Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 662

ખાદી-વાદી
૬૧૭,
ખાના-જંગી
ખાદીવાદી વિ. [ + સં. વાઢી મું. ] ખાદીને જ વપરાશ વાળું, તટે આવે છે તેવું
[અકરાંતિયું થ જોઈએ એવા મત-સિદ્ધાંતમાં માનનારું
ખાધાળુંવિ. [જુઓ “ખાધું + ગુ. “આછું ત. પ્ર.] ખાઉધર, ખાદી-શાલા(-ળ) સ્ત્રી. [+ સં.] ખાદીના ઉત્પાદનનું સ્થાન ખાધું વિ. [૮. પ્રા. વર્ષમ; આને સં. વાઢિત સાથે સંબંધ ખાદી-સજજ વિ. [ + સં.] જુઓ “ખાદી-ધારક.'
છે, ગુ. માં એને “ખાવુંનું ભ. કુ. ગણ્યું છે. ભેજન ખાદી-સેવક છું. [+ સં.] ખાદીનું કામ કરનાર સેવક. (૨) તરીકે લીધુ – લીધેલું ખાદીને ચાહનાર માણસ
ખાધેપીધે ક્રિ. વિ. [જ “ખાધું + “પી” + ગુ. “એ” ખાધ વિ. [સં.] જુઓ “ખાદનીય.” (૨) ન. ખાવાને પદાર્થ સા. વિ., પ્ર.] ખાવા પીવામાં, નિર્વાહના વિષયમાં ખાદ્ય-પાક યું. સિં] ખાવાના કામમાં આવે તેવી ખેત-પેદાશ, ખાધેલ વિ. [જઓ “ખાધેલું –એનું અવિકાર્ય રૂ૫] જુઓ
“ખાધેલું.' ખાદ્યપ્રાણ પું. [સં.] જીવન-સત્વ, “વિટામિન્સ
ખાધેલ-પીધેલ જિઓ “ખાધેલું' + પીધેલું,' બંનેનાં અવિકાર્ય ખાદ્યાખાદ્ય વિ. [સં. વાઘ + 4-da] ખાવા લાયક અને રૂ૫] (લા.) હૃષ્ટ-પુષ્ટ, ખબ તંદુરસ્ત. (૨) ખાધેપીધે સુખી ન ખાવા લાયક, (૨) ન. એ કોઈ પણ પદાર્થ ખાધેલું વિ. દિ. પ્રા. વર્ષ + ઇંસ્ક્રમ- પ્ર. ‘ખાવુંના બી. ખાધ (m) સી. [ જ ખાવું.' –ભૂ. કે. “ખાધું' દ્વારા] શું . તરીકે ગુ. માં સ્વીકારેલું] ભજનમાં લેવાયેલું વિપાર-વણજમાં આવતી ખટ, ડેફિસિટ (૨) (લા.) ઊણપ, ખાર, ૦૬ વિ. [દે. પ્રા. વય- દ્વારા] વારંવાર ખાધા ઓછા થવાપણું. (૨) ખટ, નુકસાન
કરે તેવું, ખાઉધરું
[વાચક શબ્દ ખાધ-ધા-ખેરાકી સ્ત્રી. [ઓ “ખાધુ” કે “ખેરાકી.”] ખાન પું. [વા.3 અમીરોને એક ખિતાબ. (૨) પઠાણ કેને ભરણ-પોષણ માટેની ખાદ્ય સામગ્રી. (૨) (લા.) ભરણ- ખાન-ખાનાન, ખાન-ખાનાં પુ. ફિ. ખાનિખાનાનું ] પિષણ માટેની રકમ. (૩) આવકા, ગુજરાન
ખાનેનો પણ ખાન, મેટો ખાન, માટે ઉમરાવ ખાધ-પુરવણી (ખાધ્ય-) સ્ત્રી. [+ “પુરવણી.”] ખોટ પૂરી ખાનગી વિ. [ફા] પિતી, અંગત. (૨) જાહેર નહિ તેવું, કરી આપવાપણું, “ડેફિસિટ-ફાયનસિંગ'
ગુપ્ત, ગેય, પ્રાઈવેટ,' “કેફિડેશિયલ,’ ‘સેક્રેટ.” (૩) સ્ત્રી. ખાધપૂરક (ખા) વિ. [+ સં. વૃ] ખાધ પરનારું. ગોય વાત, ગુફતેગુ ખેટ પૂરી આપનારું
ખાનદાન વિ. [ફા.Jપ્રતિષ્ઠિત, આબરૂદાર. (૨)ઉદાર સ્વભાવનું. ખાધરું જુઓ “ખાઉધરું.'
(૩) ઊંચા કુળમાં જન્મેલું. (૪) ન. પ્રતિષ્ઠિત કુળ. (૫) ખારે છું. [જઓ ‘ખાવું' દ્વારા.] નુકસાન
સામાન્ય કુળ, વંશ. (૬) પ્રતિષ્ઠિત કુટુંબનું સંતાન ખાધરે મું. ઊંડે ખાડે
ખાનદાનિયત, ખાનદાની સ્ત્રી. [ફા.) ખાનદાન હોવાપણું ખાધલ (ખાધ્યલ) વિ. જિઓ “ખાધેલું, લ” (ગ્રા.)] ખાધેલું ખાનદેશ પું. [ + સં. મહારાષ્ટ્ર રાજ્યને સાતપુડા પર્વત(૨) (લા.) પાકું અનુભવી.
માળાની દક્ષિણને પ્રદેશ. (સંજ્ઞા.) ખાધ-સિલક (ખા- સ્ત્રી. [ જુએ “ખાધ + સિલક.”] ખાનદેશી વિ. [+ ગુ. ‘ઈ' ત. પ્ર.] ખાનદેશને લગતું ખાતેપાર વધુ ખર્ચ થતાં સિલકમાં પડતા ખાડે–એ ખાન-પાન ન. [સં. વાવન>પ્રા. વામન દ્વારા “ખાન” + ખાડાની ૨કમ, “માઈનસ બેલેંસ'
સં.] ખાવું અને પીવું એ. (૨) ખાવાની સામગ્રી. (૩) ખાધા-ખરચ, ખાધા-ખર્ચ પું, ન. [ જુઓ “ખાધું' + (લા.) ગુજરાન, આજીવિકા
ખરચ-“ખર્ચ.], ખાધા-ખરચી, ખાધા-ખચી અ. [ + ખાન-બહાદુર (-બા દુર) કું. એિ “ખાન' + ‘બહાદુર.”] જઓ “ખરચી' “ખર્ચા.'] ભરણપોષણ માટે જોઇતી અંગ્રેજી રાજ્ય-અમલમાં પારસીઓ મુસ્લિમે વગેરેને ખર્ચની રકમ કિ. પ્ર.] જુઓ “ખાધા-ખરચ.” આપવામાં આવતો હતો તે એક સરકારી ઇલકાબ ખાધા-ખાઈ શ્રી. જિઓ “ખાધું' + ખાવું' + ગુ. “આઈ' ખાનારી સ્ત્રી. આટ સુધી ચણાતી કાળા પથ્થરની તપ્તી ખાધા-ખાધ, (-ધ્ય) ક્રિ.વિ. જિઓ “ખાધું,'દ્વિર્ભાવ.] ખા ખા ખાનસ(-સામા . ફિ. ખાસામા ઘરને કારભારી. કરવું એમ, જરૂરી કે બિનજરૂરી જે કાંઈ મળે તે ખાધે (૨) રસાઈ વગેરે ઉપર દેખરેખ રાખનાર અમલદાર જવાય એમ, ખા ખા, ખાઉં ખાઉં
ખાન-સાહેબ છું. [જુઓ “ખાન” + “સાહેબ.'] અંગ્રેજી રાજ્યખાધા-ખુવાર વિ. [ જુઓ “ખાધું' + “ખુવાર.”] ખાઈને અમલમાં પારસીઓ મુસ્લિમ વગેરેને આપવામાં આવતા હક્ક ન કરનારું, ખાધેલાને બદલે ન વાળતાં નિમકહરામ હતો તે એક સરકારી ઇલકાબ બનતું
ખાનાઈ સ્ટી. જિઓ “ખાન” ગુ. “આઈ' ત. પ્ર.] ખાનપણું. ખાધા-ખેરાકી જુઓ “ખાધ-ખેરાકી.’
(૨) ખાનની જેમ સત્તા બતાવવાપણું ખાધા-ગળે મું. [જઓ “ખાધું' + “ગળવું' + ગુ. ‘આ’ ખાનાખરાબ વિ. ફિ. ખાન + અ૨. ખરાબ'] ઘર ખરાબ ક. પ્ર. ] વારંવાર સારું ખાવાનો ભાવ, ખાઉધર-વેડા
કરનાર, સત્યાનાશ વાળનાર ખાધા વિ. મરણિયું. (૨) બહાદુર
ખાનાખરાબી સ્ત્રી. [ફા.) ભયંકર સત્યાનાશ, પાયમાલી ખાધા-વેધ . [ જુઓ “ખાધું” + ..] સામાને ભોગવવા ખાના-જંગ (-જ) વિ. [ફા. ખાન-જ8] ઘરમાં કજિયે ન દેવું એવા પ્રકારની શત્રુતા
કરનારું ખાધાળું વિ. [ઓ “ખાધ' + ગુ. “આળું' ત. પ્ર.] ખાધ ખMા-જંગી (-જગી, સ્ત્રીફિા.ઘર-કજિય