Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 726

ગંગા-સાગર
(ગંગાના એ પણ જન્મ દિવસ ગણાય છે.) (સંજ્ઞા.) ગંગા-સાગર (ગા) પું. [×.] કલકત્તા નજીક સુંદરવન નામનું સ્થાન (જ્યાં પૂર્વે ગંગા સાગરને મળતી હતી તેથી એ નામે જાણીતું થયું કહેવાય છે.) (સંજ્ઞા.) ગંગા-સુત (ગઙ્ગા-) પું. [સં.] જુએ ‘ગંગાપુત્ર.’ ગંગાસ્નાન (ગા") ન. [સં.] ગંગાના પવિત્ર જળમાં નાહવું એ ગંગા-સ્રોત (ગÎ) પું. [સં. સ્રોતન્ ન.] ગંગાના પ્રવાહ ગંગા-સ્વરૂપ (ગo-) જુએ ‘ગંગા'માં રૂ. પ્ર. ગંગાંભુ (ગામ્બુ)
ન. [સં. ૧I + અમ્યું] ગંગાનું પાણી,
ગંગા-જળ
ગંગેટાવું (ગઙગેટાનું) અ. ક્રિ. [રવા.] ગભરાવું, ક્ષેાભ પામવે ગંગે(-૪)ઢી(-ડી) (ગફ્Ìટી,-ડી, ગ-જેટી,-ઠી) સ્રી. એ
નામની એક વનસ્પતિ
ગંગે(-જે)કું (-હું) (ગફ-Ãટુ, ઠું, ગ-જે હું, -ઠું) ન, ગંગેટીનું ફળ ગંગેડું (ગગેડું) ન. એ નામની એક વનસ્પતિ ગગેરી-પાન (ગઙગેરી-) ન. [અસ્પષ્ટ + જુએ ‘પાન.'] ખાવાનું એક પ્રકારનું નાગરવેલનું પાન ગ ગેસકી (ગકગેસકી) શ્રી. જએ ‘ગંજેટી,’ ગંગોતરી (ગફોતરી) ન. [સં. TMજ્ઞ।+ ગુ. ‘ઊતરવું’ + ગુ. ઈ' ‘કું, પ્ર.] હિમાલયના જે શિખરમાંથી ગંગા નીકળી આવે છે તે શિખર. (ર) પહાડમાંથી ગંગા જ્યાં મેદાનમાં આવી રહે છે તે સ્થાન (એ તીર્થ ગણાય છે.). (સંજ્ઞા.) ગ ગોત્રી(ગઙગાવી) જએ ઉપર‘ગંગાતી.’-આ‘વૈકલ્પિક’રૂપ ગ ગેદક(ગઢગાદક) ન. [સં. શTMT + ] જુએ ગંગાજલ.’ ગચ (ગરૂચ) પું. ગાંઠ મ ચલાવવું જુએ ‘ગુંચલાવું’માં.
ગ’ચલાવું અ. ક્રિ. [રવા.] ગળું ઝલાવું, ગૂંગળાવું. ગચ લાવવું કે, સ, ક્રિ.
ખજાનચી
ગુંજન॰ (ગ-જન)ન. [સં.] જુલમ. (ર) નાશ, પરાભવ ગ’જનર (ગજ્જન) વિ. [સં.] જલમ કરનારું. (૨) નાશ કરનારું વનસ્પતિ ગંજની (ગ-જની) સ્ત્રી. ઉગ્ર ગંધવાળી એ નામની એક ગજખરા (ગ-૪) પું. ઉપાય
ગજ-બરાડા (ગ-જ-) પું. ખબર-અંતર, સમાચાર ગ'જ-મેંઢારા (ગ-જ-મૅ ઢારા) પું. [જુએ ‘ગંજ’ દ્વારા.] જેમાંથી લગાત લાગા વગેરે આપવાના હોય તેવા રાજ ભાગના અનાજના ઢગલે
૬૮૧
Jain Education International_2010_04
ગજ-વધારા (ગ-૪-) પું. વગેરે થઈ ચૂકયા પછીને ગજવું (ગજવું) સક્રિ. [સં. [[> પ્રા. શંખ, પ્રા. તત્સમ] પરાજય આપા, હાર ખવડાવવી. (૨) દુઃખ આપવું, પીડા કરવી. (૩) પહેાંચી વળવું. ગજાવું† (ગ-જાવું) કમઁણિ, ક્રિ. ગજાવવું॰ (ગાવવું) કે., સક્રિ ગંજાવર (ગ-જાવર) વિ. [ફા.] ખૂબ જ મેઢું, ભારે વિશાળ, (ર) ન. મસ્કત ખાજ બંધાતું એક મેટું વહાણુ ગાવું,॰ ગજાવુ॰ (ગ-) જુએ ગંજવું'માં ગજાવવું, ગાવું? (ગ-~-) જુએ ‘ગાંજવું’માં. ગુંજા-સિર (ગ-l-) ન. માથા ઉપરના વાળ ખરી પડવાને એક રાગ
ગંજ (ગ-૪) પું. [સં., ક્ા.] ભંડાર. (ર) મેટા ઢગલે. (૩) અનાજ વેચવાનું સ્થાન, દાણાપીઠ ગંજ-ખરાજાત (ગ-૪) શ્રી. [+ જુએ ‘ખરાજાત.'] દાણા પીઠમાં અનાજની હેરફેરને લગતા થતા ખર્ચ. (૨) દાણા-ગ પીઠમાંથી વસવાયાં વગેરેને આપવામાં આવતાં માપલાં ગજ-ખાતું (ગ-જ-) ન. [+જુએ ‘ખાનું.’] ભંડાર, ખાને ગજ-ગાળો (ગજ-ગાળા) પું. [+ જુએ ગાળા] અંદર ઘણી નાની નાની ગોળીએ ભરી હાચ તેવા તાપના ગાળા ગજડી (ગ-જડી) સ્ત્રી, તાંબા કે પિત્તળની નાની તપેલી ગુંજ-દાર (ગ-૪) વિ. [સં., ફ્ા. + ફા. પ્રત્યય] ભંડારી,
ગઢ-અઁવન
[×, + જુએ ‘વધારા,’] માપ અનાજના વધારા
ગજિયું ન. શકેારા ઘાટના કોઈ પણ ધાતુના વાટકા, છાલિયું. (ર) ઘાસ વાઢનારાઓને પેાતાનું દાતરડું રાખવાના ચો ગજી (ગજ્જ) શ્રી. [જુએ ‘ગંજ' +૩. ‘ઈ' પ્રત્ય] ઘાસના વ્યવસ્થિત રીતે ગાઢવેલા મેટા ઢગ. [ના કૂતરા (૩.પ્ર.) ન ખાય કે ન ખાવા ૐ તેવું. ને સાપ (રૂ.પ્ર.) છૂપે દુશ્મન] ૭૨ (ગ-2) [અં. ગઝી] ગંછદ્રોક, ગૈરાક ગજી-ખાનું (ગ∞-) [જુએ ગંજી’+ ખાનું.”] ઘાસના વાડા. (૨) પરચૂરણ માલ-સામાન રાખવાનું સ્થાન ગજી-ક્રાક ન. [અં. ગઝી-ફ઼્રૉક ] જએ ગંજી+કિ.’ ગંજીફ્ા (ગ-‰કે) પું. [ા. ગંજીફા] પાનાંની રમત માટેનાં બાવન પાનાંના સમૂહ
9.
ગજી ફ્રેંક (૧-૭-) ન. [અં. ગઝીન્ફ્રાસ્] અડધી બાંધેનું અન્ડરવેર તરીકે પહેરાતું સુતરાઉ કપડું, ગંજી ગુજરાતી શ્રી. [અસ્પષ્ટ + જ ‘રાટી.'] જેલમાં સજા
તરીકે અપાતી મીઠાવાળી રોટલી
ગજર (ગજ્જર) પું. [જ઼એ ગૈ' દ્વારા.] ખજાના, ભંડાર, (૨) ખજાનચી, ભંડારી
ગ ંજેટી(~ી) (ગમ્બેટી,-ડી) જુએ ગંગેટી.’ જેઢું(-હું) (ગજ્જેટું,′′ ં) જએ ‘ગંગેલું.’
ગજેડી, "રી વિ. [જુએ ‘ગાંજો’ દ્વારા.] ચલમમાં ગાંજો નાખી પીનારે ગાંજાને વ્યસની, ગાંજાને બંધાણી
ગ ંજો (ગો) પું. રાગથી જેના માથાના વાળ નાશ પામ્યા હોય તેવા માણસ, ખેડા માણસ. (ર) એ નામનું એક માટું વહાણ
[કારવાની લેાખંડની કલમ ગટમ (ગન્ટમ) ન. કડક જાતનાં તાડપત્રા ઉપર વાઁ ગઢકા વિ., પું. [જુએ ગાંઠ' + હિં, ‘કાટના.] ગાંઠે આંધેલ પૈસા કાપી જનારા માણસ ગક-બેઢા પું,, બ.વ. [જુએ ‘ગાંઠ'+ ોડવું' + ગુ. એ' કૃ.પ્ર.] લગ્ન વખતે છેડાછેડી બાંધવાની ક્રિયા, છેડાછેડી શઠણુ (ગઢ) ન., રૂણી [જુએ ‘ગંઠવું' + ગુ. ‘અણ’અણી' કૃ.પ્ર.], ગઠન (ગઢ઼ન) ન. [જુએ ગંઠણ-સતા આભાસ બતાવવા ‘-ત.'] ગૂંથણી, (૨) ગંઠાઈ ગયેલી વસ્તુ. (૩) ગૂંથવા-ગઢવાનું મહેનતાણું
ગઢ-બંધન (ગઢ-બન્ધન) ન. આ ગાંઠ' + સં.] ગાંઠ બાંધવાની ક્રિયા, છેડાછેડી બાંધવી એ