Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 763

ગોખલિયું
૧૮
ગાજર
ગેખલિયું (ગે) ન. [જ “ગોખલો + ગુ. “ઈયું” સ્વાર્થે થોડું ખાદ્ય, ગાયને ખાવા આપવાને અનુભાગ
ત...] (લા) મધપૂડાનું દરેક ખાનું [નાને ગોખલ ગેઘર . [સં. શો-a>પ્રા. -વરી (લા) માટે અને ગેખલી (ગેર) સ્ત્રી. [જઓ ‘ખલો' + ગુ. ‘ઈ’ સ્ત્રી પ્રત્યય.] વકરેલો બિલાડે. [૦ જેવું (રૂ. 4) જાડું અને માતેલું] ગોખલે (-) પું, જિઓ ગેખ” + ગુ. લું' વાર્થે ત. પ્ર.] ગેધરી છે. ભરૂચ ને વડોદરા વચ્ચે થતો એ નામને
નાને ગોખ, તદન નાનું તાકું. (૨) (લા.) દાંત વિનાનું મોટું એક કપાસ ગેખવું સક્રિ. [સ. > ઘોર્ દ્વારા.] યાદ કરવા માટે ગેઘલ પુ. લાકડાના ત્રિકોણાકાર ટુકડામાં એક છેડે વારંવાર બોલવું. [ગેખી કાઢવું, ગેખી નાખવું, ગેખી વીંધ પાડી એમાં દેરી પરેવીને બનાવેલું સાધન પાડવું, ગેખી મારવું (રૂ. પ્ર.) અર્ક સમઝાય કે ન ગેઘાત . સિં] ગો-હત્યા સમઝાય એ સ્થિતિમાં પણ મુખપાઠ કરી લેવું. ગેખ રાખવું બે-ઘાતક વિ. [સ.], ગે-ઘાતી વિ. [સ, પૃ.] -હત્યારું (રૂ.પ્ર.) અગાઉથી યાદ કરી રાખવું (મુખપાઠ થાય એ રીતે)]. ગે-ઘત ન. [સં.] ગાયના દૂધનાં દહીં-છાસમાંથી તારવેલા ગેખાવું કર્મણિ, જિ. ગેખાડવું, ગેખાવવું પ્રે, સક્રિ. માખણનું ધી
[મહેમાન (વૈદિક શબ્દ) ગેખાવું વિ. જિઓ “ખવું” દ્વારા.] ગેખવાની ટેવવાળું ગે-દન વિ. [સં.1 જ એ “ગેા-ધાતક.” (૨) પું. અતિથિ,
ખાટર સક્રિ. [જ એ “ગેાખવું' દ્વારા. ગેખ ગેખ કર્યા ગે-ચણી સ્ત્રી, સિ. નોધૂમને “ગો' + ચણું.'] ઘઉં ચણાનું કરવું, યાદ રહે એ રીતે વારંવાર પાઠ વગેરેનું આવર્તન મિશ્રણ. (૨) ઘઉં અને ચણા ભેળા વાવવામાં આવેલા કર્યા કરવું
હોય તેવું ખેતર ગેખાડવું, ગેખાવવું, ગેખાવું જ “ખવું'માં. ગે-ચર વિ. [સં] ઇદ્રિ જેને અનુભવ કરી શકે તેવું. ગોખરે ૬. સં. નોક્ષરવ->પ્રા. -] (લા.) જેની (૨) પ્રત્યક્ષ જોઈ શકાય તેવું. (૩) ગાયો અને પશુઓ ફેણ ગાયની ખરી જેવી દેખાય તેવી જાતને સર્ષ
જ્યાં ચરી શકે તેવું (ન ખેડાતું બીડ કે જમીનનું તળ). ગેખ ( ખો છું. [. જવાક્ષ->પ્રા. ૧૩વશ્વગ-3 (૪) જમરાશિમાં પિતે પિતાને સ્થાને સૂર્ય વગેરે ગ્રહ દીવાલમાં આરપાર હોય તેલો ગોખલાના આકારને ખાશે જેમાં જઈ રહ્યા છે તેવું (ગ્રહ વગેરે). (જ.) (૫) ન. કે બાકોરું. (૨) (લા.) પક્ષીને માળો
ચરિયાણ જમીન ગોગઠ - શ્રી. [૨વા.] (લા.) મગફળને ઝીણે કચરો ચરતા સ્ત્રી., -ત્વ ન. [૪] ઇદ્રિથી અનુભવી શકાવાની ગેગડિયું વિ. જિઓ “ગગડું + ગુ. “યું તે.પ્ર.] સમઝાય સ્થિતિ. (૨) પ્રત્યક્ષતા નહિ તેવું અસ્પષ્ટ ઉચ્ચાર કરનારું, ગગડું
બેચર-ભૂમિ સ્ત્રી. (સં.ગાયો તેમજ ઢેરની ચરિયાણ જમીન ગોગડી સ્ત્રી. [જ એ “ગેગડું' + ગુ. ‘ઈ’ સ્ત્રી પ્રત્યય.] ગોચરાઈ શ્રી. [સ. + ગુ. “આઈ” ત. પ્ર.] ગાયોને ચરાવવા મગફળીની નાની શિંગ
લઈ જવાનું મહેનતાણું
માધુકરી, ભિક્ષા ગેગડું વિ રિવા.જ “ગોગડિયું.'
ગોચરી સ્ત્રી. [સં.] ગ્રહોની એક પ્રકારની ગતિ. (૨) (લા.) ગેરહો પું. [વા] ધાણુ શેકતાં ફૂટ્યા વગર રહી જતા ગે ચર્મ ન. [સં] ગાયનું ચામડું. (૨) (લા.) સેળ ચોરસ જાણે, ઓગણે. (૨) દાળ વગેરેને કરડુ દાણો. (૩) હાથનું એક જનું માપ કપાસનું પાકથા પહેલાં સુકાઈ ગયેલું છે ડવું
ગોચલું ને. માણસે કે પશુઓનું વર્તુલાકારે એકઠું થવું એ, ગેગ-બાવજી પું. [દે. પ્રા. સંજ્ઞા જોવા + બાપજી'> ઇલિયું. (૨) વમળ, કંડાળું. [લાં ગણવાં (રૂ. પ્ર.)
બાવજી'] (લા.) જંતર-મંતરનો જાણકાર માણસ, ભવે મનમાં ને મનમાં અમુક વિષયની ઘડમથલ કર્યા કરવી, ગેય પું. એક પ્રકારને ઘેડે
(૨) આનાકાની કરવી, નિશ્ચય ઉપર ન આવતાં ખુલાસે ગેગસ ન., બ.વ. [એ.] તાપ સામે પહેરવાનાં રંગીન કાચનાં ચરમાં. (૨) લોડાની અંધારી
ગેચવું સ. કેિ. રિવા.]ાંચવું. ગોચાવું કર્મણિ, ક્રિ. ગેચાવવું ગગળ પં. રિવા] ઘેરે અવાજ. (૨) હડપચી નીચેનો , સ. ક્રિ.
[ગેરેચન ગળા તરફ લચી પડતો ભાગ. (૩) ઊંટ મસ્તીમાં આવે ગેચંદન (-ચન્દન) ન. [સં.) એક જાતનું સુગંધી લાકડું. (૨) ત્યારે મોઢામાંથી બહાર કાઢવામાં આવતે જીભની પાછળ ગે-ચારક વિ., પૃ. [સં] ગાયોને ગે વાળ નો તાળવાને ભાગ
[વાળ પથ્થર ગેચાવવું, ગાવું જએ “ગેાચવું'માં. ગેગિ કું. જિઓ ગોગી' + ગુ. ‘છયું' ત. પ્ર.] ગી- ગેચી સ્ત્રી. એ નામની એક માછલી ગેગી સ્ત્રી. [રવા. પથ્થરમાં પ્રત્યેક ના ખાંચો કે ખાડે ગે-ચીક સ્ત્રી. [એ. + સં. 1>પ્રા.લીટી] ગે શાળામાં થતી ગેગુ સ્ત્રી. એ નામની એક ભાજી
એક જાતની બારીક જીવાત ગેનું વિ. રિવા.] આવડત વગરનું. (૨) માલ વગરનું, ગેરું ન. ચૂનાના પથ્થરવાળી જમીન બેવું, વિતા વિનાનું
ગો-જઈ (ગો-જે) ડું સિં. રોમમાંથી ગો' + સં. ૧ ગેગે પૃ. [. પ્રા. નામ-] (લા.) સર્પ, ઘોધો
>પ્રા. i-] ઘઉં અને જવ ભેળા વાયા હોય તેવા પાક ગે-ગ્રહ પું, હણ ન. [સં.] ગાયને પકડી લઈ જવાની મેજકર ૫. કાનખજૂરો કિયા, ગાયોના ધણનું હરણ કે ચેરી
ગે-જન ન. [સં. શો દ્વારા] હરણની જાતનું એક પશુ ગે-ચાસ પું. [સં.] જમતાં પહેલાં ગાયને માટે જ કાઢેલું ગેજર જાઓ ગેજ કર.”