Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 743

ગીતા-કાર
૬૯૮
ગીરવી-ખત
અધ્યાની “ભગવદગીતા (ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ ઉપનિષદ- જદ જ એક માત્રામેળ છંદ. (Nિ.) સ્વરૂપની ગયેલી માનીને). (સંજ્ઞા.) (૨) એ પ્રકારની બીજી ગોક્ત વિ. સિ. તા + ડેવત] ભગવદગીતામાં કહેલું સંવાદાત્મક પૌરાણિક સં. તે તે રચના (“રામગીતા' “શિવગીતા' ગીતક્તિ સ્ત્રી. [સં. રીત + 7] ગીતમાં કહેવામાં આવેલું વગેરે). (૩) ગુજરાતીમાંની પણ એવી તે તે રચના (અખે
વચન
[વચન ગીતા' “ગેપાલ-ગીતા' વગેરે)
| ગીતાપ્તિ કી. [સં. 1 + વર] ભગવદગીતામાં કહેલું ગીતા-કાર વિ., પૃ. સિં] તે તે ગીતાને કર્તા, (૨) (લા.) ગીતાપદેશ j. [સ, તા ૧૩qવેરા] ભગવદગીતામાં આપવામાં ભગવદ્ગીતાના ગાનાર ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ
આવેલો બોધ ગીતા-કાલ(ળ) ૫. [સં.] ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ જે સમયમાં ગીતાપનિષદ શ્રી. [. નીતા + ઉપનિષ૬] ભગવત ગીતારૂપી
અર્જુનને ગીતાનો ઉપદેશ આપે ગણાય છે તે મહાભારતમાં ઉપનિષદ (“ભગવદ્ગીતાના અઢારે અઢાર અધ્યાય પ્રત્યેક નિરૂપિત યુદ્ધને સમય
જ ઉપનિષદ કહેવાય છે) ગીતા-જયંતી --જયન્તી) સ્ત્રી. [સં.] મહારમારતને યુદ્ધના ગીદડી' સ્ત્રી. દુધ અને મેંદાની બનતી ખાવાની એક વાની
આરંભન માગસર સુદ અગિયારસને ગણાતો માંગલિક ગદડી સ્ત્રીજિઓ “ગિડ] શિયાળની માદા દિવસ (એ દિવસે સવારમાં અર્જુનને વિષાદ થતાં શ્રીકૃષ્ણ ગીદડું ન. ઘેટાનું બચ્ચું ઉપદેશ આપે મનાતો ફેઈ)
[(ગીતા(૧).” ગીદડે . નાને બકરો ગીતાજી સ્ત્રી, બ. સં. + . “છ” માનવાચક] જુઓ ગીદડું ન. બકરીનું બચ્ચું, બદીલું ગીતા-જીવન ન. [સં] ભગવદગીતામાં ઉપદેશવામાં આવેલી ગીધ ન. [સં. વૃધ>પ્રા.f] મરેલાં પશુપક્ષીઓનું માંસ જીવન-પ્રણાલી
[ધર્મ-પ્રણાલી ખાનારું સમળાથી મોટું ગતિશીલ પક્ષી, ગરજાડું ગીતા-ધમે ૫. સં.1 ભગવદગીતામાં ઉપદેશવામાં આવેલી ગીધ ન [ + ગુ. ડું' સ્વાર્થે પ્ર.] “ગીધ.” (૨) ગીતામ્બયન ન. [સં. નીતા +મચ્છરનો ભગવદ્ગીતાને અભ્યાસ (લા.) લાલચુ
[માણસ ગીતાપાઠ . [સં.] ભગવદ ગીતાનું પારાયણ
ગીધડે પું. [જ “ગીધડું'] નર ગીધ, (૨) (લા.) લાલચુ ગીતા-બેધ, પું. [સં. ભગવદ્ગીતામાં ઉપદેશેલા રહસ્યનું જ્ઞાન ગીધર (-૩) સ્ત્રી. નસની આંટી ગીતાભાષ્ય ન. સિ.] ભગવદ્ગીતા ઉપરની ભિન્ન ભિન્ન ગીધરે જુએ “ગી કરો.”
આચાર્યોએ કરેલી પ્રમાણિત તે તે પ્રકા (જેવી કે “શાંકર ગિનિસ સ્ત્રી. ચાડી-ગલી ભાગ્ય” “રામાનુજ ભાગ્ય' વગેરે)
ગાપિ પું. એ નામનું એક પ્રકારનું કાપડ ગીતાવ્યાસ પું. [સં. નીતા+અભ્યાસ] ભગવદ્ ગીતાનું પરિ- ગીબત સ્ત્રી. [અર.] પીઠ પાછળ કરવામાં આવતી નિંદા,
લશીન (અર્થબોધ સાથેનું) [કરનાર (અથેબેધ સાથે) બદબોઈ. (૨) ચાડી. (૩) આળ, તહોમત [કરનારું ગીતાભ્યાસી વિ. [સ, ૫.] ભગવદગીતાનું સતત પરિશીલન શીબત-ખેર વિ. [+ ફ. પ્રત્યય.] નિંદા-બદબઈ-ચાડી ગીતા-મંદિર (-મદિર) ન. સિં.] જ્યાં ભગવદગીતાના શ્લોક ગીબવું સ. ક્રિ. [૨વા.] ગડદા મારવા, બીબવું. ગિબાવું
ઉફેંકિત કર્યા હોય કે સતત પાઠ થતા હોય તેવું મકાન કર્મણિ, ક્રિ. ગિબાવવું છે., સ. ક્રિ. ગીતામૃત ન. [સં. તા + ચમત ભગવદગીતામાં ઉપદેશવામાં ગીગાબ ક્રિ. વિ. [જ એ “ગીબવું”-દ્વિભવ ધબેધબ, આવેલ અમૃતના જેવો ઉપદેશ
ઉપરાછાપરી મરાય એમ ગીતા-યુગ પું. [સ.] એ “ગીતા-કાલ.”
ગામ ન. (અં. ગેઇમ ] ગંજીફાની રમતમાં થતી પૂરી હાર ગીતા-રહસ્ય ન. [સં.] ભગવદ ગીતામાંથી નીકળતું સ્વારસ્ય, ગીર સ્ત્રી. [સ. નિરિવું] ગિરનાર ડુંગરની દક્ષિણે વેરાગીતાને મર્મ
[વિ. વિદ્વાન વળથી પૂર્વમાં રાજા સુધીની નાના નાના ડુંગરોની ગિરિગીતાર્થ છું. [૨] ત + અર્થો ગીત કે ગાનનો અર્થ. (૨) માળાને ફળદ્રુપ પ્રદેશ (જેમાં ભારતની સિંહોની એક માત્ર ગીતાર્થ ! સિ. નીતા + અર્થ ] ભગવદગીતાનું રહસ્ય વસ્તી છે.)
[મગીર' “જહાંગીર” વગેરે ગીતાર્થભાવ . [સ. જીત + અર્થમાd] ગાઈ ને કરવામાં -ગીર વિ. [ફ. પ્રત્યય જીતનારના અર્થને જેમકે “આલઆવતા નૃત્યમાંથી ઊઠતો ભાવ
ગીરજા ને. જંગલની ઝાડીમાં થતું “લાવરી” જાતનું એક પક્ષો ગીતાવલિ-લી,-ળિ,-ળી) સ્ત્રી. (સં. નીર + સાવર્સિ,ી] ગરજવું અ. કેિ અટકી પડવું. (૨) કિંમતમાં ઘટવું. (૩) ગીતોની હારમાળા, ગીતાનો સંગ્રહ
[(સંજ્ઞા.) કસુવાવડ થવી. (૪) દુઃખી થવું. (૫) લડાઈમાં ખપી જવું. ગીતા-શાસ્ત્ર ન. સિં.] ભગવદગીતા-રૂપ તત્ત્વજ્ઞાનને ગ્રંથ. (૬) ગબડી પડવું. ગિરજાવવું છે., સ. ક્રિ. ગીતા-હાર્દ ન. [સં.] ભગવદ્ગીતાને રહસ્યાર્થ
ગીરણ સ્ત્રી. [મરા.] યંત્રથી ચાલતું કારખાનું, “મિલ' ગીતાંજલિ-ળિ) (ગીતાજલિ-ળિ) સં. [સં. જીત્ત+ક્ઝકિ ગીરદ શ્રી. [. ગિ૬] ધૂળ, રજોટી. (૨) માટી ૫.] ખાબાના રૂપમાં ધરવામાં આવેલા ગીતને સંગ્રહ ગીરવવું સ. ક્રિ. [એ “ગી-ના. ધા] ગીરે મકવું, (રવીન્દ્રનાથ ટાગોરને એ નામને સુપ્રસિદ્ધિ બંગાળી ગ્રંથ છે.) ઘરેણે મુકવું. ગીરવાનું કર્મણિ, ક્રિ. ગિરવાવવું પ્રે, ફિ. ગતિ સ્ત્રી. [સ.) ગેય કવિતા. (૨) આર્યાના પ્રથમ અર્ધ ગીરવી વિ. [ફા. ગિરો] ઘરેણે મકેલું, ગિરો મુકેલું જેવાં બંને અર્ધવાળ માત્રામેળ છંદ. (પિં.)
ગીરવી-ખત, ગીરવી-દસ્તાવેજ ન. [+ ફા.3 જુઓ “ગિરેગીતિકા સ્ત્રી. [સ.] એક અક્ષરમેળ છંદ. (પિં.). (૨) “ગીતિથી ખત-ગિરો દસ્તાવેજ.'