Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 76

અડબોત]
R
અઢબૂટ-બે)ત(~થ) (ન્ય,-શ્ચ) સ્ત્રી. ઘોલ, બૂસેટ, આડા હાથની લપાટ. (૨) વિ. (લા.) મૂર્ખ, બુદ્ધિ વગરનું, અડબંગ [૦ને ઉધારો શે (રૂ. પ્ર.) જે કામ જે વખતે કરવાનું હોય ત્યારે કરી લેવું. (૨) તૈયાર થયેલું સોંપી દેવું. (૩) ફાવે તેમ બેલવાની છૂટ હોવી. ખાવી (રૂ. પ્ર) તમાચા ખા. ૦ચાડી દેવી, કઠોકવી, મારવી (રૂ.પ્ર) ઘેલમાં મારવું, બસ લગાવવી). અઠભૂજ વિ. મૂર્ખ, ઓછીબુદ્ધિનું. (૨) (લા.) અજજડ અઢમઢ ક્રિ. વિ. [રવા.] જેમતેમ કરીને અ-ર વિ. [+ જુઓ ‘ડર.] ડર વિનાનું, નીડર, નિર્ભય અવઢ જુઓ “અડબડ'. અહેવડ-દઢવ૮ કિ.વિ. [રવા.] લથબથડ, ગોથાં ખાતાં. (૨) ઝડપથી, ઉતાવળથી. (૩) નગારાને અનુકરણવાચક શબ્દ અઠવવું જ ‘અડબડવું.” અઠવહાવવું ભાવે., ક્રિ. અઠવ- રાવવું .સ. ક્રિ. અઠવાડિયું જુઓ અડબડિયું.” અવતાવવું, અવઢાવું ‘જુઓ અડબ(-4)ડવું”માં. અડવાણું છે. [સ. અનુપાનસ્ > પ્રા. મg , પગમાં જોડા નથી તેવું] ઉઘાડા પગવાળું, ઉધાડ-પણું. (૨) (લા.) ઉઘાડું, ખૂકવું. (૩) અડવું. (૪) ન શોભે તેવું, વિચિત્ર અઠવાળવું , .િ [દે. પ્રા. માડુમારુ] મિશ્રણ કરવું. (૨) (લા.) બગાડવું અવું સક્રિ. [સ, મg - જોડાવું, હુમલો કરે] સ્પર્શ કર, અડકવું. [ભૂતકૃદંત – ભૂતકાળ થતાં કર્મણિ ન બનતાં કર્તરિ જ રહે છે: “હું એને અડ્યો-અડકડ્યો.] (૨) આખડવું, લડી પડવું. (૩) લાગ્યા રહેવું, મંડયા રહેવું. (૪) ઘુસી જવું, પ્રવેશ કરે. (૫) આવી પહોંચવું. અઢાવું ભાવે, કિ. અડાવું છે., સ. ક્રિ. (અડાવવું પણ પ્રેરક રૂપ છે, પણ એને અર્થ “ઠપકે આપ’ એ માત્ર થાય છે. અડાડવું' અડાવવું” એ બેઉના અર્થ માટે જુઓ કોશમાંનાં એનાં સ્વાભાવિક સ્થાન.) અવું અ.ફ્રિ. [. પ્ર. મg - આડું આવનારું] અટકી પડવું, બંધ પડવું. (૨) ભય પામવું. (૩) ભડકીને ઊભું રહેવું, પંચાવું. (૪) હઠ પકડવી. (૫) (લા.) નુકસાન થયું. [અડી પવું (રૂ. પ્ર.) - ના વિના ચલાવવું. અડી બેસવું (રૂ. પ્ર.) ચાંટીને રોકાઈ રહેવું. અથા રહેવું (રૂ. પ્ર.) મચ્યા રહેવું] અવું વિ. [જએ “અડવાણું.”] શણગાર વિનાનું. (૨) શેભારહિત. (૩) ઉઘાડા પગવાળું, અડવાણું. (૪) ઉજજડ, ખાલી, સૂનું
[ઘરેણાં ન પહેર્યા હોય તેવું અટવું-પતલું વિ. જુઓ “અડવું, દ્વિર્ભાવ.] શણગાર વિનાનું, આ પુ. ભવાઈના ખેલમાં આવતું વાણિયાના વેશનું પાત્ર. (૨) (લા.) મૂર્ખ. (૩) અવહેવારુ વેવલે માણસ અશેપું. સંગીતમાંનો એક જુનો રાગ, અડાને કાન્હરો (સંગીત.) અહસવું સ. ક્રિ. [જુએ અડસટ્ટો', –ના.ધા.] અંદાજ કરવો, શુમાર કાઢવો. અડસટાવું કર્મણિ, ક્રિ. અડસટાવવું પ્રે., સક્રિ. અહટાવવું, અડસટાવું અડસટયુંમાં. અડસટ્ટા-નવસ વિ. [જુઓ “અડાફો.ફા.] અંદાજ આપના કારકુન, (૨) હિસાબનવીસ, હિસાબી કારકુન
[અડાણિયું અસદો ૫. અંદાજ, શુમાર અઢસ(સે)4 (6) વિ. સં. અદ-ઘE > પ્રા. મદ્રષ્ટ્રિ
મઢઢ્ઢો સિત્તેરમાં બે ઓછા, ૬૮ અસ(-સેકચ-મું) વિ. [+ગુ. “મું-ત...] ૧૮ ની ખ્યાએ સં પહોંચેલું, ૧૮ મું
[અફાસિયાં અહસિયાં ન, બ. વ. સ્ત્રીઓનું એક પ્રકારનું પગનું ઘરેણું, અસેઠ (-4) જુએ “અડસઠ.” અઢસેકનું (સે-મું) જુઓ “અડસઠ–મું.” અહટ સ્ત્રી, સિ] ખેતરમાં કામે જવા હાલાકડાં ઈત્યાદિ
સાથે છેતરીને બળદડી તૈયાર કરવામાં આવે એ અ-ક (૬) વિ. [ગ્રા.] અડગ, દઢ, સ્થિર અમે (-) પું. પાંડમાંના ભીમનું એક લોકભાષાનું નામ અનંખ (–) વિ. [+ જુઓ “ડંખ'.] જીવાતે કરેલા ડંખડાઘા વિનાનું. (૨) સડવું ન હોય તેવું અઠંગ-જગ (-) શ્રી. એ નામની એક રમત અગિયા (અડગિ) ૫. છાપરાનાં નવાં-કઠેરા-માળના ઝૂલતા ભાગ નીચે મૂકવામાં આવતું ટેકણ અઢ(4િ)ગે (-ડ(-ડિ)ગે) પૃ. [હિં.] લાંબા વખત માટે ચીટકી રહેવાના પ્રકારને પડાવ, ધામે. (૨) કુસ્તીમાં પટાને એક દાવ [૦ઘાલ, ૦ન(-નાંખ, ૦લગાવ (૩.પ્ર.) હઠાગ્રહથી ધામે કરીને પડ્યા રહેવું] અદે (અડો) . એ નામની એક રમત, એરંડા અડંબી (અડેમબી) સ્ત્રી. આડંબર, ખેટ ભપકે. (૨) મગરૂરી, અભિમાન, (૩) જ કીપણું, મમત, હઠ. (૪) વિ. આડંબરી, ડાળી, દંભી અઢા સ્ત્રી. જિઓ “અડવું.'] સ્પર્શ. [દેવી (ઉ.પ્ર.) ટેકે આપ, મદદ કરવી, હૂંફ બતાવવી] અહાઅ૮ (–ડથ) સ્ત્રી. [ઓ “અડવું," - કિર્ભાવ.] વારંવાર કરવામાં આવતે સ્પર્શ, અડાઅડી અઢાડી સ્ત્રી. [જ “અડાઅડ' + ગુ. “ઈ' સ્વાર્થે ત...] આભડછેટની દરકાર રાખ્યા વિના કરવામાં આવતો સ્પર્શ. (૨) (લા.) બારીક સમય, અણીને વખત. (૩) ક્રિીવે. અડોઅડ, લગોલગ અઢાઉ વિ. વાવ્યા વગરનું, અડબાઉ અકાકડી સ્ત્રી, કટોકટી વખત, અકડાઅકડી. (૨) ગેડીદડાની રમતમાં ઘણા જણ દડે લઈ જવા વખતની ધમાલ. (૩) (લા.) માંડ માંડ ચલાવાતું ગુજરાન અહા . [હિં.] ઢગલે. (૨) ઢોર બાંધવાની કેડ. (૩) બળતણ વેચવાની દુકાન. (૪) વેચવા માટે રાખેલો બળતણને ઢગલો અઢાવું જુએ “અડવું' માં. (૨) (લા.) અડપટિયું વાસવું. (૩) સામાની પરવાનગી વિના રૂબરૂ મુલાકાત કરાવવી. (૪) ઘુસાડવું અઢાઢીંગ, ૦ળ વિ. [ગ્રા.] અડાબીડ, ભારે મેટું, ભારે જબરું અઢાણ ન. [દે. પ્રા. મ –ાંકણ ગીરે રહે એ પ્રકારની પરિસ્થિતિ. (૨) (લા.) થાળ. [૦માં માગવું (રૂ.પ્ર.) સલામત રહે એ રીતે રાખવા સંમતિ માગવી] અઢાણિયું વિ. [+]. ઇયું” ત...] ગીરે મૂકેલું, ગીરવી, ઘરેણિયું