Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 742

ગિરીંદ્ર
જુએ ‘ગિરિશ.'
ગિરીંદ્ર (ગિરીન્દ્ર) પું. [સં. fifર્ + ફ્ન્દ્ર] પવ તેમાં સૌથી મેાટા (હિમાલય)
ગિરેખમ પું. ગરમીની ઋતુ, ઉનાળે ગિરેદાર ન. [ફ્રા. ગિરક્ષ્દાર્] કબૂતર ગિરે-બંધ (-અન્ધ) ન. [ફ્રા. ગિરફ્ + સં.] ગલપટ્ટો. (૨) ડૉકનું એક ઘરેણું. (૩) છવીટિયાવાળી લેાખંડની જાળી ગિરે-બાજ ન. [કા, ગિર-મા′′ ? એક પ્રકારનું કબૂતર,
ગિરદાર
કરારના પત્ર
ગિરેખાજર પું, [ા.] જુએ ‘ગિરે-બંધ.’ ગિરા ક્રિ. વિ. [ા.] ધરેણે મૂકવું, ઘરેણાં મિલકત મૂકી વ્યાજે નાણાં લેવાને કરાર કરવા એ રીતનું, ગોરેશ ગિરા-ખત, ગિરા-દસ્તાવેજ ન. [કા.] ઘરેણું મૂકવાના [નાણાં ચૂકવી રદ કરવા એ ગિર-નાબૂદી સ્ત્રી. [ફા.] ઘરેણે મૂકવાના કરાર વ્યાજ અને ગિરા-હક(-) પું. [ + અર.]ગરો લીધેલી મિલકત ઉપરના નાણાં આપનારના હક્ક [ખટપટ, પંચાત ગિલ-ચાલ સ્ત્રી. ગોંદકી, ગંદવાડ. (૨) (લા.) ગોટાળા. (૩) ગિલતાન પું. કડેતાલ જડતાં માંડવીમાં પાટડી ઉપર મુકાતી બીજી બે ચીતરેલી પાટડીએ માંની પહેલી. (ર) મેટલ વગેરે ટેકવવા મૂકવામાં આવતી ત્રિકોણાકાર માંઢણી. (સ્થાપત્ય ) ગિ(-ગી)લતા પું. ગોળ ખણિયા જ્યાં આવે ત્યાં જરૂરિયાત મુજબના માપની નાખવામાં આવતી તકતી. (સ્થાપત્ય.) (૨) સુતારનું એ નામનું એક એજાર ગિલમાન પું. નાની ઉંમરના સુંદર છે.કરા ગિલા પું. છે, પ્લાસ્ટર’
ગિલા સ્ત્રી. [ફ્રા. ગિલહ્] ચાડી-ગલી. (૨) નિંદા ગિલા-ખાર વિ. [ફા. ગિલહ-ખાર્] ગિલા કરનારું ગિલાવે પું. લી’પણ, ગાર
ગિલિ-ગિલી, ગિલિ-પચી સ્રી. [રવા.]ગલીપચી, ગલીગલી,
ગલગલિયાં
બિલિયર (ગિલિશ્ડર) વિ. [. કલંદર્] લુચ્ચું ગિલી(-લે) શ્રી. [અં, ગિર્] એક ધાતુ ઉપર ચડાવવામાં આવતા બીજી ધાતુના એપ કે ઢાળ ગિલેટિન ન. [અં.] મનુષ્યને વધ કરવાનું યંત્ર. (૨) લેાકસભા કે વિધાનસભામાં ઝડપથી કાયદો પસાર કરવાની પદ્ધતિ. (૩) છાપખાનામાંનું કાગળ એકસરખા અને એકધારા કાપવાનું યંત્ર
ગિર પું. [અં.] હૅલૅન્ડના એક જૂના સેાનાના સિક્કો ગિલ્ડિંગ (ગિડિ ) ન. [અં.] સેાનાના એપ ચડાવવાની ક્રિયા ગિલ્લા જુએ ‘ગિલા,’ ગિલ્લા-ખેર જુએ ગિલા-ખાર.’
ગિલ્લી સ્ત્રી. મેઈ-દંડાની રમતમાં વપરાતા લાકડીના નાતા ટુકડો, મેાઈ. (ર) ગડગ્સડને લઈ સાથળના કે હાથના મૂળમાં થતા સેો, વેળ. (૩) ખિસકાલી
ગીતા
ગિલ્લી-દંડો (-દણ્ડા), ગિલ્લી-દાંઢો પું. [+જુએ ‘દંડો’હાંડો,'] મેઈ` અને ડંડા, (૨) એ નામની રમત ગિલે-માર ન. નાનું બાજ પક્ષી
ગિલ્લે પું. [ફ્રા. ગિલહ ] જુએ ‘ગિલા.' [॰ હલા ઉડાડવા (કે કરવા, ગણવાં) (રૂ. પ્ર.) ખેાટી વાત ઉડાડવી, ખેાટી બદનામી કરવી] [(૨) ચાકી-પહેરો
ગિસ્ત॰ સ્ત્રી. [ફ્રા. ગિરમ્ ] લૂંટારાઓને પકડવા જનારી કેાજ ગસ્ત વિ. [ફા. જિત્] નકામું, Àાગઢ વગેરે ~ગી સ્ત્રી. [ફ્રા, ભાવવાચક પ્રત્યય.]' માંદગી' સાદગી' ‘કફગી' ગીગલાનું અ. ક્રિ. [રવા.] અકળાવું, ગભરાવું. (૨) ખુશ થવું, સિંગલાયું. ગિગલાવવું પ્રે., સ. ક્રિ
ગીગલી સ્ત્રી, [જુએ ગીગલે’ + ગુ. ‘ઈ ’ સ્ત્રીપ્રત્યય.] નાની ગગી, નાની ાકરી, કીકી
Jain Education International2010_04
૧૯૭
ગીગયું ન. [જુએ ‘ગીગલેા.'] નાનું બાળક, નાનું છે!કરું, કીકલું ગીગલે પું. [જુએ ‘ગગો’ દ્વારા ‘ગીગો’ + ગુ. ‘લ' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] નાના ગગો, નાનેા કરો, કીકા ગીચ વિ. [રવા.] ખીચેાખીચ એવું, ઘાં, નિખિડ ગીચી શ્રી. રમતમાં કરાતી અચી, કચ [બ ઘાટું ગીચાઞીચ વિ. [જુએ ‘ગૌચ’ના દ્વિર્ભાવ ] અત્યંત ખીચેાખીચ, ગીજ(-ધ)રા મકાનના છાપરાના મેતિયા કે પાનપટ્ટી નીચે રાખવામાં આવતું લાકડાનું ચાકડું ગીટમ (-ચ) સ્રી. રંગ્યા વગરની એક પ્રકારની જાડી શેતરંજી ગીટર ન. એ નામનું એક જાતનું છે તારવાળું તંતુ-વાદ્ય (વાયેાલિન જેવું), સરોદા
ગી¢દ વિ.[જુએ‘ગિરદી' દ્વારા.] ઘાટું, ખીચે ખીચ, ગિરદીવાળું ગીદી સ્ત્રી. [જ ‘ગિરદી,’] જુએ ‘ગિરદી.’
ગી દે વું. ખમીસમાં ચેાડેલી વાંસાના ભાગમાં ગરદન પાછળ આવતી પટ્ટી
ગીણખી સ્રી. એક પ્રકારની ભેંસ
બિલાડી સ્ક્રી. ગરોળી, ઢઢ-ગરોળી. (ર) ગિલેાડાંના વેલે, ગીત-હું ન. [સ. îીજ્ઞ + ગુ. ‘હું' સ્વાર્થે ત, પ્ર.] (તુચ્છકારના ધેાલી, બિલાડી, ટીંડારી
અર્થમાં) સામાન્ય ગીત
ગિલારી સ્ત્રી, એ નામનું એક વૃક્ષ
ગીત-ધ્વનિ પું, [સં.] ગવાતાં ગીતાના અવાજ ગીત-માલા(-ળા) સ્ત્રી. [સં.] ગાઈ શકાય તેવાં ગીતાનેા સંગ્રહ ગીત-લહરા સ્ત્રી. [સં.] ગેય કવિતાની પ્રસરતી તરંગ-માળા ગીત-વિદ્યા સ્ત્રી. [સં.] ગાયન-વિદ્યા
ગીત-સંગ્રહ (-સગ્રહ) પું. [સં.] ગાઈ શકાય તેવી પદ્યકવિતાઓના સંગ્રહ, શૈય-કાવ્ય-સંગ્રહ
ગીતા શ્રી. [સં., ભૂ. રૃ., સ્ત્રી.] મહાભારતના ભીષ્મપર્વના ભગવદ્ગીતા-પેટાપર્વમાં અ. ૨૩ થી ૪૦ માં આવતી ૧૮
ગીત ન. [સં.] ગાન, ગાણું. (૨) ગાવા માટેની પદ્ય-રચના. [॰ ગા ગા કરવું (રૂ. પ્ર.) એકની એક વાત વારંવાર કહેવી] ગીત-ક ત. [×.] નાનું ગીત
ગીત-કથા સ્ત્રી, [સ.] ગાઈ શકાય તેવા સ્વરૂપ રચવામાં આવેલી વાર્તા, ગેય કથા, ઍલૅડ’ ગીત-કવિ હું. [સં.] ગીતા રચનારો કવિ ગીત-કવિતા શ્રી., ગીત-કાવ્ય ન. [સં.] ગાઈ શકાય તેવી કવિતા, ગેય કવિતા, ગેય કાવ્ય (આ રટિવ' તેમજ ‘લિરિક' પણ હાઈ શકે.)