Page Text
________________
ધટર
૩૮
ઘટવું? અ. ક્રિ. [૮. પ્રા. ઘટ્ટ ખડી પડવું] ઓછું થવું, કે છવાયા દાણા [ કાઠી, કેલી, (૨) નાનું ટાંકું પડવું. (૨) બંધ પડવું. ઘટાવું છે., સ. ક્રિ.
ઘવી સ્ત્રી. [જઓ ઘડવું' +-ગુ. “ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય. નાની ઘટાદાર વિ. સં. + ફા. પ્રત્યય], ઘટા-બંધ (-બન્ધ) વિ. ઘરવુંસ, ક્રિ. [સ, ઘ>પ્રા. ઘટ] આકાર આપવો, રચવું, [સ. + ફા. બન્] ઘટાદાર, ઘટાવાળું
બનાવવું. (૨) સંકલન કરવી, વિચારવું. (૩) ટીપીને સરખું ઘટારત, –થ વિ. જિઓ “ધટવું" દ્વારા.] ઘટતું, મેગ્ય, વાજબી કરવું. (૪) (મુસદ્દો કે એવું કાંઈ) તૈયાર કરવું. (૫) (લા.) ઘટાવવું જુએ “ઘટવુંમાં.
તાલીમ આપવી, કેળવીને તૈયાર કરવું. [ઘડી કાઢવું (રૂ. પ્ર.) ઘટાવસ્થા સ્ત્રી. [સં. ઘટ + અવ-સ્થા) યોગને અભ્યાસ કરનારાને રચી તૈયાર કરવું, જનાબદ્ધ કરવું. ઘડી ના(-નાંખવું
ધ્યાનને સમયે અનુભવવામાં આવતી ચારમાંની એક અવસ્થા. (રૂ. પ્ર) માર માર] ઘડાવું કર્મણિ, ક્રિ. ઘઢાવવું છે. ( ગ.)
[ઘડિયાળ સ. કિ. ઘટિકા સી. [સં.1 ચાવીસ મિનિટ જેટલો સમય, ધડી. (૨) ઘટવું ન. [ઓ “પંડો’ દ્વારે.] નાને ઘડો ઘટિકાયંત્ર (ચત્ર) ન. [સં.] ઘડિયાળ
ઘડવૈયા ડું. [જ “ધડવું' + ગુ. “ઐય' કુ. પ્ર.] ઘડવામાં ઘટિત વિ. [૪] ઘડેલું, બનાવેલું, બનેલું. (૨) રેગ્ય, વાજબી પાવર માણસ ઘટી શ્રી. [૪] ચોવીસ મિનિટને સમચ, ઘડી
ઘઇ પં. જિઓ “ઘડે' દ્વાર.] ઘડાના આકારને લોટો ઘટી-યંત્ર (ચત્ર) ન. [સં.] જુઓ “ઘટિકાયંત્ર.”
ઘરુંન, સે ! [ઓ “ઘડો' દ્વારા.] હિંદુઓમાં મરનારની ઘટકવું અ. ક્રિ. [રવા.] “ઘટ ઘટ એમ અવાજ થવો ઉત્તરક્રિયામાં તેરમે દિવસે કરવામાં આવતું તેર ઘડાઓના ઘટદિયું ન. એ નામનું બરડા ડુંગરમાં થતું એક ઘાસ સ્થાપનનું ધાર્મિક કાર્ય ઘટેકચ પં. [સ.] ત્રીજા પાંડવ ભીમને હિડિંબા રાક્ષસીમાં ઘડાઈ સી. [જ એ “ઘડવું' + ગુ. “આઈ' ક. પ્ર.] ઘડવાને થયેલે એ નામને પુત્ર. (સંજ્ઞા.)
આકાર કે ઘાટ આપો એ, ઘડવાની ક્રિયા. (૨) ઘડવાની ઘદ વિ. [દે. પ્રા.] ઘાટું, ઘટ
સફાઈ. (૩) ઘડવાનું મહેનતાણું ઘદતા સ્ત્રી., -નવન. [સં. પ્ર.] ઘટ્ટ હોવાપણું, ઘટતા ઘટાઉ વિ. જિઓ ઘડવું" + ગુ. “આઉ' ક. પ્ર.] ઘડી શકાય ઘટ-ઘ . ગિરદી, ભીડ.
તેવું, “લાસ્ટિક
[એક રમત ઘટ ઘટ કિ. વિ. રિવા.) “ધડ ઘડ' અવાજ થતું હોય એમ ઘટાબાજી સ્ત્રી, જિઓ ઘડે' + ફા.] (લા.) આતશબાજીની ઘટઘટવું અ, ક્રિ. [એ “ઘડ ઘડ,'-ના. ધા.) “ઘડ ઘડી એ ઘટ-બૂઢવિ. [જઓ “ઘડો'+બૂડવું.'] ઘડે બડે તેટલું (પાણી) અવાજ થો
ઘટામણ ન., અણુ સ્ત્રી. [૪એ “ઘડવું* ગુ. “આમણ', ઘઘટાટ પું. જિઓ “ધડઘડવું' + ગુ. “આટ' કુ. પ્ર.] “ઘડ -'ણ' ક. પ્ર.] જુઓ “ઘડાઈ.” ઘડ' એ અવાજ, ઘેરો ગડગડાટ
ઘાયેલ, -હું વિ. [ઓ ઘડવું” ગુ. કર્મણિ ‘આ’ પ્ર. + ઘડતર ન., (૨૫) સ્ત્રી, જિએ “ઘડવું’ + ગુ. “તર' કુ. પ્ર.] “એલ,-લું' બી. બુ. ક] (લા.) કસાયેલું, અનુભવી, અનુઘડવાની ક્રિયા, રચના. (૨) ઘડવાને પ્રકાર, બંધારણ. (૩) ભવ થી પાકું થયેલું ઘડવાનું મહેનતાણું, ઘડામણ [ઘડનાર કડિયે ઘcવવું, ઘટવું જ એ “ઘડવું"માં. ઘતરિયે મું. “ઘડતર' + ગુ. ‘ઇયું” ત. પ્ર.] પથ્થર ઘડિઝ વિ. જિઓ “ઘડવું” ઉપરથી.] ઘડેલું ઘડતલી સ્ત્રી. [જઓ “ઘડે' દ્વારા.] પાણીનું ઠામ રાખવાની ઘડિયાળ (ઘડિયાળ્ય) સ્ત્રી. [ઓ “ધડી' દ્વાર.] સમય બતાવખંડની કે લાકડાની લેડી, ઘડ-માંચી
નાર ઝાલર. (૨) રેતીનું સમય બતાવનારું કાચનું યાંત્રિક ઘ૫ણ ન. [જ એ “ધરડું - ગુ. પણ' ત. પ્ર.] ઘરડાપણું, જુનવાણી સાધન, (પછી પ્રકાર પ્રમાણે) “વોચ, “ટાઇમવૃદ્ધાવસ્થા, બુઢાપ. [૦ને ઘીરે (રૂ. પ્ર.) તીવ્ર ઇચ્છા, પીસ,' “કક'
ઘડિયાળાં ન., બ. વ. જિઓ ઘડિયાળ’ + ગુ. ‘ઉં' ત. પ્ર.] મરણ વગેરે.
કલાકે કલાકે તેમજ અમુક ચોક્કસ સમય બતાવવા વગાડવામાં ઘણું વિ. સુરેખ નહિ તેવું, વિચિત્ર આકૃતિનું, અઘડ-ઘઉં આવતી ઝાલર ઉપરના ટારા અને એ ઝાલર ઘ-ભાંગ-જ) (વર્ષ-ભાંગ્ય, જય) સી, જિ એ “ઘડવું’ + ઘડિયાળ વિક, પં. [જ એ “ઘડિયાળ' + ગુ. “ઈ' ત. પ્ર.]
ભાંગવું.'] ઘડવું અને ભાંગવું એ. (૨)(લા.) સંકહપ-વિકલ્પ, ઘડિયાળોની મરામત કરનાર કારીગર ગડમથલ, વિચારોનું ડામાડોળપણું
ઘડિયાળું ન. જિઓ “ઘડિયાળા.1 જ “ઘડિયાળાં.' ઘ-મચી શ્રી. [જ એ “ધડે' + માંચી.” એ “ધડ-તલી.' ઘ' (ડ) સ્ત્રી, [, ટી>પ્રા. ઘણો (ખાસ કરી) રેટનો ઘમથલ (ઘડથમથહય) સી. જિઓ “ધડવું' + “મથવું.' +. પ્રત્યેક ના ઘડે (માટીને)
લ” સ્વાર્થે ત. પ્ર.] નિરર્થક મહેનત, નિરર્થક વિચારણા ઘન-ઘે) (-6થ) સ્ત્રી. બેસતું આવવું એ. (લા) વાત સમઝાય અને વાટાઘાટ, ગડમથલ
એવી સ્થિતિ, [૦ પાઠવી (ઉ. પ્ર.) સળ પાડવા બેસવા ઘ-મંચી (મચી), ઘરમાંચી સ્ત્રી. [જએ “ધડો' + (-બૅસવી) (રૂ. પ્ર.) બંધ બેસતું થયું. (૨) વાત સમઝાઈ જવી. માંચી'], ઘટ-વચી (-વચ્ચી) સ્ત્રી. [એ. ધડ-મંચી.'] ૦ બેસાઢવી (બેસાડવી), ૦વાળી (રૂ. પ્ર.) વાંકાને સીધું જ “ઘડતલી.”
કરવું. (૨) વાંધ પતાવો]. કરવા ., બ, ૧. ખળામાં કચરા સાથે પડી રહેલા છૂટા- ઘરિયાં વિ., બ. વ. [ ઓ ઘડિયું.'] તાત્કાલિક, તરતનું,
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |