Page Text
________________
ખાતામંડાઈ
૬૧૬
ખાદી-ભંડાર
નાનો નિર ખાતાવાર
પડો,
પડતી રકમ
ખાતું૫ ન. જિઓ “ખાતું' + સં. ૧ + ગુ. ‘ઉં સ્વાર્થે ખાતામંડાઈ (મડાઈ) સકી. [ જુઓ “ખાતું' + માંડવું' ત. પ્ર.] લેણ-દેણને હિસાબ, લેવડ-દેવડ. (૨) લેણ-દેણના + ગુ. “આઈ' કૃ. 4. ], ખાતા-ખંઢામણી (મડામણ) હિસાબની લખાવટ સ્ત્રી. જિઓ “ખાતું' + “માંડવું' + ગુ. “આમ” કુ. પ્ર.] ખાતું-પીતું વિ. જિએ “ખાવું + “પીવું' + બંનેને ગુ. “તું' નવું ખાતું ખેલતી વખતે દેણદારે પ્રથમ આપવી પડતી વર્ત. ક] (લા.) સારી રીતે ગુજરાન કરી શકતું હોય તેવું, બક્ષિસ કે મહેનતાણું કિડાને હિસાબ-મેળ સાધનવાળું, સુખી ખાતા-રેક પું. [ જુએ “ખાતું' + “રેકડું.'] રેકડમેળ, ખાન સ્ત્રી. [તક.] મોટા ઘરની સ્ત્રી, આબરૂદાર સ્ત્રી, બેગમ ખાતાવહી, ઈ (ખાતા, 4) સી. જિઓ “ખાતું' + ખાતે ક્રિ.વિ. જિઓ “ખાતું' + ગુ. ‘એ' સા. વિ. પ્ર.]
અર. “વહી'] રેજિમેળ આવરા વગેરે ઉપરથી ખાતાવાર ઉધાર બાજુએ. (૨) લેણા હોય એ રીતે, (૩) જમા કે જુદાં જુદાં ખાતાં બતાવતો પાનાંને નિર્દેશ કરવામાં ઉધાર બાજુએ આવે છે તેવા ચોપડે, લેજર'
ખાતેદિયું ન. ઢોર માટે ખાણ બાફવાનું માટીનું માટલું ખાતાવહી(ઈ)-કારકુન (ખાતા, વે) ૫. [ + જ ખાતેદાર જ એ “ખાતા-દાર” “કારકુન.”] ખતવણું કરનારે ગુમાસ્તો, ‘લેજ ર-કીપર' ખાવી જુઓ “ખાતરી.” ખાત-વાર ક્રિ. વિ. [જુઓ “ખાતું' + ‘વાર' ( ક્રમ પ્રમાણે)] ખત્રી-દાયક જએ ખાતરી-દાયક.' પ્રત્યેક ખાતાદીઠ, એક એક ખાતું પાડ્યું હોય એમ ખાત્રી-દાર જુઓ “ખાતરી-દાર.” ખાત-સુખડી સ્ત્રી. [ જુઓ “ખાતું' + “સુખડી.'] દરેક ખાત્રી-પત્ર, ૦૭ જુઓ “ખાતરી-પત્ર, ક.” ખાતેદાર પાસેથી લેવામાં આવતે સરકારી કર
ખત્રી-પૂર્વક એ ખાતરીપૂર્વક.’ ખાતાં-પીતાં ક્રિ. વિ. [ જુએ ખાવું પીવું' + બંનેને ગુ. ખાત્રીધ (બન્ધ) જ એ “ખાતરી બંધ.' તું” વર્ત. કુ. ‘આ’ પ્ર. ] નિર્વાહનું ખર્ચ કાઢતાં
ખાત્રી-ભર્યું જ “ખાતરી-ભર્યું.' ખતાં-જોતાં ન., બ. વ. [ જુએ “ખાતું' + પિતું' ખાત્રી-લાયક જ “ખાતરી-લાયક.' (= “શું')] ચોપડામાંનાં ખાતાં. (૨) લેણદેણના ચોપડા. ખાદનીય વિ. સિં] ખાવા જેવું, ખાવા-લાયક, ખાઘ (૩) હિસાબ-કિતાબ, લેવડ-દેવડ
ખાદિત વિ. [સં.] ખાધેલું ખાતાંસં૫ર્ક અધિકારી (-સમ્પર્ક) મું. [ જુઓ “ખાતું'- ખાદિતવ્ય વિ. [સં.] જુઓ “ખાદનીય.” બ. વ. + સં. ] ભિન્ન ભિન્ન સરકારી ખાતાંઓને પરસ્પર ખાદિમ પં. [અર.] ખિદમત કરનાર, હરે, નોકર, ચાકર સંપર્ક કરાવવાનું કામ કરતે સરકારી અમલદાર, “ડિપાટ ખાદી ઋી. હાથે કાંતેલા સૂતરમાંથી હાથસાળ ઉપર મેન્ટલ લિયાઈઝન ઓફિસર'
વણેલું કાપડ ખાતું ન. હિસાબના ચોપઢામાં જમે.ખાતે થયેલી રકમને ખાદી-ઉધોમ ધું. [ + સં. ] ખાદી તૈયાર કરવાની પ્રવૃત્તિ આધારે ખાતાવહીમાં તે તે આસામી કે તે તે વિષયને ખાદી-કાર્યાલય ન. [ + સં. ] જયાં ખાદીને લગતું વેચાણલગતું પાનાંની નોંધવાળું તારણ. (૨) ચોપડામાં જમે યા સીવણ વગેરે થતું હોય તેવું સ્થાન ખાતેનું પડખું. (૩) બે કમાં તે તે વ્યક્તિને નામે રાખવામાં ખાદી-કદ (કેન્દ્ર) ન. [ + સં. ] ક્યાં ખાદી ઉત્પન્ન આવતે નાણાંના ઉપાડ-મકના હિસાબ, “એકાઉન્ટ.” (૪) થતી હોય તેવું સ્થાન. (૨) જ એ “ખાદી કાર્યાલય.' વ્યવસ્થાતંત્રને તે તે વિભાગ, તંત્ર, “ડિપાર્ટમેન્ટ, બરો.” ખાદી-ક્ષેત્ર ન. [+ સં. ] જ્યાં ખાદી-ઉદ્યોગની પ્રવૃત્તિ થતી [૦ ઉઘાડવું, ખેલવું, ૦ લાવવું (રૂ. પ્ર.) કામકાજના હોય તેવું સ્થાન વિચાણ થાય છે તેવું સ્થાન તંત્રને નવો ભાગ શરૂ કરવા-કરાવવું. (૨) બેંકમાં કે ખાદી-ગૃહ ન. [+ સં., પૃ., ન.] ખાદીનું ઉત્પાદન અને શરાફને ત્યાં પસા વ્યાજે મૂકીને કે ઉધાર લઈને નવું ખાતું ખાદી-ઘેલું (-ઘેલું) વિ. [+ જુઓ “ઘેલું.”] (લા.) ખાદી શરૂ કરવું-કરાવવું. ૦ ચલાવવું (રૂ. પ્ર.) લેવડદેવડ રાખવી. મટે ઘણો પ્રેમ ધરાવનારું ૦ ચાલવું (રૂ. પ્ર.) લેવડ-દેવડ હેવી, ૦ ચુકાવવું, ૦ ચકતું ખાદી-ધારક વિ. [ + સં. ], ખાદીધારી વિ. [ + સં., (તે) કરવું (૨. પ્ર.) લેવડ-દેવડ બંધ કરવી. (૨) ખાતે-જમે છું. ] પહેરવાનાં વસ્ત્રોમાં ખાદીને જ માત્ર ઉપયોગ કરનાર થતી રકમ હિસાબ બંધ કરી માંડી વાળવી. ૦ ચૂકવી દેવું ખાદી-પરિધાન ન. [ + સં] પહેરવામાં માત્ર ખાદીને જ (રૂ. પ્ર.) કરજ પતાવી દેવું. ૦ ૫ડાવવું, ૦ ૫ટાવી લેવું ઉપયોગ
વિપરાશના ફેલા (રૂ. પ્ર.) લેણા ઉપર દેવાદારની સહી લેવી.૦પારવું, ૦ માંકવું ખાદી-પ્રચાર પં. [+સં. ] ખાદીને ફેલાવે, ખાદીની (૨. પ્ર.) ચોપડામાં નવેસરથી હિસાબ લખવો. ૦પાડી ખાદી પ્રવૃત્તિ સ્ત્રી. [+ સં] ખાદીના પ્રચાર માટે કરવામાં આપવું (રૂ. પ્ર.) દેવું કબૂલ કરી હિસાબ ઉપર સહી કરી
ફિરવું એ આપવી. બરાબર કરવું (રૂ. પ્ર.) હિસાબ ચોખ્ખ કરી ખાદી-ફેરી સ્ત્રી. [+ જ ફેરી.”] ખાદીના વેચાણ માટે લેવા. ૦ બંધ કરવું (બધ-) (૨. પ્ર.) લેવડદેવડના વહીવટ ખાદી-ભત છું. [ સં. ] ખાદીને ચાહનાર માણસ, ખાદી બંધ કરવો. ૦ માંડી વાળવું (રૂ. પ્ર.) જમા-ખાતે જે બાકી પહેરવાને પરમ આગ્રહી માણસ રહે તેની માંડવાળ કરી ખાતું બંધ કરવું. બે સરભર ખાદી-મંદાર ( ભડા) કું. [+ જુઓ ‘ભંડાર.'] ખાદીને કરવું (રૂ. પ્ર.) જમા-ઉધારના બંને સરવાળા બરાબર કરવા] માલ જથ્થામાં તેમજ છટક વેચાતે મળતું હોય તેવી દુકાન
उपपाग
For Private & Personal Use Only
Jain Education International 2010_04
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |