Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 721

ગલે-લે)કુ
tt
ગલે(-લે)કુ ન. [જુએ ‘ગાલ' દ્વારા.] ગાલની અંદરનું ઉપસાવેલું બેઉ બાજુનું તે તે પેાલાણ. (ર) (લા.) ત્રણે બિંદુએથી કરવામાં આવેલેા કમાનને પડખાના ભાગ ગલેલ શ્રી. [ફા. ગુલ્લફ્] શ્વેતરના ઘાટનું પથ્થરની ગાળી વગેરે ફેંકવાનું હથિયાર, ગા¥ણ. (૨) ગાણથી ફૂંકાતી ગાળી : ગલેાલે [ગલેલા ગલેાલી સ્ત્રી. [જુએ ‘ગયેલા’ + ગુ. ‘ઈ ’ સ્ત્રીપ્રત્યય.] નામેા ગલેલા પું. [ફા. ગુલલડ્] ગલેાલમાં છેડવામાં આવતા નાના ગેળે. (૨) તેાપમાં ફેંકવામાં આવતા વિનાશક ગાળા ગરૂપ પું. [હિં.] ટૂંકી વાર્તા. (૨) નવલિકા ગલ્ફસ્ટ્રીમ હું. [અં.] અખાતમાંના પાણીને પ્રવાહ. (૨) અખાતામાંથી ઊભેા થતા વાયુના પ્રવાહ ગર્લ્સ-સ્થલ(-ળ) ન. [સં.] ગાલના ભાગ ગુલાં-ત(-તા)લાં ન., અ. વ. [વા,] વાણીમાં ન બંધાતાં છટકબારી શેાધવી એ, નામુકર જવું એ, બહાનાં ખતાવવાં એ, ગલાં-તલાં
ગલે પું. [ા.ગુલક, ગલક] વેપારીનું પરચૂરણ (નાણું) રાખવાનું પાત્ર. (૨) પાન વગેરેનું રોકડથી વેચાણ કરવા માટેનું સ્થાન (‘પાનના ગલ્લે’) ગઢ(રા)વવું જએ ‘ગાવું’માં.
ગવડી-વડી સ્ત્રી. એ નામની એક દેશી રમત ગવતરી સ્ત્રી. [સં. શો દ્વારા; સૌ.] નાની ગાય
ગવતા સ્ત્રી. ફૂગ, ઊબ
[સુતરાઉ કાપડ ગવન ન. [અં. ગાઉન્] સ્રીએનું એ નામનું એક છાપેલું વય ન. [સં., પું.] ગાયના અને હરણના મળી મિશ્ર આકારનું એક જંગલી-ફાટેલી ખરીવાળું પ્રાણી, રાઝ ગવરાવવું જુએ ‘ગવડાવવું.’ ગવરી શ્રી. [સ, શૌરી] (લા.) ગૌર વર્ણની ગાય. (૨) હિંદુ સ્રનામેમાં નામ સાથે સં. શૌરીના વિકાર (‘વિદ્યાગવી’ વગેરે)
ગ(-નંગ)સ્ત
આવતા ગોગ્રાસ [ગાવા માટેનું મહેનતાણું ગામણુ (-ણ્ય) સ્ત્રી. [જુએ ‘ગાવું’ + ગુ. ‘આમણ’ કૃ.પ્ર.] ગામયન પું. [સં. નવામ્ + અનમ] એ નામના એક ચૅગ ગવાર જુએ ‘ગુવાર,’ ગવાર-કળી જ ‘ગુવાર-ફળી.’ [-સિ, -સી)ગ-' ગવાર-શિ(-શીં,-સિ,-સીં)ગ (-ગ્ય) જુએ. ‘ગુવાર-શિ(-શીં, ગવારા વિ. [ા.] મનપસંદ. (૨) પચે તેવું ગવારી સ્ત્રી. [સં. શો દ્વારા] ગાય બાંધવાનું એક-ઢાળિયું ગવારી સ્ત્રી. [સં. નોવા દ્વારા] ગોવાલણ ગાલંભ (લા) કું., -ભન (-લમ્બન) ન. [સં. શો + મા-મ, •મન] પ્રાચીન કાલમાં આવેલા અતિથિને ગાય અર્પણ કરવામાં આવતી હતી એ વિધિ. (ર) (કેટલાકને મતે આખલાના હામ કરવાના ચત્તુ) ગામેધ
Jain Education International2010_04
ગવાવું જુએ ‘ગાવું’માં. (ર) (લા.) નિંદા થવી, ક્રુજેત થયું ગવાશન ન. [સં. શો + મરાન] ગાયના માંસનું ભક્ષણ ગવાશન વિ., પું. [સં. શો + અરાન] ગાયનું માંસ ખાનાર,
ગાભક્ષક
ગવાહ વિ. [ફ્રા.] શાહેદી આપનાર, સાક્ષી ગવાહી સ્ત્રી. [ફા] શાહેદી, સાક્ષી પુરાવા ગવાહનિક ન. [સંહો + માનિ] જએ ‘ગવાનિક,’ ગવાળાં ન., બ.વ. [એ ‘ગોપાળ’ દ્વારા.] ગ્રામીણ જના,
ગામડિયાં
‘ગવેલું'માં
ગવાળા પું, રડ઼ી પડાં, લખાચા ગવેરી હું કપડાં રાખવાના અગચા [ખાળ કરનાર ગવેષક વિ. [સં.] તપાસ કરનાર, ખેાજ કરનાર, શેાધગવેષણ ન., -ણા સ્ત્રી. [સં.] તપાસ, ખેાજ, શેાધખેાળ ગવેષલું સ.ક્રિ. [સંગતેલ્--તત્સમ] તપાસ કરવી, ખાજ કરવી, શેાધખાળ કરવી, ખેાળવું, શેાધવું. ગવેષાણું કર્મણિ, ક્રિ. ગવેષાવવું છે., સ.ક્રિ. ગવેષાવવું, વેષાવું જ ગયેષિત વિ. [સં.] જેની ગવૅત્રણા કરવામાં આવી છે તેવું વેષી વિ. [સં., પું.] ગદ્વેષણા કરનાર [આખલે ગજેંદ્ર (ગવેન્દ્ર) પું. [સં. જો + R] શ્રેષ્ઠ બળદ, ધણના ગવૈયો છું. [જુએ ‘ગાવું” + ગુ. ‘ઍચે’કૃ.પ્ર.] શાસ્ત્રીય રાગ-રાગિણીઓના ગાનારા સંગીતજ્ઞ, ગાયક ગય(-યુ)! (ણ્ય) સ્ત્રી. [જએ ‘ગવૈયે’ + ગુ. ‘અ-(-એ) ણ’ સ્ત્રીચય] ગવૈયાની. સ્ત્રી. (ર) શાસ્ત્રીય રાગ-રાગિણીઓની ગાનારી શ્રી, ગાચિકા થવા પું. આંખને સે
ગવરૢ જુએ ‘ગરમું,’
ગવર્નર પું. [અં.] પ્રાંત કે પેટા રાજ્યના મુખ્ય શાસક, રાજ્યપાલ ગવર્નર-જનરલ પું. [અં.] આખા દેશના – બધા
ગવર્નર [હકૂમત
ઉપરના મુખ્ય હાકેમ ગવર્ન્મેન્ટ સ્રી. [અં.] સરકાર, શાસકમંડળ. (૨) રાજસત્તા, ગવર્નેસ સ્ત્રી, [અં.] ગવર્નરની અને ગવર્નર-જનરલની પત્ની
(૨) હાટેલ વગેરીની સ્ત્રી સંચાલિકા. (૩) દાયા ગવલી(-ળી) પું, [જુએ ‘ગોવાળ,’] ગોવાળિયા, (૨) ઢાર રાખી દહી દૂધ-છાસ વેચવાના ધંધા કરનાર ભરવાડ રબારી વગેરે [ગાયના આકારનું વાકૃતિ સ્ત્રી. [સં. નો + આકૃતિ] ગાયનેા આકાર. (૨) વિ. ગવાક્ષ પું. [સં. nો + જ્ઞ, ખ. વી. માં અક્ષ] મેટી ઇમારતામાં દીવાલથી બહાર પડતા નાના સાંકડો ઝરૂખા, (ર) ઝરૂખા, છજું, રવેશ ગવાઢવું જુએ ‘ગાવું’માં (આ કે. રૂપ બહુ વ્યાપક નથી.) ગવાણી જુએ ‘ગમાણ,’ ગવાત ન, મેજનું ખાનું
ગવાન(-ની)ક પં., ન. [સં, વાનિ] દરરાજ કાઢવામાં ગ(-ગિ)સ્ત જએ ‘ગશ્ય.’
અન્ય ન. [ર્સ.] દૂધ દહીં ધી છાણ અને મૂત્ર એ પાંચ પદાર્થ (= પંચ ગવ્ય)
લગભૂતિ શ્રી. [સ.] એ કાશનું અંતર, પાકા એક ગાઉં. (૨) ગાચર, ગાયાના ચરાનું સ્થાન ગ(ગિ)શ્ત(-સ્ત) સ્ત્રી. [ફા. ગક્ષ્] ચાકી પહેરો. (૨) ચેકી પહેરા કરનારી સિપાઈ એ કે લશ્કરીઓની ટુકડી ગě-પ (ગષ્ટમ્ -પષ્ટમ્ ) ક્રિ.વિ. [રવા.] અલ્ટંપષ્ટ અર્થે
વિનાના લવારા કે ગપ્પાં