ફેર આવવાની ક્રિયા. [૧ખાવો, ૦મારવી (રૂ. પ્ર.) ઘૂસણ વિ. [જુઓ “સવું’ - ગુ. ‘અણ” કવાચક કુ. ગોળાકાર ફરવું]
પ્ર.] ઘુસણિયું
[‘ઘસણિયું.' ઘૂમર' પું. [જુઓ “ધૂમવું' દ્વારા.) મેટા વર્તુળમાં ફરવાની ઘૂસણખેર વિ. [જુએ “ધૂસણ' + ફા. પ્રત્યય] જાઓ ક્રિયા. (૨) ધૂમવા નીકળવું એ, “લેઇટરિંગ.” [૦ માર, ઘૂસણખારી સ્ત્રી. [ + ફા. “ઈ' પ્ર.] ઘુસણિયાપણું, ૦ લગાવ (રૂ.પ્ર.) ફરવા જવું]
ઇસિટ્રેશન”
[ખાસિ ઘુમરેજ પું. એ નામને એક છોડ [એ, ઘમલે ઘૂસણનીતિ સ્ત્રી. જુિઓ ધસણ” સં.] ઘુસી જવાની ઘુમલો કું. [જુઓ “ધૂમવું' દ્વારા] ટેળે મળીને બેસવું ઘસતે મું. એક માણસથી કપાય એ પ્રકારની કરવત ઘુમવું અ.ક્રિ. [દે.પ્ર. ઘુમ્] ચક્કર ચક્કર ફરવું. (૨) ચોમેર ઘૂસવું અ.ક્રિ. બળજબરીથી દાખલ થવું, સામાની ઈચ્છા ફરવા નીકળવું. (૩) (લા.) (મગજમાં વિચાર આવવો, કે સંમતિ વિના અંદર પ્રવેશી જવું. ઘુસાડું ભાવે, જિ. ઘળાયા કરવું. (૪) મચ્યા રહેવું. ઘુમાવું ભાવે, જિ. ઘુસાડવું, ઘુસેડવું છે, સક્રિ. [ઘસવું એ ઘૂમવું, ઘુમાડવું, ઘુમાવવું છે., સકિ.
ઘૂસાડ્યૂસ (સ્ય) સ્ત્રી. [જુઓ ધસ'-દ્વિર્ભાવ.] વારંવાર ધૂમાલૂમ (મ્ય), મી સ્ત્રી. [જુઓ “ઘૂમવું'–દ્વિર્ભાવ. + ગુ. ઘુસિયું ન. [જુએ “ઘ” + ગુ. “ઇયું' પ્ર.] ઘસ પકડવાનું
ઈ' વાર્થે સ્ત્રી પ્રત્યય.] વારંવાર ધૂમવું એ, દોડધામ, હરફર પીંજરું, કેળવાઈ, મેટું ઉંદરિયું [મધપૂડાનું) ઘુમિત વિ. [દે.પ્રા. શુમે>ગુ. ધૂમ + સં. રત ત.ક.] ઘમેલું, ઘુસિયું મધ ન. મધનો એક પ્રકાર (ઝાડની બખોલમાં થતા ફરેલું, ઘોળાયેલું (આંખ વગેરે)
થંકલાવવું જુઓ “ઘોંકવુંમાં. (લા.) ઠપકો આપવો ઘૂમે . કાપેલા પથ્થર ઊંચકવાનું ઓજાર
ઘુ કે જુએ છે.” શ્ય જુઓ બાયડો.” (વહાણ.)
શૃંગરાલું વિ. (વાળના) ગુંચળાવાળું ઘૂરકવું અ.ક્રિ. પ્રિ . g] ધુર ધુર અવાજ કરતાં સામે ઘૂંગરી સ્ત્રી, જાડી ઊનને ઝટ જેવું (ધથી; જેમકે કુતરું વગેરે ઘરકે છે.) (૨) (લા.) શૃંગનાની ઘંટડી ક્રોધથી કરડી નજરે જોવું. ઘરકાનું ભાવે., ક્રિ. શુકાવવું ઘૂઘચી સ્ત્રી. ચણોઠી, ગુંજા છે., સક્રિ.
ઘૂંઘટ પે. સ્ત્રીથી સાડી માથે ઓઢી મોઢું ઢંકાઈ જાય એ ઘૂરકા-ઘૂરકી સ્ત્રી. [જ “ધૂરકવું-દ્વિર્ભાવ, + ગુ. ઈ' રીતે લાજ બતાવવામાં આવે છે એ, ઘૂમટે, [૦ કર, કુ.પ્ર.] સામસામે ઘરકવાની ક્રિયા
૦ કાઠ, ૦ તાણ (રૂ.પ્ર.) લાજ કાઢવી. ૦ ખો ઘૂરકવું જુઓ “ઘૂરકવુંમાં.
(રૂ.પ્ર.) હારી જવું ભંગાણ પડવું ઘૂરકી સ્ત્રી, જિઓ પૂરકવું' +ગુ. ઈ' કુ.પ્ર.] ઓ “ધુકિયું.' ઘૂંઘટ . [જુએ “ઘૂંઘટ + ગુ. ડે' સ્વાર્થે ત...] (પઘમાં) ઘરચી સ્ત્રી. દોરામાં પડતી આંટી કે ગંચ
જ “ધંઘટ.'
- જિઓ “ઘઘટ.' શૂરવું અ. ક્રિ. [રવા.) (નગારાં વગેરે) અવાજ થવો ઘૂંઘટ કું. [જુએ “ધંધટ' + ગુ. “વિ' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] ઘરઘુરી આી [જ “ધૂરકવું' દ્વારા.] સામસામાં આંખ ઘૂઘટી સ્ત્રી. જિઓ “ઘૂ ઘટે' + ગુ. ‘ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય ઘઘટના મારવી એ, ઈશારાના મચકારા
આકારની ઘાસ-પાલા-તાડકાંની છત્રી
[‘ઘંટ.” ઘરિયે મું. તુવેર પાપડી વગેરેની લુમ
ઘૂંઘટ પું. જિઓ “ઘૂંઘટ + ગુ. “ઓ' સ્વાર્થે ત... જેઓ ઘૂરી સ્ત્રી, વાયુરોગથી માથામાં આવતી ચકરી. (૨) એકાએક ઘૂઘરવારી વિ. [હિ, વજ.) વાંકડિયા વાળવાળું વિચાર આવતાં આવતે આવેશ કે ઊભરે. (૩) એ ઘૂંઘલી વિ. આરપાર ન દેખાય તેવું, અપારદર્શક જો કે ઉત્સાહ. (૪) ઉધામે, તરંગ
ઘૂઘવાટ, રે ધું. [રવા. + ગુ. “ઓ' સ્વાર્થે ત...] ઘોંઘાટ પૂર્ણાયમાન વિ. સં.] ચક્રાકારે ભમતું, ચક્કર ચક્કર ફરતું. ઘૂંઘળી સ્ત્રી. તાડકાંમાંથી ગુંથેલી એક પ્રકારની છત્રી
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |