Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 750

ગુરુના
૦૫
ગુરુમંત્ર
ધાતુ (બીજી ધાતુઓમાં મિશ્રણ માટે વપરાતી)
શક્તિ કે પ્રતિભાવાળાને વધુ શક્તિ કે પ્રતિભાવાળો પિતા ગુરુ-ઇન વિ. [સં.), ગુરુ ઘાતક વિ. [સ.], ગુરુ-ઘાતી વિ. તરફ ખેંચે એવી સ્વાભાવિક ક્રિયા [, પૃ.] વડીલની-પૂજ્ય પુરુષની હત્યા કરનારું ગુરુત્વાકર્ષણ-૮ (કેન્દ્ર) , [સં], ગુરુત્વાકર્ષણબિંદુ ગુરુ-ચક ન. [સં.] બ્રહ્મરંધમાં દેવું મનાતું એ નામનું એક (-બિન્દુ) ન. [સ, j] જએ ગુરુત્વ.” ચક. (ગ.)
[ગુરુ-સેવા ગુરુ-દક્ષિણ સ્ત્રી. [સ.) શિક્ષણ ચાલુ હોય ત્યારે કે પુરુ ગુરુ-ચય અ. [સં.] ગુરુનું હરવું ફરવું અને પ્રવૃત્તિ. (૨) થઈ જાય અથવા પછી પણ ગુરુજનનાં ચરણમાં મુકવામાં ગુર-ચાંદ્રાય.(-ચાન્દ્રીય) વિ., પૃ. [સ., વિ.] ગુરુ અને ચંદ્ર કર્ક આવતી ભેટ રાશિમાં સાથે થઈ જતાં ઊભે થતો એક પગ. (જ.) ગુરુદાસ જુઓ “ગુરુડ-દાસ.” ગુરુચિન ન. સિં.] પદ્યમાં સ્વ સ્વરને ગુરુ બતાવવા ગુરુદેવ . સં.દેવરૂપ ગુરુ (વિદ્યા ધર્મોપદેશ મંત્ર વગેરે વર્ણની ઉપર કરવામાં આવતી નાની રેખા. (પિં.)
આપનાર)
[ગુરુની અવજ્ઞા ગુર-જન પં. ન. [સ, પું] ગુરુ પિતા સસરો શિક્ષક વગેરે ગુરુ-દ્રોહ પુ. [સં] ગુરુ તરફના આદરને અભાવ કે અનાદર, તે તે વડીલ માણસ અને એમની પત્નીઓ
ગુરુહી વિ. સં., પૃ.] ગુરુને દ્રોહ કરનાર ગુરુ-જી કું, બ. વ. [+ જુઓ “જી” માન-વાચક.] માનવંત ગુરુ-દ્વાદશી સ્ત્રી. [૪] આસો વદ બારસને દિવસ. (સંજ્ઞા) ગુરુ, પૂજ્ય ગુરુ
ગુરુ-દ્વાર ન. [સં.] ગુરુના ઘરનું બારણું, ગુરુના ઘરનું આંગણું. ગુરુ-જ્ઞાન ન. [સ.] ગુરુ પાસેથી મેળવેલી સાચી સમઝ (૨) ગુરુ પાસે પહોંચવા માટેનું માધ્યમ ગુરુ(૦૮)દાસ પું. [સ., પણ વચ્ચે “ડીને ગુ. પ્રક્ષેપ) (લા.) ગુરુદ્વારાન. [ ગુરુદ્વાર, પંજાબી) શીખ સંપ્રદાયનું ધર્મસ્થાન, ભલે માણસ. (૨) બેવકૂફ, મૂર્ખ માણસ. (૩) દારૂડિયે (સંજ્ઞા) (૨) પ્રાર્થના-મંદિર. ગુરુ-રમ પું. [+ સં. ટૂંકમાં ગુરુ હેવાને દંભ
ગુરુ-નિષ્ઠા સ્ત્રી. [સં] ગુરુ તરફને પૂજ્ય ભાવ, ગુરુ-ભક્તિ ગુરુતમ વિ. [સં. ] સૌથી મોટું. (૨) સૌથી ભારે. (૩) ગુરુ-નિંદા(-નિન્દા) સ્ત્રી [સં.] વડીલ જન વગેવણુ, ગુરુની સૌથી લાંબુ
અવજ્ઞા કરવી એ ગુરૂતમ સાધારણ અવયવ . [સં] દઢ-ભાજ ક. (ગ) ગુરુ-પક્ષ છું[સં.) પૂર્વપક્ષ, વ્યાતિવાકથ, મુખ્ય વિરોધી ગુરુતર વિ. સં. ] વધારે મોટું. (૨) વધારે ભારે. (૩) પક્ષ, “મેજર પ્રેમિસ.” (તર્ક)
[તે પત્ની વધારે લાંબું
[સાથે વ્યભિચાર કરનાર પુરુષ ગુરુ-૫ની સ્ત્રી. [સં] ગુરૂની ભાર્યા. (૨) વડીલ જનની તે ગુરુતલ૫-ગ વિ, પું, -ગામી [સ., પૃ.] વડીલોની પત્નીએ ગુરુ-પદ ન. [સં.] ગુરુનું સ્થાન. (૨) વડીલ-૫૬ ગુરુ-તા સ્ત્રી., -ત્વ ન. [સં.] મેટાપણું. (૨) ભારેપણું. (૩) ગુરુપદેદક ન. [સં. ગુ-પાટુ + 84) ગુરુજનાનાં ચરણ જોઈ લંબાઈ
[પતા તરફ ખેંચે તે શક્તિ મેળવેલું પાણી (જે પૂજ્ય ગણાય છે.) ગુરુત્વ-બલ(ળ) ન. [સં.] જેનાથી મોટી વસ્તુ નાની વસ્તુને ગુરુ-પુત્ર છું. [ સં. ] ગુરુજનને દીકરો. (૨) બુહસ્પતિને ગુરુત્વ-બિંદુ (બિન્દુ) ન. [સં., પૃ.], ગુરુત્વ-કંઠ (-કેન્દ્ર) પુત્ર, (૩) મોટા પુત્ર ન. [સં.] જે બિંદુથી વજનનું સમતોલપણું થતું હોય તે ગુરુ-પુષ્ય, ૦ મેગ ૫. [સ, વિ.] ચંદ્રના પુષ્ય નક્ષત્રના બિંદુ, સેન્ટર ઑફ ગ્રેવિટી'
ગતાળે ગુરુવારને દિવસ (વિદ્યારંભ માટે પવિત્ર ગણાય ગુરુત્વ-ક્ષેત્ર ન. [સં.] જયાં ગુરુત્વાકર્ષણની અસર પહોંચતી છે. (જ.) હોય તેટલો વિસ્તાર, ગ્રેવિટેશનલ ફિલ્ડ'
ગુરુપુષ્પાર્ક, ગ . [+ સં. અર્જા, + સં.) આકાશમાં ગુરુ ગુરુત્વ-મધ્યબિંદુ (-બિન્દુ)ન. [સં૫] ઓ “ગુરૂવ-કે.’ ગ્રહ અને સૂર્ય પુષ્ય નક્ષત્રમાં આવી રહ્યા દેખાય એવો એક ગુરુત્વ-માપક વિ, ન. સિં.વિ.] પૃથ્વીનું ગુરુવ માપનારું પવિત્ર સમય. (જ.) યંત્ર, પૃથ્વીને મધ્યબિંદુ તરફના ખેંચાણનું માપ કરનારું યંત્ર ગુરુ-પૂજન ન, ગુરુપૂજા સ્ત્રી. [સં.] ગુરુજનેનું પૂજન ગુરમિતિ સી. [સં.] પૃથ્વીના મધ્યબિંદુ તરફના ખેંચાણનું ગુરુપૂર્ણિમા શ્રી. (સ.] આષાઢ સુદિ ૧૫ અને કાર્તિક સુદિ માપ કરવાની ક્રિયા
૧૫ ને ગુરુનું પૂજન કરવાનો દિવસ. (સંજ્ઞા.) ગુર-રેખા(-ષા) સ્ત્રી, ગુરુત્વ-લંબ (લમ્બ) પું. [સં.] ગુરુ-બંધુ (-બધુ) પું. [સં.] એક ગુરુના શિષ્યો હોય તેવો ગુરૂવ-મધ્યબિંદુ તરફના આકર્ષણની લીટી કે દિશા પ્રત્યેક શિષ્ય, ગુરુ-ભાઈ, સતીર્થ ગુરુત્વ-વાદ ૫. [સં.] મોટી વસ્તુ નાની વસ્તુ તરફ ખેંચાણ ગુરુબંધુ-૧(-બધુત્વ) ન. [સં.] ગુરભાઈ હોવાપણું, સતીર્થતા કરે છે એ પ્રકારને સિદ્ધાંત
ગુરુ-ભક્તિ સ્ત્રી. [સં.] ગુરુજને તરફનો આદર-ભાવ ગુરુત્વ-શક્તિ સ્ત્રી. [સં.] સમતલપણું જાળવી રાખવાની શક્તિ ગુરુ-ભવન ન. [સં] ગુરુ-ગૃહ, ગુરુનું મકાન. (૨) કુંડળીમાં ગુરુત્વ-સામાન્ય-ગુણક વિ, પૃ. [, વિ.] દહભાજક, ગુરુ' ગ્રહનું સ્થાન, (જ.) ગુરુવ સાધારણ અવયવ. (ગ.)
ગુરુ-ભાઈ પું. [સં. + જુઓ “ભાઈ.!] જુઓ “ગુરુબંધુ.” ગુરુત્વાકર્ષણ ન. [સં. દરd + મા-ળ] ગર્વ-મધ્યબિંદુ ગુર-ભાગ ૫. [સં] ગુરુએ લેવાને હિસ્સે, ગુરુની હકસી તરફ પદાર્થોનું ખેંચાવું એ, (સર્ય ચંદ્ર પૃથ્વી વગેરે આકાશી ગુરુ-ભાર !. (સ.] ગુરુ તરીકેની જવાબદારી પદાર્થો પિતતાની કક્ષામાંના પદાર્થોની પિતાના મધ્યબિંદુ ગુરભાવ પું. સિં] ગુરુ હોવાપણું. (૨) ગુરુ-ભક્તિ તરફ ખેંચે છે એ પ્રક્રિયા), ગ્રેવિટેશન.” (૨) (લા.) એછિી ગુરુમંત્ર (-મત્ર) મું. સિં.] મંત્રદીક્ષા આપનાર ગુરુ તરફથી
ભ.-- ૪૫ Jain Education International 2010_04