Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 722

ગહગહવું
ગળતિયું
ગહગહ અ.જિ. [૨વા.1 આનંદિત થવું, રાજી રાજી થવું. પ્ર.], ગળગેટિયું વિ. જિઓ ‘ગળગોટું' + ગુ. ઈયું” (૨) ગડગડવું, ગાજવું. ગહગહાવું ભાવે., ક્રિ. ગહગહાવવું સ્વાર્થે ત..], ગળગેટું વિ. જિઓ ‘ગોટે” દ્વાર.] ., સ.કિ.
ગોળ-મટેળ ગહગહાવવું, ગહગહાવું જ “ગહગહનુંમાં.
ગળચકું ન. [રવા.] ઘચરકે, ખાટો-તીખો ઓડકાર ગહન વિ. સિ.] ઊંડું, ગાઢ. (૨) (લા.) ન સમઝાય તેવું, ગળચકું* વિ. [જુઓ “ગળ્યું' દ્વારા. સ્વાદમાં ગળ્યું
અઘરું. (૩) ન પહોંચાય તેવું, દુર્ગમ. (૪) અકળ, ગઢ. ગળ-ચ વિ. જિઓ “ગળ્યું” દ્વારા.] ગયા સ્વાદવાળું (૫) ન. ઘાટું વન
ગળચ' ન. જિઓ “ગળવું.] બેલતાં બોલતાં અચકાવું એ, ગહનતા સ્ત્રી. [૪] ગહનપણું
અચકાતાં અચકાતાં બોલવું એ. (૨) બતા માણસનું ગહર ૫. દ્રાક્ષ અથવા કેળાંને કમખો
પાણી ઉપર અવવું અને પાછુ બતા રહેવું એ, ગળવું, ગહેક (ગેક) જિઓ “ગહેકવું."] મેરને ટહુકે
[વાં ખાવાં (રૂ.પ્ર.) આપેલું વચન ન પાળવા બહાનાં ગહેકવું (ગેકવું) અ. ક્રિ. [રવા.] ટહુકવું (મેરનું). ગહેકાવું કાઢવાં. (૨) ગુનાનો થોથડાતે મેઢ અસ્વીકાર કરવો. (૩) (ગે.કાવું) ભાવે, .િ ગહેકાવવું (ગેઃ કાવવું) ., સ. ક્રિ. ફાંફાં મારવાં].
[ધરેણું ગહેકાટ (ગે.કાટ) મું. [જ “ગહેકવું' + ગુ. “આટ કપ્ર.] ગળચવું ન. [જુએ “ગળું” દ્વાર.] ગળામાં પહેરવાનું એક ગહેકવું એ, (ર) ટહુકે
ગળચવું સ.ક્રિ. જિઓ “ગળવુંદ્વારા.] (તિરસ્કારના ગહેકાવવું, ગહેકાવું (ગેંકા-) જઓ ગહેકવું'માં.
ભાવમાં) મોઢામાં વધુ પડતું નાખી ખાધા કરવું ગહવર ન. સિં.1 ડુંગર પહાડ વગેરેમાંની કુદરતી બખોલ, ગળચવે ! [જ “ગળું' દ્વારા. પુરુષના કંઠનું એક ઘરેણું, કેતર, કુદરતી ગુફા
પિદાર્થ, ગોળ ગળચવું ગળ છું. જિઓ ગોળ-(સો] શેરડીમાંથી બનતો ગો ગળચિયું જુઓ ગળચવું.' ગળ-ક૯, ૮, ૬ જુએ “ગલ-ક--હું .”
ગળચિયું ન. જિઓ “ગળું” દ્વારા.] ગળચી પકડી ધકેલવાની ગળ કડી વિ, સ્ત્રી. ડેક ધોળી અને શરીરે રંગ બી હોય ક્રિયા. [૦ દેવું (રૂ.પ્ર.) ગળચી પકડી ધકેલવું] તેવી ગાય
ગળચિયું વિ. [જએ “ગળું' દ્વાર.] ગળા સુધી આવે તેટલું ગળકડું જુઓ ગલકડું.
ગળચી સ્ત્રી, જિઓ “ગ' દ્વારા, “બોચીના સાદર “ચી.] ગળ-ળિયું વિ. જિઓ “ગળું' + ‘બળવું' + ગુ. “ઈયું' ગળાને બહાર નો ભાગ, ગરદન, બોચી
કુ.પ્ર.] ગળા સુધી પાણી હોય તેટલું ઊંડું, ગળા-ડબ ગળચું ન. [જ “ગળચી.”] (તિરકારમાં) ગળચી ગળકવું અ. જિ. જિઓ “ગળું,'-ના.ધા.] ગળું આગળ ગળચું ન. જિઓ “ગળું” દ્વાર.] જએ “ગળકું.' રાખી સંકડાશમાંથી પસાર થવું. ગળકાવું ભાવે, ફિ. ગળ-પડી (-ચંપડી) જુઓ ગેળ-ચાપડી.” ગળકાવવું છે.. સ. ક્રિ.
ગળ-જીભ જુઓ “ગલ-છભી.” ગળવું અ. કિ. જુઓ ગહેકવું. ગળકાવું ભાવે, .િ ગળ- જુઓ ‘ગલપિ.’ ગળકાવવું? પ્રે., સ. જિ.
ગળણી સ્ત્રી. જિઓ “ગળવું' + ગુ. “અણી' કુપ્ર.] પ્રવાહી ગળકાવવું, ગળકાવું-૨ જુએ “ગળકj૧-૨માં. ગાળવા માટેનું છિદ્રાળુ સાધન ગળકી સ્ત્રી. જુએ “ગળચી.”
ગળણું ન. જિઓ ગળવું' + ગુ. “અણું કુ.પ્ર.] પ્રવાહી ગળકું ન. જિઓ “ગળું” + ગુ. કું' ત.ક.] ગળામાં પાણી ગાળવા માટેનું કપડું
આવી જાય તે રીતની ડબવા વખતની પરિસ્થિતિ, ડબતી ગળત-ઢ જુઓ “ગલત-કોઢ.' વખતનું ડસકું. [-કાં ખાવાં (રૂ. પ્ર.) બતાં પરાધીન રીતે ગળત કેઢિયું જ “ગલતકેઢિયું.' મેઢામાં પાણી આવે તે કાઢવા પ્રયત્ન કરવો].
ગળતર ન. જિઓ “ગળવું' + ગુ. ‘તર” કુપ્ર.] તેલ વગેરેના ગળકું ન. [રવા.] મેરને ટહુકે, ગહેક, ગહેકાટ ડબાઓમાંચી તેલ ઝરે જતાં આવતી ખેટ ગળખું વિ. [જ “ગળ્યું” દ્વારા.] મીઠું મીઠું ખાવાની ગળત-રાત () સ્ત્રી. [ ઓ “ગળ + ગુ. “તું” વર્ત,
કે. + “રાત.] મધરાત અને પરેઢિયા વચ્ચેને રાત્રિને ભાગ ગળકે પું. [જીએ “ગળ્યું' દ્વારા.] એક વાર રાખવામાં ગતિરિયું ન., વિ. જુઓ “ગળતર.” + ગુ. ઈયું ત.પ્ર.] આવેલી વાનીને રહી ગયેલો સ્વાદ
જુઓ “ગળતિયું.” ગળ-ખેઢ પું. જુઓ “ગળોઢ.
[ભાવે, ક્ર. ગળતર ન. ધસી જવું એ, ધસારે ગળગળવું અ.ફ્રિ. રિવા.] ગળગળું થઈ જવું. ગળગળવું ગળતાજી કું, બ. વ. [જ “ગળવું+ગુ, “તું'-વર્ત. કુ, ગળગળિયું વિ. રિએ ગળગળું' + ગુ. મું” ત...], ગળ- બ.વ.+ “જી' માનાર્થે] ઉપર કુદરતી રીતે પાણી ટપકયા કરતું ગણું વિ. રિવા, સર૦ સે. રા ] દુઃખની કે હર્ષની હોય તેવું દેવસ્થાન (મોટે ભાગે શિવાલય). (સંજ્ઞા). લાગણીથી હર્યું ભરાઈ જતાં કંઠમાંથી પૂરા સ્પષ્ટ શબ્દ ગળતિયું વિ. [જ “ગળવું' + “તું” વર્ત. કુ. + “યું ત. કાઢી ન શકનારું, ગદગદિત
પ્ર.] જેમાંથી સડા વગેરેને કારણે પાણે જગ્યા કરે તેવું. ગળ-ગંહ, ડુ (-ગષ્ઠ, ડું) જ ‘ગલ-ડ.'
(૨) ખેરાક પૂરતો લેવા છતાં નબળું પડતું જતું. (૩) ન ગળ-ગડું વિ. જિઓ “ગળગોહેં' + ગુ. ડ' સ્વાર્થે ત. ભીનાશથી ગળી ગયેલું સહેલું ખાતર
ટેવવાળું