Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 607

કોતર
કેડ્યુિં
૫૬૨ કેરિયું વિ. [જુઓ કોડ' + ગુ. ઈડું ત. પ્ર] જુઓ કેણુક ન. (સં.) એ નામનું પગના પંજાનું કૃસ્થિ “કોડામણું.”
[‘વિલ કેણુક-ત્રય ન. [૪] પગના ચાપામાંનાં સાત કૂર્ચાથિઓમાંનાં કેટિસિલ ન. [ અં.] “વિલમાં સુધારો સૂચવતું પૂર્તિરૂપ અંતઃકણક મધ્યકાણક અને બહિષ્કણક એવાં ત્રણ કેડી (કેડી) સ્ત્રી. [સ પIિ >પ્રા. ૧૩fzમ] એક હાડકાંને સમહ
ખાસ જાતના દરિયાઈ જીવડાનું કોટલું. (૨) (કેડીનું) એક કેણુ-કાચ પું. [સં.] પ્રકાશનાં કિરણેનું જુદા જુદા રંગમાં જનું ચલણ. [ ની કિંમતનું (-કિમ્મત-) (રૂ. પ્ર.) માલ પૃથક્કરણ કરવા વપરાતે ત્રિકોણાકાર ધનભત કાચ, “પ્રિઝમ' વગરનું, નિર્માચ]
કેણુ-ચૂહિકા સ્ત્રી. [સં.] ફાચરના આકારની ગાંઠ કેડી સ્ત્રી. વીસની સંજ્ઞા, કડી
[‘કોડામણું.” કેણુ-છિદ્ર ન. [સં. શોન-ક્રિ ] જુઓ કોણ-વિવર.” કેડી વિ. [ જુઓ “કોડ + ગુ. ‘ઈ’ ત. પ્ર.] જુએ કેણ-દુ-ભાજકવિ. [સં. પોળ + ગુ. ૬ (>. ઢા) + સં.] કિડી-કર ૫. જિઓ કોડી + “કરડો.'] (લા.) એ ખૂણાના સરખા બે ભાગ કરનારું. (ગ.). નામની એક રમત
કેબિંદુ (બ) ન. [સં., મું.] ખૂણાના જે બિંદુ આગળ કેડી-જાર (૨૭), કેડી-જુવાર (-૨) સ્ત્રી. [અસ્પષ્ટ + ખૂણાની બંને બાજી મળે છે તે બિંદુ, “ટેકસ' ફિદ્ર
જાર'-જુવાર.] એક જાતની સફેદ મટી જુવાર કેણું માત્ર (કૅણ-) વિ. [જુઓ કોણ’ + સં.] (લા.) નજીવું, કેડીઝનન સ્ત્રી. એ નામની એક રમત, તીતિ-રાણે કણ-માન ન. [૪] ત્રિકોણમિતિમાં અંતર માપવાનું યંત્ર, કેડીન ન. એ નામનું એક માદક પદાર્થ
થિયેડલાઈટ કેડી-બંધ (-બ%) એ “ડી-બંધ.'
ફેણમાપક વિ., ન. [સં.] ખૂણે માપવાનું સાધન, પ્રેટ્રેટર’ કેડીબલ પું. જથ્થાબંધ માલને વિપારી. (૨) શરાફ, બેકર કેણ-વિવર ન. [સં.] જતકાસ્થિની દરેક મેટી પાંખની ઉપરની કેડીલું વિ. જિઓ “કોડ + ગુ. “ઈલું' ત. પ્ર.] જુઓ બાજુના પાછલા ભાગમાં મળ પાસે આવેલું એક છિદ્ર, કેણ-દ્ર કોડામણું.”
કેણવૃત્ત ન. [સ.] ઉત્તર-પૂર્વથી દક્ષિણ-પશ્ચિમ અથવા ઉત્તરકહું (કેડુ) ન. [સં. પર્વ> પ્રા. દુમ-જુઓ કોડી.” પશ્ચિમથી દક્ષિણ-પૂર્વ તરફ જતું દેશાંતર વૃત્ત. (ખગોળ)
(૨) (લા.) અણસમઝ, ખં, રીતભાત વગરનું કણ-શંકુ (શકુ) પું, સિ.] કણવૃત્તમાં તેમજ ઉભંડળમાં કે (ડો) પૃ. [જ “કેડું.'] કડીના જ આકારનું મેટું ન હોય તેવી સૂર્યની સ્થિતિ. (ખગોળ) કેટલું. (૨) (લા.) અણસમઝુ, મૂર્ખ માણસ, રીતભાત વગરનો કેણાકાર છું. [સં. જોન + મા-R], કણાકૃતિ સ્ત્રી. [સ. માણસ
[જવાનો એક રોગ વાન + મા-fi] ખૂણાને ઘાટ. (૨) વિ. જેમાં ખૂણો પડયો કિઢ૧ ૫. સિ. સુ>પ્રા. કોઢ, કોઢ] ચામડી સફેદ થઈ હોય તેવા ઘાટનું કિઢ૨ (-૮૫) સ્ત્રી ઓ “કેડ.'
કોણાર્ક છું. [સ, જોન + મ] ઓરિસ્સામાં જગન્નાથપુરીથી કઢણું વિ. જિઓ “ઢ” + ગુ. “અણું ત. પ્ર.] કોઢને થોડે દૂર શિપ સ્થાપત્યના ઉત્તમ નમૂનારૂપ એ નામના મંદિરરોગ થયો હોય તેવું, કેઢિયું,
માંના સર્યદેવ. (સંજ્ઞા) (૨) એ સ્થાન (સંજ્ઞા) કહો પું. (સં. મોટર->પ્રા. લોટમ] જુઓ “કેટર.” કેણાંતર (કોણાન્તર) ન. [સં વાળ + અન્તર] જાઓ “કોણકિઢાર () શ્રી. [જ એ “કેટ' દ્વારા.3, -૨ ન. [+ ગુ. અંતર.”
મારવું ઉ” સ્વાર્થે ત. પ્ર.] કેડ, ગમાણ, કેડારું
કેણિયાટવું સ. જિ. [જ “કોણી'- ઉપરથી ના. ધા.] કેણીએ કઢિયં લિ. [સ. છિન્ન->પ્રા. શોઢિામ-], યેલ વિ. કેણી વિ. સિ., ] ખણવા, ખૂણાના આકારવાળું [+ ગુ. “એલ' ત. પ્ર.] કઢના રેગવાળું
કણી () સ્ત્રી. [સં. વળ>પ્રા. વજહોનિમા] કઢિયે પં. જિઓ “કેઢિયું.'] (લા.) બાજરાના છોડ પીળા બાવડાને મધ્ય ભાગ જ્યાંથી વળે છે ત્યાંની પાછલી બાજુના થઈ એને ડંડાં ન આવે એવા પ્રકારના રોગ
અણીદાર ભાગ. [૦ કેણી જેવડાં કાઢવાં (કે મૂકવાં) કિઢી વિ. જિઓ કોઢ + ગુ. “ઈ' ત, પ્ર.], ઢીલું વિ. (-કો:ણી-) (મ.) બહુ બીક અનુભવવી. ને ગેળ(-ગળ)
જિઓ કાઢ' + ગુ. “ઈશું' ત. પ્ર.] જુઓ કોઢિયું.” (રૂ.પ્ર.) ખૂબ મુશ્કેલ કામ. ૧ મારીને (રૂ. પ્ર.) આપ-હાશિકોણ . [સં.] ખૂણે
યારીથી, સ્વપરાક્રમથી. ૦ વિઝવી (૩. પ્ર.) આગળ પડી કાણ (કૅણ) સર્વ. [સં. : પુનઃ>અપ, જag] મુખ્યત્વે જોશભેર કામ કરવું. (૨) પિતાનું અભિમાન દેખાડવી માનવને ઓળખવા-જાણવા પ્રશ્નાર્થે વપરાતું સર્વનામ(ગુજરાતી કેણી-માર (કૅ:ણી-) વિ. [જુઓ “કોણી' + “મારવું.] ભાષામાં આને પર્યાય નથી; “કયું'માં ભિન્ન ભિન્ન વ્યક્તિ- (લા.) માથાભારે. (૨) બળજબરીથી પોતાનો માર્ગ કાઢનારું વસ્તુને તારવવાનો અર્થ છે, “કોણ” એક વ્યક્તિ માત્રને. ત્રી. કેણે (કૅણે) સર્વ, ત્રી, વિ. [જુએ “કોણ' + ગુ. ‘એગ્રી, વિ. સિવાય એનાં બીજાં રૂપાખ્યાન નથી. અંગ્રેજીમાં “હુ” વિ., પ્ર.] કઈ વ્યક્તિએ એ “કેણને પર્યાય છે, “હિચ’ એ “કયું”ને.) [૦ જાણે કેણેરી સ્ત્રી. [સં. શોન દ્વારા ખણે (૨. પ્ર.) કદાચ
કેત છું. ગઢ કે કિહલાને ના દરવાજે, ગઢની બારી કણ-અંતર (-અન્તર) ન. સિં, સંધિ વિન] નીચેના કે કેતર' (-૨) સ્ત્રી. [ઓ કોતરવું.'] કોતરવાની ક્રિયા, ઉપરના સ્થાનને સાંધનારી લીટી ક્ષિતિજ-લીટી સાથે કરે તે કોતરણી ખ, બેરિંગ'
કેતર ન. [જુઓ કોતરવું] પહાડમાં કુદરતી રીતે કે તરાઈને
* મા-FIR), કાકૃતિ સાથ
કોતર
મા. જોઢ, ધો] ચાસણી : ગોળ + મા-