Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 75

AA A
અડદે-અડદો]
[અડબી અહદે ગહદે પું. [ઓ “ગડો', દ્વિર્ભાવ.] સાદાઈથી તેમજ અડ(-૨)-અઢ(૨)ધ વિ. જિઓ “અડધ”,દ્વિર્ભાવ.] ઢેલ વગાડતાં.વગાડતાં બે છોકરી સામસામી એકબીજીને તાળી બરાબર અડધા માપ કે કદનું યા સંખ્યાનું દઈ પગનું ઠેબું મારતી જાય અને સવાલ-જવાબ-પાદપૂર્તિરૂપ અહ૫ સ્ત્રી. ખંત, ઉત્સાહ. (૨) નિશ્ચય, ઠરાવ, પકો વિચાર. કરતી જાય એવી રમત. (૨) (લા.) માર [પાંદડાંને પાલો (૩) ધીરજ, હિંમત. (૪) આગ્રહ. [ચહ(–૮)વી (રૂ.પ્ર.) અઢોટું ન. [જુએ “અડદ' + ગુ. “એયું' ત.ક.] અડદના ઉત્સાહનો વિંગ આવો]. અહ(-૨) વિ. [સ, અર્ધને અવ. તદ્ભ4] અડધું. [૦પંચાલ અહ૫-ઝ૮૫ સ્ત્રી. [જુઓ “ઝડપ', -દ્વિભવ] ઉતાવળ, તાકીદ. (-પચાળ) (રૂ. પ્ર.) લગભગ અડધું. ૦પાંસળીનું (રૂ. પ્ર) (૨) અગાઉથી નક્કી કરેલો હાલે. (૩) (લા.) આફતને ખૂબ નાજુક બાંધાનું] [(૨) અડધું નાણું સપાટે
બિલા.) વિષય બહારનું અહ(-૨)ધ-ઉઘાડું વિ. [ + જુએ “ઉઘાડું'.] અડધું ખૂલેલું. આપખું વિ. [જ “આડું + સ. પક્ષ->પ્રા. વવ –] અડ(-૨)ધ-પસાર વિ. [ + જુઓ પસાર'.] લગભગ અડધું અ૮-૫રિયા વિ. [સં. અર્ધ + ટ >પ્રા. રૂટ + ગુ. ઈયું' + અઢ(-૨)ધા-અડ(-૨)ધુ વિ. [જુઓ “અડધું', દ્વિભવ.3 (લા) “આળું ત. પ્ર.] અડધું મીંચેલું. (૨) અડધું પડધું વાસેલું નેહથી ગાંડુંઘેલું, ઉમળકાથી ઘેલુંર. - ધી થઈ જવું (બારણું વગેરે)
મિસ્તીખેર (રૂ. 4) થોડું થોડું થઈ જવું, ઉમળકાથી ગાડુંતુર થઈ જવું] અપરિયાળું વિ. [જુઓ અડપલું'.] અડપલાં કરનારું, અઢ-૨)ધાં ન., બ.વ, [જુઓ “અડધું.] ૧૪ oો થી અ૫લા-ખેર વિ. [જુઓ “અડપલું” + ફા. પ્રત્યય] અડપલું ૧૦૦ X ol સુધીના પાડા કે ઘડિયા
કરવાની ટેવવાળું અહ(-૨)ધિયાણ ન. [જુઓ ‘અડધિયું”+ ગુ. “આણ” ત..] અડપલું વિ. [૨વી.] અટકચાળું, તોફાની, મસ્તીખેર, (૨) અડધા ભાગનું. (૨) વિ. લગભગ અડધું
(લા.) ઉત્સાહી, ચાલાક. (૩) ન. હળવા પ્રકારની છેડછાડ, અડ(-૨)ધિયું ન. [જ એ “અડધ” + ગુ. ઈયુ' ત.પ્ર.] અડધો અટકચાળું, ચાંદવું ભાગ. (૨) મુકરર માપથી અડધા માપનું વાસણ. (૩) અઢપવું અ. ક્રિ. [રવા.] વળગ્યા રહેવું, ખંતથી મંડેડ્યા રહેવું. ચુડા કરતાં નાની અડધી પટીની આડે દિવસે પહેરવાની (૨) શરૂ કરવું. અપાવું ભાવે., જિ. અઢાવવું છે., સ. ક્રિ ચૂડી. (૪) ટૂંકું ધેતિયું, પંચિયું, ફાળિયું. (૫) ધાતુનું વચલા અપાવવું, અપાયું જુઓ ‘અડપવું'માં. વળનું વાસણ. (૬) કાંસાનું નાનું વાસણ. (૭) જેમાં પાંચ અઠ-કે-ફ), (-2) સ્ત્રી. ગતિમાં જનારાની વણરોધી છ ડબા હોય તેવી અડધી રેલગાડી. (૮) ટૂંકા અંતર માટે ગતિમાં વચ્ચે કોઈ અન્યના સપાટામાં આવી જવાની સ્થિતિ, વપરાતું અડધું રેલ-એંજિન. (૯) પહોંચ–બુક વગેરેને હડફેટ. (૨) (લા) મુશ્કેલી, આત. [માં આવવું (રૂ.પ્ર.) બેમાંનો પાસે રહેતા ભાગ, ‘કાઉન્ટર–ફેઈલ
મુશ્કેલીમાં આવી પડવું. ૦લાગવી (રૂ.પ્ર) ત વગેરેની અઠ(૨)ધિ છું. [ઓ “અડધિયું'.] સંડલાથી જરા મોટા અસરમાં આવી જવું કદને કરંડિયે, ટેલિ. (૨) પાંચેક ફૂટ લંબાઈની – પહોળી અફાઉ જુએ “અલફાઉ.' ચપટી – કાળા રંગની ભીંગડાવાળી – ડા કાંટાવાળી-ઊંડા અડફે–ફે) (-) જુઓ “અડફટ.' પાણીમાં રહેતી એક માછલી
અઠબ(–૧) વિ. [દે.મા. મડવડળ] ઢંગધડા વિનાનું , સ્ત્રી. [ ઓ “અડધું.”] જામનગરનો જો અઠબ(વ)ઢવું અ. ક્રિ. [જુએ “અડબ(–)ડ', –ના.ધા.] રૂપાનો અડધી કરીને સિકકો. (૨) પાઈનું ચલણ હતું ત્યારે લથડવું, અડવડવું. (૨) (લા.) હરબડવું, બીજું મુંબઈમાં પાઈને માટે વપરાતી સંજ્ઞા
અહબ(૧)દિયું ન. [જુઓ અડબ(–૧)ડ’ + ગુ. “યું ત.ક.] અ-૨)ધું વિ. [જુઓ “અડધ' + ગુ. “G” ત.ક.] અડધા લથડિયું. [૦આવવું (રૂ. પ્રતમ્મર આવીને નીચે પડી જવું.
ભાગનું. (૨) (લા.) બરબર બુદ્ધિ ચાલતી ન હોય તેવું. ૦ખાવું (રૂ. પ્ર.) લથડિયું ખાવું. (૨) (લા.) ભૂલ કરવી. [થઈ જવું (રૂ. પ્ર.) ૦કરી ના(–નીખવું (રૂ. પ્ર.) અધમૂઉં (૩) (લા.) ધક્કો સહન કરો] કરી નાખવું. સામા માણસ ઉપરથી ઓવારી જવું. થઈ જવું અઢબથ (-) સ્ત્રી. પેલ, પ્રબળ તમારો (રૂ. પ્ર.)(૨) દુઃખ-રોગ-ક્રોધ વગેરેથી શરીર ઓસરી જવું. -ધો. અડબંગ (બ) વિ. કહિયે કોઈ અને કરે કાંઈ તેવું પાયે એ હે (રૂ. પ્ર.) જરાક ગાંડું દેવું. - બુદ્ધિહીન. (૨) ધૂની, તેરી, મરજી માફક કરનારું–ચાલનારું. રેટલ (રૂ. પ્ર.) માંડ પેટ પૂરતું ખેસૂકું
(૩) ઠેકાણા વગરનું, ઢંગધડા વિનાનું. (૪) મૂર્ખ, બેવકૂફ. અહ(–)-૫૦(–ર)ધું વિ. [જુએ અડધું દ્વિભવ.] (૫) જ કી, હઠીલું. (૬) (લા.) વિલક્ષણ, અદ્દભુત. (૭) અડધાથી કાંઈક એ. (૨) (લા.) થોડુંઘણું
સાહસિક, (૮) અટપટું, ઊંચું નીચું અઢ(-૨)ધે,૦ક વિ. [જુઓ ‘અડધું તુ.પ્ર. + ગુ. “એરું + “ક” અઠબંગે (બ ) પું. એ નામને મનાતા એક યમદૂત સ્વા ત..] લગભગ અડધું
અબાઉ લિ. વાવ્યા વિના ઊગનારું. (૨) (લા.) અક્કલ અડ(-૨) પં. જિ. અડધું'.] આઠ આનાને –રૂપિયાની વગરનું, મૂર્ખ. (કેટલીક વનસ્પતિને આભાસ આપતી
અડધી કિંમતને -- નયા પચાસ પૈસાનો સિક્કો. (૨) (લા.) જંગલમાં-ખેતરમાં એની મેળે ઊગનારી વનસ્પતિનું હંમેશાં હરખધેલો. (૩) (લા.) બરોબર બુદ્ધિ ચાલતી ન હોય તેવા અડબાઉ' વિશેષણ વપરાય છે.) [૦કાટલું (રૂ.પ્ર.) પથ્થરનું પુરુષ. [પાય એ છે હે (૨. પ્ર.) જરાક ગાંડું દેવું. અંદાજી તેલું. (૨) ભેળું-ભેટ માણસ, કેળવણી વિનાનું]. ૦રેટલ (રૂ. પ્ર.) માંડ પેટ પૂરતું લખુંસકું ખાવાનું) અરબી સ્ત્રી. શેખી, બડાઈ, બડાશ. (૨) હઠ, જીદ