Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 766

ગાતડી
૧
ગોદાવવું
ગેતડી સ્ત્રી. ઘાંટી, ગળું, કંઠ
રીતારેવાજ, કુળાચાર ગેતર શૈતર) ન. કઠોળની શિગમાંથી દાણા કાઢી લીધા ગે-ત્રરાવ-ત્રત છે. [સં.] ભાદરવા સુદિ ૧૩ થી ૧૫ નું સીપછી કેતરાં અને પાંદડાને ભૂકે (ઢોરના ખાવામાં કામ એ પૂજન કરવાનું એક વ્રત, ગૌત્રાટ. (સંજ્ઞા). આવે છે તે
ગેત્રી વિ. સિં, .], ગેત્રીય વિ. સિં] એક જ ગોત્રનું, ગેતર-ગરદન ન. [સં. નો અર્વા. તદભવ + ફા. ગર્દ]
સગેત્રી, પિતરાઈ (લા.) સમાન પિતૃકુળનાં માણસેની હત્યા કરવી એ ગેત્રોચ્ચાર કું. [સં. + ૩ ] પિતાનાં ગોત્ર-પ્રવર વગેરે ગેતર(-)જ (-) સ્ત્રી, [ સં. નો-ના દ્વારા] કુળદેવી,
કહેવાં એ. (૨) લગ્ન વગેરે પ્રસંગે વરકન્યાનાં પિતાગાત્રજ, ગેજ
માતાનાં ગોત્ર-પુરુષોનાં નામ કહેવાં એ વિાપણું ગેતરડું ન. [સ. નોરા નું “ગેાતર’ અવ. તદભવ + ગુ. ડું ગે-ત્વ ને. [સં] ગાય હોવાપણું, ગાયપણું–ગાય જાતિ
ત. પ્ર.] ગેરેજની પૂજા માટે લાવેલા પદાર્થ માટી વગેરે ગેથ' (-ય) સ્ત્રી. [અર. ગાતહ “ડૂબકી'] ગે. ગુલાંટ ગેતરણું ન. [૪એ “ગેતર' દ્વારા.) ગાય વગેરેને નાખ- (ખાસ કરી ઊડતો પતંગ મારે છે એ). [ ખાવી, મારવી વાને ચારો
(રૂ. પ્ર.) પતંગનું ઊંધું થઈ જમીન તરફ આવવું ગેતરિય વિ, પું. [સ, ગોઇ> “ગોતર' અર્વા. તદભવી. ગેથ* છું. વેપારીને “ચાર'ના આંકનો સંકેત [ ણે + ગુ. “ઇયું” ત..પ્ર.], ગેતરી વિ. સં. રો]> ગોતરી ગેથણે પું. ઘેસર ની વાવચને નડું બાંધવાને ખીલે, અર્વા. ત૬ ભવ સમાન પિતૃકળમાં જન્મેલ ભાયાત, ગેથ-પડી (ાણ્ય) સ્ત્રી. વેપારીઓને ચૌદને આક, ગાથ સગોત્રી પુરુષ, ગાત્રબંધુ, પિતરાઈ
ગેથલાવવું, ગેટવું, ગેથાવવું જુએ “ગેાથાવું'માં. ગોતરેજ (m) જુએ “ગેતર જ.” [ઓ ત. ગેથાવું અ.ક્રિ. [જુઓ ‘,'-ના.ધા.] ગોથાં ખાવાં. ગેગેતવણ (શ્ય સ્ત્રી. [જુએ “ગેતવું' + ગુ. ‘અણ” ક...] થાવું છે., સ ક્રિ. ગાથે ગોથે મારવું. ગેથલાવવું છે.. સ. ગેતવું સ, ક્રિ. દેપ્રા.-1d; સૌ.] શોધવું, ખળવું, ભાળ ક્રિ. ગેવું મરાવવું
મેળવવી. શેતાનું કર્મણિ, ક્રિ, ગેતવવું છે, સ. જિ. ગથિક વિ. [અં] પ્રાચીન યુરેપને ગંથ લોક કે એમને ગેતા સી, જિએ “ગેÉ' દ્વારા] ડૂબવાની ક્રિયા, ડૂબકી લગતું. (૨) શ્રી. એ લેકેની કળા. (૩) એ લોકોની ગેતાત(-ત્ય) . જિઓ “ગેતવું,'-ર્ભાિવ.] ઓળખેળા, પ્રાચીન ભાષા. (સંજ્ઞા.) શોધાશોધ
ગયું ન. [અર. તહબકી'] ગુલાંટ, ગડલિયું. [૧ખવગેતામણ ન. [જ ગોતવું' + ગુ. ‘આમણ” ક. પ્ર.], રાવવું (રૂ.પ્ર.) છેતરવું, ભૂલથાપ કરાવવી. ૦ ખાવું (રૂ.પ્ર.) (શ્ય) સ્ત્રી. [ + ગુ. આમણ” કુ.પ્ર.) શોધવાની ક્રિયા, ભૂલ કરી બેસવી. (૨) છેતરાવું. ૦ મારવું (રૂ.પ્ર.) ગુલાંટ ખળ. (૨) શોધવાનું મહેનતાણું
મારવી) મેતારા શ્રી. ગામ નજીકની ફળદ્રુપ જમીન
ગોદ (-ઘ) સ્ત્રી. ખેળે. [૦ દેવું (રૂ.પ્ર) પિતાના બાળકને ગતાવવું, તાવું એ “ગેતવું'માં.
અન્યને દત્તક દેવું. ૯ ભરવી (ર.અ.) કન્યાના ખોળામાં ગતડો . લગ્નની ક્રિયા વખતે ગણેશ-માટલી માટે કુંભારને પહેરામણી વગેરે મૂકવાં. ૦માં ઘાલવું, ૦માં લેવું (રૂ.પ્ર) ત્યાંથી માટલી લાવવાની ક્રિયા
સંભાળમાં લેવું, આશરે આપવા. ૦ લેવું (રૂ.પ્ર.) દત્તક લેવું] ગતું (ગેj) ન. [દે.પ્ર. ૧વામ- “ઘાસ'] કાદવવાળી જગ્યામાં ગેદર વિ. [જુએ “દડું.'] (લા.) ખરબચડું ઉગેલું ધાસ. (૨) (લા.) ઢોરને ખવડાવવા બાફીને આ૫- ગેઇટ-લીબુ ન. [+ જ “લીંબુ.'] ગેાદડ જાતની લીંબુડીનું વામાં આવતું ખાણું
[મારનાર માણસ ફળ, ગધડ-લીંબુ તેર પું. [અર, ગત + ફા. પ્રત્યય.] પાણીમાં ડૂબકી મેદાન્ઝણ ન. [ જુઓ ગોદડું + સં. ] રાત્રિના ગ્રહણ
સી. [+ ગ. “ઈ' ત.ક.] પાણીમાં મારવામાં વખતે ઘરમાં જ સૂતાં રહે ને ગ્રહણ પુરું થાય એ આવતી ડબકી
ગે દરિયું છે. એ “ગોદડું + ગુ. “ઇ ત...] ખરબચડું. ગેત્ર ન. [સં.] પિતૃવંશ, પિતૃકુળ
(૨) ગોદડા-ગ્રહણના પ્રકારનું. (૩) (લા.) ન. શીતળાનો રોગ ગેત્ર-જ' વિ. [સં.] સમાન પિતૃકુળમાં જન્મેલું
ગદહિયા લિ, પૃ. [“ગોદવુિં.] શરીરે ગંદડાં વીંટી નેત્ર-)જ* (-ય) શ્રી. [સ. નોરાનાં દ્વારા] સમાન પિતૃ- ફરનાર સામુબા કુળની કુળદેવી, ગોતર, ગેરેજ, [૦ ઉઠાવી(-વાં) ગેડી સી. જિઓ “ગોદડું' + ગુ. “ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય.] મુલાયમ (ઉ.પ્ર.) માંગલિક પ્રસંગ પર થયે ગોત્રજનું ઉત્થાપન કરવું. અને નાનું ગાડું, ધડકી. (૨) ગાયના ગળાની ઝલતી ચામડી ૦ બેસાવી (-બેસાડવી) (-વાં), માંડવી (-વાં) (રૂ.પ્ર.) ગંદડું ન. કપડાના ગાભા માંથી સીવી બનાવેલું પાથરણું કુળદેવીની સ્થાપના કરવી).
(જે એઢવાના કામમાં પણ આવે.) ગેત્ર-બંધુ (-બન્ધ) મું. [૪] સમાન પિતૃવંશમાં જન્મેલે ગેદર વિ. ગોબરું સ, ભાયાત, પિતરાઈ, ગોતરિયે
ગેદલો પુ. શેરડીના કટકા વાવવાનું લાકડાનું એક સાધન ગેત્ર-હત્યા સ્ત્રી. [સં] સગોત્રી ભાયાતને વધ
મેંદવણી અ. જિઓ “દવું' + ગુ. “અવણી” ક. પ્ર.] ગેત્ર-હત્યા વિ. [+જુઓ “હારું.'] સગોત્રીને વધ કરનારું ગાદવવું એ, પજવવું એ, ગેદ, દખલ ગેવાચાર . (સ + આ-વાર] બાપદાદાથી ચા આવતે ગેદલવું જ એ “ગેાદવું'માં. (૨) ઉકેરવું