Page Text
________________
અટકામણું
૨૫
[અટા-પટા
અટકામણ (-ચ) સ્ત્રી. [જ “અટકવું' + ગુ. “આમણ કુ.પ્ર.] અટકવું પડે એવી સ્થિતિ. (૨) અડચણ, હરકત. (૩) (લા.) મંઝવણ, વિજ્ઞ. (૪) રદર્શન અટકામણી સ્ત્રી. [જુઓ અટકવું' + ગુ. ‘આમણી કુપ્ર.]
અડચણ, હરકત. (૨) ગળાની બારીમાં થતો એક રોગ અટકાયત,-તી સ્ત્રી, જુઓ “અટકવું' + ગુ. “આયત’ -આયતી” ક.] અટકાવ, અવરેધ, (૨) હરકત, નડતર. (૩) નજરકેદ
[નજરકેદ કરેલું અટકાયત વિ. જિઓ “અટકાયત + ગુ. “ઈ' ત...] અટકાયતી-ઘાર ૫. જિઓ અટકાયતી' + ધારે.”] રાજ્ય વિરુદ્ધની પ્રવૃત્તિમાં પડથાની શંકા ઉપરથી પકડી લેવાનું શાસન કરતો કાયદે અટકાવવું. [જુઓ “અટકવું' + ગુ, “આવ' ક. પ્ર.] અવરોધ,
અટકાયત. (૨) અડચણ, હરકત, નડતર. (૩) (લા.) (અલગ બેસવાની પદ્ધતિને કારણે) રદર્શનની પરિસ્થિતિ. [૦આવે (રૂ.પ્ર.) ઋતુસ્ત્રાવ થા. ૦બંધ થવો (રૂ.પ્ર.) ઋતુદર્શન થંભી જવું. (૨) મુશ્કેલી – વિઘમાંથી મુક્ત થવું) અટકાવવું જુએ “અટકવું'માં. (૨) વાસવું, બંધ કરવું. (૩) હરકત લાવવી, વિધ્ધ કરવું. [અટકાવી રાખવું (ઉ.પ્ર.) કબજે લેવું. (૨) પૂરી રાખવું] અટકાયું જુઓ “અટકવું'માં. અટકી-મટકી સ્ત્રી. [જુએ “અટકવું' + ગુ. “ઈ” ક. પ્ર.,
અટકી'ને દ્વિર્ભાવ] છોકરાંઓની એ નામની એક રમત, અટી-મટીસે, સંતાકુકડી અટકું-લકું ન. [‘લટકુંને દ્વિર્ભાવ] બાલવા ચાલવામાં કરવામાં આવો લહેકે. (૨) ડોકિયું, છૂપી નજર. [૦મારવું,
મારી જવું (રૂ.પ્ર) ઊડતી મુલાકાત લેવી, ઊભા ઊભા મળી જવું]
[ઉદ્ધતાઈ, ઉશૃંખલવડા અટકે પું. જિઓ “અટકવું' + ગુ. ” ક. પ્ર.] (લા.) અટકે . જના સમયને તાંબાનો પેસે, કાવડિયું -કાને છેડે (.અ) નમાલું, તુચ્છ, નજીવી અટકે-મટકયું. [અટકે'દ્વિભવ શરીર મરડીને ચાલવાની ક્રિયા, લટકે મટક અટણ(–ન) ન. [સં. મટન] ભ્રમણ. (૨) રખડપાટ અટણીનિ,ની સ્ત્રી. [સં. મનિ] ધનુષને દેરી ચડાવવાનો કાપે. (૨) વાંસની ચીપને પડદો, ટટ્ટી અિટપટાપણું અટપટાઈ સ્ત્રી. જિઓ અટપટું' +5. “આઈ ત. પ્ર. અટપટાટ પું[જુઓ “અટપટું + ગુ. “આટ’ ત.પ્ર.] ગંચવણ,
અમુંઝણ. (૨) (લા) નખરાં, ચેનચાળા અટપટોળું વિ. [જુઓ “અટપટું' + ગુ. “આળું ત..], અટપટિયું વિ. [જ “અટપટું' + ગુ. ઈયું ત.પ્ર.] અટપટું અટપટિયાળું [જઓ “અટપટિયું' + ગુ. આવું ત...]
અટપટું, ગુંચવણભરેલું અટપટિયાળુ૨ વિ. આંખ અડધી માચેલી હોય તેવું અટપટિયું વિ. [જ “અટપટ + ગુ. “ઈયું? ત. પ્ર.] અટપટું,
અધરું, મુશ્કેલ અટપટ વિ, પૃ. [જુએ અટપટિયું'.] જટિલ માણસ, (૨) એ નામને મનાતે એક યમદૂત
અટપટ વિ. ગુંચવણ ભરેલું, જટિલ, “નૈટી', (૨) અધરું? “કુલઝી” અટપવું જ “આ પવું.” અટમટયું. [મટીને દ્વિભ] અશુભ સંકલ્પ-વિકલ્પ અટમટ* ૫. [દે.પ્રા. ભટ્ટમટ્ટ] કયારડો અટલ(–ળ) વિ. [+ જુઓ “ટળવું.'] ન ટળે તેવું. (૨) નિત્ય, સનાતન. (૩) (લા) અંધકારવાળું. (૪) ઘણું. (૫) વાર, ભયંકર. (૬) પ્રવીણ, હેશિયાર. (૭) ખરું, વાજબી અટવાણ (–ણ્ય) સ્ત્ર. [ઓ “અટવાવું' + ગુ. “આણ” કુ.પ્ર.] દોરડા આદિમાં વસ્તુનું ભરાવું એ અટવામણ (-શ્ચ) સ્ત્રી. જુઓ “અટવાવું' + ગુ. “આમણ” કુ. પ્ર.] ગુંચવાવું એ. (૨) અથડામણ. (૩) (લા.) ગભરામણ, મૂંઝવણ અટવાવું અ.કિ. [ä. “ટ ભમવું દ્વારા] ગુંચવાવું. (૨) પગમાં (કાંઈક) ભરાવું. (૩) મંઝાવું, કાયર થવું. (૪) (લા.) પિલાવું, ઘંટાઈને એકરસ થવું અટવિત–વી) સ્ત્રી. [સં.] વન, જંગલ અ-ળ જુઓ “અટલ'. અટળાઈ સ્ત્રી. [+ગુ. “આઈ' ત. પ્ર.] અટળપણું, સ્થિરતા અટંક -કી,-કું (-કક, – ફકી,-લું) વિ. ટેકીલું. (૨) (લા). વટવાળું અટંગ (- 28) વિ. [સં.] ટાંગા વિનાનું, પગ વિનાનું, લંગડું. (૨) ક્રિ.વિ. (લા.) તદન, સાવ અન્ટ (–ટસ્ટ) વિ. કેઈને ન નમે તેવું, અનમી અટા' સ્ત્રી. [સં.] ભ્રમણ, રખડવું એ (સંન્યાસી–સાધુબાવાના પ્રકારનું). (૨) (લા.) અહંકાર, મગરૂરી. (૩) કિ. વિ. આડુંઅવળું અટા* સી. [સં. કટાર] અગાશી, (૨) મેડી, નાને માળ અટાઈ સ્ત્રી. મરડાસીંગ નામની વનસ્પતિ, મેદાસીંગ અટા સ્ત્રી. ઠગાઈ, છળકપટ, દગો. [૦નો માલ બટાઉમાં (૨. પ્ર.) ઠગાઈ ને માલ એળે] અટાકર્ણ વિ. [૬. પ્રા. સટ્ટાવાળી સ્ત્રી.] કેડ ઉપર હાથ રાખ્યા હોય તેવું. (૨) અમર્યાદ સ્થિતિમાં ઊભું રહેલું. (૩) (લા.) અવિનયી
[હાસ્યવાળું અટાટ' વિ. [ગટ્ટદારૂની રીતે શક્ય *ગટ્ટાવર્સ-] ખડખડાટ અટાટ* પૃ. ભાર, બેજ. (૨) રખડપાટ. (૩) વિ. નકામું, નિરર્થક. (૪) ક્રિ.વિ. ગેરવાજબી રીતે. (૫) અકસ્માત. [ની નાખવી, -ની ઓઢાડવી (ર.અ.) આળ નાખવું. ૦નું (રૂ. પ્ર.) હરામનું] અટાટણ સ્ત્રી. (લા.) આળ, આરોપ અટાટિયું વિ. જ હું બોલનારું અટાટોપ ૫. [અટા + સં. શ્રાટો૫] આડંબર, ભારે માટે ડળ. (૨) (લા.) મગરૂરી ભરેલો દેખાવ અટાણે ક્રિ. વિ. [સી.“આ”+ “ટાણું” (સમય) ગુ. “એ”
સા. વિ. પ્ર.] આ સમયે, અત્યારે, હમણાં અટા-પટા પું, બ.વ. [જ પટે'ને દ્વિર્ભાવ.] રંગબેરંગી લાંબા પહોળા લીટા, ચટાપટા. (૨) (લા.) લાડી કે હથિયાર વીંઝતાં આડાઅવળા દાવ ખેલવા એ. (૩) છેતરપિંડી
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |