Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 764

ગે-જત
૭૧૯
ગાઠી
ગે-જાત ન. [૪] ગાયની ઓલાદ
ગેટા-કેર સ્ત્રી. જિએ “ગેટ' + “કર.'] ગેટાની ભાતની ગે-તિ શ્રી. [સં] ગાયનો વર્ગ
કપડા કે કાપડની કિનાર ગે જાતિ-સુધાર છું. -ર ી, [એ. + ઓ “સુધાર' અને ગેટવું અ. ક્રિ. [જઓ “ગેટે,'-નાધા.] ગંચવાનું, ગેટે
સુધારણા.'] ગાયની જાતિ કે ઓલાદની સુધારણા ચડવું. (આ ધાતુ બહુ વ્યાપક નથી; “ગેટવાવું' રૂઢ છે.) ગેજાદરે ૫. ધર્માદાનું ગોચર
ગેટાળે . જિઓ ‘ગોટે' + ગુ. ‘આછું” ત. પ્ર.] (લા.) ગેન-ઝા) કું. સં. 1ણાના> પ્રા. "જ્ઞાન] ધરની અંદર ગૂંચવણ, (૨) ગરબડ, અ-વ્યવસ્થા. [૦ કરે, વાળ ઓરડે. (૨) ગજાર
(રૂ. પ્ર.) ઊથલપાથલ કરી નાખવી, વળ (રૂ. પ્ર.) ગજારિય પું. ગિલ્લીદાંડાની રમતમાં ગબીમાં ગિલ્લીને રાખી ઊથલપાથલ થવી. (૨) નુકસાન થવું] .
એની અણી ઉપર દાંડિયે મારીને લેવામાં આવતે દાવ ગેટાળ-પિ(-૫)હાળો . [ + જ એ “પિંડ’–‘પાંડ' + ગુ. ગેજી ન. એ નામનું એક રૂ
આળે' ત. પ્ર.] ખાસ કરી હિસાબમાં ગરબડ કરવી એ ગેજીહ પું. એક જાતને કેને રોગ
ગેટળિયું વિ. [જઓ ટાળો’ + ગુ. ઈયું' ત. પ્ર.] ગેટાળે ગેનું વિ. ગંદું, મેલું. (૨) ચુંથાયેલું
કરનારું. (૨) ગોટાળાવાળું ગેઝર જ “ગોજાર.”
ગેરિયું ન. [જ “ગોટે' + ગુ. “ઇયું” ત. પ્ર.] પાઘડીની ગેઝારણ -ચ) સ્ત્રી. [૪ઓ ગોઝારું' + ગુ. અણ સ્ત્રી પ્રત્યય.] અંદર નાખવાને-ઘાલવાને ટુકડે, બેતાનું. (૨) ધુમાડાવાળું ગોઝારી સ્ત્રી, હત્યારી સ્ત્રી
રણું ગેઝારું વિ, સિ, જોને ગુ. વિકાસ] (લા.) કેાઈ પણ પ્રાણી મેરી સ્ત્રી, જિઓ ગેટ' + ગુ. “ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય. નાનો પશુ પક્ષી માનવ વગેરેની હત્યા કરનારું, હયારું, ઘાતકી, ગેટે, દડી. (૨) તમાંકુ પડે, તમાકુની આંટી. (૩) ખૂની. (૨) જ્યાં હત્યા થઈ છે તેવું (સ્થાન)
છાણમાં કેલરી વગેરે નાખી બનાવવામાં આવતે ગોળાને ગેટ છે. દડાને આકાર (એકલે ન વપરાતાં ‘ગોટે-ગેટ' અર્ધ આકાર. (૪) કસબ બન્યા પછી રહેત ધાતુની ગોળી. વપરાય છે.)
(૫) ગળા વગેરેમાંની નાની ગાંઠ ગેટ(-ટી)કડું(૯) વિ. જિઓ “ગેટકું' + ગુ. “હું'—લું' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] બકકા ઘાટનું, ઠીંગણું, બઠકે
ગેટડે-લ) ૫. જિએ “ગોટો' + ગુ. ઈડું'- ઈલું ત. પ્ર.] ગકી સી. [જએ “ગેટકું' + ગુ. “ઈ' પ્રત્યય.] કાં કપડાને બનાવેલ ગેટ, કપડાને દડો શિંગડાંવાળી ભેંસ
મિટોળ ઘાટનું ઠીંગણું ટી-ડી)મ-૯) જાઓ ગોઠીમડું.' ગેકું વિ. જિઓ ગેટ' + ગુ. કું' સ્વાર્થે ત- પ્ર.] ગાળ- ગેરીલા . એ નામની એક રમત ગોટક . જઓ ‘ગુટકે.” (૨) કાથાનાવાળું મસાલેદાર ગેટલું ન. જિઓ “ગેટ' + ગુ. ઈલું? ત. પ્ર.] ગેટાના પાન. (૩) રમતમાં વપરાત ઠીકરાને ટુકડે. [કા ગણવા આકારનું ગલુડિયું (રૂ. પ્ર.) પંચાતમાં પડવું].
ગેટલો જ એ “ગેટડે.' ગેટ-પીટ કિ. વિ. [રવા.] અંગ્રેજી બોલવા જેવો અભિનય ગેટું ન. એ નામનું એક ધાન્ય કરવામાં આવે એમ
ગેટે-ગેટ ક્રિ. વિ. જિઓ “ગોટે,' –દ્વિર્ભાવ.] ઉપરાઉપરી ગેટ-પે-મો)ટ ક્રિ. વિ. [જુએ “ગેટ,' -દ્વિર્ભાવ.] મેઢ ધુમાડાના ગોટા ઊઠતા હોય એમ
માથે ઓઢી ટટયાં વાળીને સુતેલું હોય એ પ્રમાણે ગેટ-મેટા ડું, બ. ૧. [ ગોટે,’ – દ્વિર્ભાવ ધુમાડાનાં ગેટ-ટી)મડું-લું) જુએ ગોઠીમડું.'
નીકળતાં અનેક ગંછળાં ગેટ-મોટ જએ “ગેટ-પટ.”
[પટ્ટીનું કાપડ ગેટ પું. [ગોળ આકારને કારણે જ એ ગોટ' + ગુ. “ઓ' ગોટલ ન. ઝીક જરીવાળા કમખા કે ચાલી ઉપર મૂકવાની સ્વાર્થે ત. પ્ર.] કપડાંને દડે કે ગોળ, કપડાંને ગેટલા સ્ત્રી, એ નામની એક દેશી રમત, દમોટી વીંટે. (૨) ફલની ખીલવાને માટે પૂર્ણ ભરાયેધી કળી ગેટ(-)લી સ્ત્રી, જિઓ “ગેટ(-8)લે' + ગુ. ‘ઈ’ સ્ત્રી પ્રત્યય.] (૩) કુલ તેરે, ગજરો. (૪) નાળિયેરમાં ગરવાળે બંધ નાનો ગોઠલે
ભાગ. (૫) (લા.) ગૂંચવાડે, ગોટાળો, છબરડે. [૦ ઘાલ ગેટ(-)લું ન. ફળની અંદર બી-રૂપ કઠણ ભાગ
(રૂ. પ્ર.) ગોટાળો કરે. (૨) કુસંપ કરાવો, ૧ ચહ(૮) ગેટ-૩)લે પૃ. જુઓ ‘ગેડલું,'-ખાસ કરીને કેરીને ગેઠલો. (. પ્ર.) પેટમાં વાયુને ગોળો . ૦-વળ (૨. પ્ર.) (૨) (લા.) પગ વગેરેના સ્નાયુને ગેળાકાર સોજો. [-લા ગ્રંથાઈ જવું. ૦વાળ (રૂ. પ્ર.) ચુંથી નાખવું] કાઢી ના-નાંખવા (રૂ. પ્ર) હેરાન પરેશાન કરવું -લ ગેટ-પિં-૧) પું. [જુઓ “ગેટ' + પિં(-)ડે.”], બાઝવા (રૂ. પ્ર.) હાથપગમાં સોજો આવી કળતર થવી] ગેટ-પોટો પુ. જિઓ ગેટ'- દ્વિર્ભાવ.] જેમતેમ વી ટી ગેટવવું સ. ક્રિ. જિઓ “ગેટે,'-ના. ધા.] ગોટે ચડાવવું, લેવામાં આવેલ આકાર મંઝવણમાં મૂકી દેવું. ગેટવવું કર્મણિ, [ક ગેટવાવવું ગેડ-ઠથ) સ્ત્રી, [, ગોgિ> પ્રા. નોટfઠ) વાતચીત, ગેઠિ. છે., સ. જિ.
(૨) (લા.) ઉજાણી, પકનિક.” (૩) હોળીના તહેવારમાં ગેટવાવવું, ગેટવાવું જુએ “ગેટવવું’માં.
રંગ છાંટનારને અપાતી ભેટ. (૪) લગ્નાદિ પ્રસંગે સ્નેહીઓ ગેટ-કરણ ન. એ નામની એક વનસ્પતિ
તરફથી અપાતું જમણ