Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 790

ઘર-ધાવડું
૭૪
ઘર-ધાવતુ વિ. જિઓ ‘ઘર’ +ધાવવું' + ગુ. ‘ ુ' કું.પ્ર.] (લા.) બાપદાદા મુકી ગયા હોય તેવી મિલકત ઉપર નભનારું. (૨) (લા.) નિરુધમી
ઘર-ધાણી સ્ત્રી. [જુએ ‘ધર’ + ધાવું’ + ગુ. ‘અણી' રૃ. પ્ર.] ઘરમાં જ જાતે ચા નાકર દ્વારા લૂગડાં ધાવાની ક્રિયા ઘર-નાર (-૨) સ્ત્રી. [જુએ 'ઘર' + નાર,'], ~રી સ્ત્રી. [+સં.] ગૃહિણી, ઘર-ધણિયાણી, ઘરવાળી ઘર-નું વિ. [જએ ‘ધર’ + ગુ. ‘’.વિ. (લા.) પેાતાનું, અંગત. (ર) પાતાના ઘરનું હોય તેવું (પારકું પણ.) (૩) (લા.) ખાનગી ઘર-પદી સ્ત્રી. [જુએ ‘ધર’ + ‘પી.’](લા.) જૂના સમયના ઘરવેરાના એક પ્રકાર
અનુગ.]
ઘર-પાઠ પું. [જુએ ‘ઘર' + સં,] વિદ્યાર્થીનું ઘેરથી તૈયાર કરી લાવવાનું કામ, હામ-વર્ક'
ઘર-પ્રવેશ પું. [જુએ ‘ઘર + સં.] જુએ ‘ગૃહ-પ્રવેશ.' ઘર-ફાહુ વિ. જ઼િ ‘ધર’ + ‘ફાડવું’ + ગુ. ‘'ટ્ટ, પ્ર.] ધરફાડ કરનાર ચાર, ખાતર પાડનાર
ઘર-ફાંત (-ત્ય) સ્ત્રી. [જએ ‘ઘર’ દ્વારા.] સરકારી વસૂલાત
આપવા માટે કરેલી વ્યવસ્થા
ઘર-ફૂટ (રય) શ્રી. જિએ‘ધર’+ ‘ફૂટ.”] ઘરનાંને ઘરનાં જ માણસા તરફથી કરવામાં આવતા દગા ઘરા પું. એ નામનું એક ઘાસ
ઘર-ફ્રાય (-ડય) સ્ત્રી. [જએ ‘ધર' + ‘કાડવું.’] ધર તેાડીને કરવામાં આવતી ચાવી, હાઉસ-બ્રેકિંગ,’ અગ્બરી' ઘર-ફૈઢિયું વિ. [જુએ ‘ધર’ + àાડવું’ + ગુ. ‘ઇયું’ કૃ.પ્ર.], ઘર-કુંડુ વિ. [+ ગ્રેડવું' + ગુ. ‘ઉ' .પ્ર.] ધરણેડ ચેરી કરનારું, ગ્લૂર’ [‘ધર-ખટલેા.’ ઘર-બાર ન. [જુ ‘ધર’ + ‘ખાર.૧' (બારણું)] (લા.) જુએ ઘરબારી વિ. [+]. ‘ઈ’ ત.પ્ર.] ઘર-ખારવાળું, સંસારી, ગૃહસ્થાશ્રમી, બાળબચ્ચાંવાળું [અને એના પ્રકાર ઘર-બાંધણી સ્ત્રી. [જુએ ‘ઘર’ + ‘બાંધણી.’] ઘરનું બાંધકામ ઘરમૂડી સી. જુએ ‘ધર’+ ‘અડવું’+ ગુ, “ઈ” ફૅ. પ્ર.] (લા.) ઘરની પાયમાલી, ઘરનું સત્યાનાશ ઘ(-ઘે)ર-બેઠાં, -૩ (-બેઠાં,-5) ક્રિ.વિ. [જુએ ‘ધર’+ ‘એન્ડ્રું’ + ગુ. ‘આં’- ‘એ’ સા. વિ.,પ્ર.] ઘરમાં જ બેસીને, ઘરની બહાર કાંય પણ ગયા વિના. [ની નાકરી (રૂ.પ્ર.) ખુબ આસાન ને કરી]
ઘર-માળ (-માળ) વિ. [જુએ ‘ધર' + ‘બેાળવું'], શું (બાળુ) વિ. [+ ગુ. ‘ઉ” કૃ.પ્ર.] (લા.) ઘરને નુકસાનમાં નાખનારું. (૨) ઘરની પ્રતિષ્ઠાને લાંછન લગાડનારું ઘર-બરણી શ્રી. [જ એ ‘ઘર' + ‘ભરવું' + ગુ. ‘અણું’ કૃ.પ્ર. + ‘ઈ’- શ્રીપ્રત્યય] (લા.) નવા મકાનની વાસ્તુ-ક્રિયા ધર-ભરુ, -૨ વિ. જ‘ધર’ + ‘ભરવું' + ગુ. ‘'−‘'' કૃ.પ્ર.] ગમે ત્યાંથી ગમે તે રીતે લાવી ઘરમાં પૈસા જમાવનાર ઘર-ભંગ (-ભ) વિ. [જુએ ‘ધર' + સં.] જેની પત્ની મરણ પામી છે તેવે (પુરુષ), વિધુર ધર-ભાડું ન. [જએ 'ઘર' +‘ભાડું.'] બીજાના મકાનમાં રહેવા માટે ચૂકવવાની રકમ
Jain Education International_2010_04
ધરવરવું
ઘર-ભાર પું. [જુએ ‘ઘર +ર્સ.] ઘરના વહીવટ ચલાવવાના એજ. (૨) બહારથી ધંધા-નાકરી દ્વારા કુટુંબનું ભરણપેાણ કરવાના બા
ઘર-બેણી સ્ત્રી. [૪એ ‘ઘર’+‘શ્રેણી.'] જેના ઉપર મકાન હોય કે મકાન જ માત્ર કરી શકાય તેવી જમીન, ઘર-થાળની જમીન, (ર) ગામ કે નગરના વસવાટની જમીન ઘર-ભેદુ વિ. [જએ ‘ધર' + ભેદવું' + ગુ. ‘' #.પ્ર.] પાતાના ઘરની અંગત વાતે ખુલ્લી પાડી દગા દેનારું ઘર-મંદિર (-ન્દિર) ન. [જએ ‘ધર' + ‘સં.] ઘરના જ એક ભાગમાં સેવા-પૂજા માટે કરેલું નાનું મંદિર—દેવાલય ઘરમાર વિ. [જુએ ‘ધર' + મારવું.'] (લા.) ઘરમાં ને ઘરમાં નુકસાન કરનારું, પેાતાના જ ઘરમાંથી ચેરી કરનારું ઘર-માલિ(-લે)ક હું. [જએ ‘ધર’+‘માલિ(લે)ક.’], ઘરમાડી હું. [જુએ ‘ઘર' + ‘ભાટી.ૐ’] જુએ ‘ઘર-ધણી.’ ધરમુખું વિ. [જુએ ‘ઘર’ + સં. મુલૢ + ગુ, ‘ઉં' ત, પ્ર.] પાતાના ઘર તરફ્ જ જેનું મેટું છે-નજર છે તેવું, ઘરમાં ભરાઈ રહેનાર
ઘર-મેળ પું. [જુએ ‘ઘર’+ ‘મેળ.”] ઘરમાં સૌ કુટુંબીઓનું રાંપીલું જીવન. (૨) ઘરના આવક-જાવકના હિસાબ રાખવાના ચાપડ
ઘરમેળે ક્રિ.વિ. [+ ગુ. ‘એ' ત્રી.વિ., પ્ર.] ધેર બેસીને સમાધાનપૂર્વ કે, અંદર-અંદરના મેળથી ઘર-મેયું (માયું), -હ્યું (માયું) વિ. [જુએ ‘ઘર’ + સં. મુલ > પ્રા. મુTM + ગુ. ‘કું' ત.પ્ર.] જુએ ‘ઘરમુખુ..’ ઘર-રખણુ' વિ. [જુએ ‘ઘર’ + રાખવું’+ ગુ. ‘અણું' કૃ. પ્ર.], ધર-રજી(“ખું) વિ. [+ ગુ, ‘'-‘'' કૃ.પ્ર,] ઘરને ઘસાર ન થાય તે રીતે ઘરને સાંચવનારું ઘરરખુ-પણું ન. [ + ગુ. પણું' ત. પ્ર.] (લા.) સંકેાચશીલતા, કોઝવે ટિઝમ' (કિ,ધ.) ઘર-રખું જુએ ‘ધર-રખુ.’
ઘર-રાઈ વિ., સ્ત્રી. [જુએ ‘ધર-રાયું’ ગુ. ‘ઈ ’ સ્ત્રીપ્રત્યય.] ઘરમાં ને ઘરમાં દુઃખને લીધે રડયા કરતી સ્ત્રી ઘર-રાયું વિ. [જુએ ઘર' + ‘રેવું’ +ગુ. ‘યું’ ભટ્ટ] ઘરમાં પડકું પડયું રાયા રતું. (૨) (લા.) બીકણ, નમાલું ઘર-વખરી શ્રી. [જુએ ‘ધર' + ‘વખરી.’] ઘરનું રાચરચીલું ધરને લગતા સર-સામાન
ઘર-વખુ વિ. [જુએ ‘ધર' દ્વારા.] જુએ ઘર-મેાયું.’ ઘર-વટ (-ટય) સ્રી. [જુએ ‘ધર' +સં. વૃત્તિ> પ્રા. ટ્ટિ.] ધરનાં હાય એવા ગાઢ સંબંધ, ઘરાખો ઘરવ(-૨)વું સક્રિ. રિવા.] ખંજોળવું, વવું. (૨) રગટાળવું. ઘરવડા(પરા)વું કર્મણિ., ક્રિ. ઘરવઢા(-રા)વવું પ્રે., સ. ક્રિ.
ઘરવા(-રા)વવું, ઘરવઢા(-રા)વું જએ ‘ઘરવડવું’માં. ઘર-૧ાઉ વિ. [જુએ ‘ઘર' + ‘વણવું’ + ગુ. ‘આ' રૃ.પ્ર.] ઘરના ઉપયેગ માટે ખાસ વળેલું. (૨) (લા.) કલ્પિત, ોડી કાઢેલું [ઘરમાંના ઉપયોગ, ઘરમાંના વાપર ઘર-વપરાશ પું., (ચ) સ્ત્રી. [જુએ ‘ધર' + ‘વપરાશ,’] ઘરવરવું જએ ધરવડવું.’