Page Text
________________
ખેરવવું
ખેલતલ
ખેરવવું એ ખરવુંમાં. એર-વિખેર જુઓ “ખેર-ખેર.” ખેરવું જઓ “ખરવુંમાં. (૨) (લા.) આબરૂ પાડવી, હલકું ચીતરવું. [ખેરી ન(-નાંખવું (રૂ. પ્ર.) આબરૂ પાડવી એર-વેલ (ખેર-ઠ્ય) સ્ત્રી, જિઓ “ખેર + “વેલ.'] એ નામને કાંટાળો એક વેલો, ખણેર ખેર-સલા (ખેર) સ્ત્રી. [અર. ખય સલાહ] સુલેહશાંતિ. સુખપતા, ખેમકુશળતા. (૩) ક્રિ.વિ., કે.પ્ર. ક્ષેમકુશળતાનો ઉદગાર. (૨) મન વાળવાને ઉગાર. [૦ કરવું (રૂ. પ્ર.) જતું કરવું. (૨) એવારી નાખવું. (૩) વાપરી નાખવું ] ખેરસ્ટાર (ખેર) કું. [જુઓ “એર+ સં. ખેરના લાકડા- માંથી નીકળતો સળીદાર ગર. (૨) ખેરના લાકડાંને પાણીમાં ઉકાળી પાણે બાળી કાઢવામાં આવતો પદાર્થ, કાથો ખેરંચ ) (ખેર , નટ્ટ) . [જુએ “ખેરવું'માંથી.] રજ, ધળ, ખેરો. (૨) ધાતુના ખેરો, ધાતુને ઝેરો. (૩)
ખેરીચે, પરચુરણ ચીજવસ્તુ એરા-ચાલ(ળ) (ખેરાવિ. [જુઓ “ખેર + “ચાલ,-ળ] કાથાના જેવું રાતું, લાલ-ચાળ ખેરાજી છે. અકબરના વખતમાં જમીનના ત્રણ પ્રકાર પાડવા- માં આવેલા તેમાં એક પ્રકાર
[ઈગારો ખેરાડ (ખેરાડુ) પં. જિઓ “ખેરદ્વારા.) ખેરના લાકડાને ખેરાત (ખેરાત ) સ્ત્રી, [અર. ખયાત ] દાન, સખાવત, ધમ દે
[આપવામાં આવતો હોય તે સ્થાન ખેરાતખાનું (ખેરાત) ન. [+ જુઓ “ખાનું.] ધમદે જ્યાં મેરાતી (ખેરાતી) વિ. [અર. ખયરાતી] ખેરાતને લગતું,
ખેરાત માટે અલગ કાઢેલું ખેરિયત (ખેરિયત) સ્ત્રી. [અર, ખરિશ્ચત ] ક્ષેમકુશળતા, સંપૂર્ણ સુખાકારી. [૧ખેરસલા (-ખેર) (રૂ. પ્ર.) સંપૂર્ણ સુખાકાર] એરિયું (ખેરિયું) વિ. [જ ખેર' ગુ. “ઈયું' ત. પ્ર.] ખેરના લાકડાને લગતું. (૨) ન. ખેરના લાકડાને સેટ કે થાંભલી એરિયર ન. [જ એ ખેર + ગુ. “યું” ત. પ્ર.] બાકામાંથી પડતું પ્રકાશનું રટીવાળું ચાંદરણું ખેરિયું વિ. તરત બુઝાઈ જાય તેવું. (૨) અસ્તવ્યસ્ત,
ખેર-વિખેર. (૩) (લા.) માલ વગરનું, નકામું એરિયા (ઑરિયે) ૫. જિઓ “ખેરિયું."] ખેર-વૃક્ષનો -(ખેરિયા બાવળને) ગંદર. (૨) પિંક પાડવા માટે વપ- રાતે ખેરના લાકડાનો કે પછી કોઈ પણ લાકડાને ટુકડો ખેરી (ખેરી) વિ. એ ખેર + ગુ. “ઈ' ત. પ્ર]
ખેરના લાકડાને લગતું, ખેરના લાકડામાંથી બનાવેલું ખેરી , જિએ ખેરવું + ગુ. ઈ ' ક. પ્ર.] દાંત ઉપર બાઝતી પાપડી બેરી (ખેરી) સ્ત્રી, ગરમ કાપડમાં પડતી એક જીવાત. (૨) કંસારી નામનું જંતુ. (૩) એક પક્ષી ખેરી* (ખેરી) ૫. ઘેટ. (૨) બકરો. (૩) સ્ત્રી, બકરી ૧ . [જ ખેરનું દ્વારા] ધાતુની ઝીણું કરચ, ધાતુને
ઝેર-ખેરે. (૨) લા.) ઝીણે સામાન, પરચુરણ માલે. (૩) ઘરની નકામી ચીજ. (૪) ચલણી નાણાંનું પરચરણ, ચીલર ખેરાજ વિ. [અર. ખાજિ] વધારાનું, અંદર આવી ન જતું હોય તેવું. (૨) ના.. વિના, વગર ખેરુ પું. એ નામને એક કુલ-છોડ ખેરું ન. વઘારેલી છાસ ખેરુએ,ખેરું-ઝેરું, ખે-વેરું વિ. [જુઓ એવું+ગુ. “G” કુ. પ્ર.--દ્વિર્ભાવ; + “ઝેરવું” અને “ર”—બંનેને ગુ. “ઉ” ક. પ્ર.] ઓ “ખેરિયું.
, ૦ ખેરુ જુએ એરિયું. ખેરે (ખેરે) ૫. [જ “ર” + ગુ. “એ” વાર્થે ત. પ્ર.1 પેક પાડવાના ખેરના લાકડાને કે પછી કોઈ પણ લાકડાનો ટુકડો, ખેરિ ખેરે . [cએ “ખેરવું' + ગુ, “ઓ'. પ્ર.) ધાતુ લાકડા વગેરેને પાડેલ ઝેરો, ખેરી. (૨) અડાયા છાણાંને ભુકે, (૩) ડાંગરનાં ડંડાને એક રેગ બેરે . બાજ પક્ષી, સીંચાણે બેરોજ જ “ખેરીજ.” ખેરગેરે, ખેરે-જેરે, ખેર-ઝેરો પં. જિઓ “ગરવું' “જરવું” “ઝર + પ્રત્યેકને ગુ. ‘’ કુ. પ્ર.] ઘાટ ઘડતાં ધાતુ લાકડા વગેરેને પડતે છોલ કે ભૂકો એ-રેગ (ખેરોગ) . “એ”+ સં] ક્ષય રોગ, બેરોગ, ‘ટયુબરકયુલેસિસ' (ટી. બી.) ખેલ ૫. [સં.] કીડા, રમત. (૨) નાટક ભવાઈ-તમાસે. (૩) (લા.) અદભુત લીલા. [૦ ખેલ (રૂ. પ્ર.) પરાક્રમ કરવાં.
બેલાવ (રૂ. પ્ર.) નચાવવું. (૨) હેરાન કરવું. જે (૨. પ્ર.) જિંદગી ગુજારવી. ૦ ૫હ (રૂ. પ્ર.) ના જ નાટય-પ્રવેગ થા. ૦ પાઠવે (રૂ. પ્ર.) નો જ નાટયપ્રયોગ રજ કરવો. બગડા (રૂ. પ્ર.) પ્રસંગ ચૂંથાઈ જવો. ૦ બગાહ (રૂ. પ્ર.) પ્રસંગને ચૂંથી નાખવા. ૦ મચાવ (રૂ. પ્ર.) તોફાન કરવું]. ખેલકૂદ (ખેલ્ય-કઘ) શ્રી. [જ ખેલવું' + “કદવું.'] રમવું
અને કુદવું એ, રમવા-દવાની ક્રિયા ખેલખાઈ સી. [સં. + વેર + જ “ખાવું’ - ગુ. આઈ'
. પ્ર.] (લા.) અનુભવી વિયા ખેલ-ખાના ધું. [ફ. + જુએ “ખાનું.”] લશ્કરનો માલસામાન. (૨) (લા.) અસ્તવ્યસ્ત પડેલે સામાન, (૩) ખાનાખરાબી ખેલ-ખ(-ખેલાડી વિ. [સં. ઘેર + જુએ ખેલાડી.”] (લા.) છઠ્ઠી, નખરાંબાજ, (૨) સ્ત્રી. વ્યભિચારિણી સ્ત્રી ખેલ-ગતિ સી., ખેલ-ગમન ન. [સં. રમતિયાળ ચાલ ખેલણ ન. [સં. વેસ્ટન>પ્રા. વેરાન, પ્રા. તસમ] ખેલવુંરમવું એ ખેલણ સ્ત્રી. જેઓ “ખેલવું” + ગુ. “અણું” ક. પ્ર. + “ઈ'
પ્રત્યય] બાળકોને રમવાની ઢીંગલી-તળી વગેરે. (૨) ધાવણી, ચૂસણી ખેલશું ન. [એ ખેલવું + ગુ. અણું 5. પ્ર.] રમકડું, ખિલોણું
[ચાળ, ખેલાડી ખેલતલ વિ. જિઓ “ખેલવું' + ગુ. તું વર્ત. ફ દ્વારા રમતિ
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |