Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 606

કાર્ડિયાનું
કાડિયું 1
(૫) એવી રીતનું પોલાણવાળું આંધકામ. (૬) કિલ્લાની દીવાલે તે ખૂણે ગોળાકાર અને સીધી દીવાલે ચેારસ કે આડા લંબચેારસ આકારનું બહાર નીકળતું બાંધકામ, બુરજ. (સ્થાપત્ય.) (૭) એવા ઘાટનું સરકારી કચેરીનું બાંધકામ, (૮) જકાતની કચેરી. (૯) આડી ઊભી સમાંતર લીટીએવાળું કે ઊભી લીટીઓવાળું ખાનાં ખાનાંવાળું આલેખન કે આકૃતિ, કાષ્ટક, ‘ટેબલ.’ (૧૦) અંગરખા ડગલા વગેરે કપડાંને ગળા આસપાસના ભાગ. (૧૧) ધાણીના ખેાડ માંહેનેા તેલીબિયાં પિલાય તે ખાડે. (૧૨) ધારિયાનું પાણી માપસર વહેંચવા માટે બાંધેલે મિનારે. (૧૩) પાણી કાઢવાના કોસના ઉપàા ભાગ. (૧૪) રખડતાં
(લા.) મોટા પેટવાળું, કાંદાળું. (૨) મેટું, જખરા કદનું ક્રેઢિયારું ન. [સં. ઢોઇિલાજ: > પ્રા. જોટ્રિયામ•] કેાડીએ રાખવાનું મકાન [ાના નાના કોડા, કોડ કેડિયું નં. [જુએ કાઠો’ + ગુ. ‘ક્યું' ત, પ્ર.] ઢોર ખાંધકેડિયા પું. લગભગ સાત આંગળ લાંબા ખીલે કાઠી સ્ત્રી. [સં. જોøિh1> પ્રા. લોઢુિંમા; જુએ ‘કોઠા’ + ગુ. ‘ઈ ’ શ્રીપ્રત્યય.] કોઠાના આકારનું વેપારી કાર્યાલય. (ર) સરકારી અમલદારને રહેવાનું મથક, (૩) પેાલીસથાણું. (૪) અનાજ પાણી વગેરે જેમાં ભરી શકાય તેવું માટીનું પેલું કાચું ચા પકવેલું સાધન. (૫) ખાળકુંડી. (૬) નાની કોઠીના આકારનું દારૂખાનું. [॰ કરવી (રૂ.પ્ર.) [સુ.] સગાંએમાં નાનું વાસણ લહાણામાં આપવું (ન.મા.). કાકા (રૂ. પ્ર.) હુષ્ટપુષ્ટ નાના બાળકનું રમૂજી સંમેાધન (ત. મા.). ૦ ખેલવી (રૂ. પ્ર.) વેપારી કોઠી કે દુકાન શરૂ કરવી, ૭ ધાઈ કાદવ કાઢવા (રૂ. પ્ર.) મહેનત કરી છૂટયા છતાં લાભ ન મેળવવા. (ર) હલકાંને બ્રેડી હલકુ સાંભળવું. ૰ એસવી (-ઍસવી) (રૂ. પ્ર.) દેવાળું કાઢવું] કાઠી (કાઠી) સ્ત્રી. [સં. વિષ> પ્રા. ૐટ્ટુ + ગુ. સ્વાર્થે સ્રીપ્રત્યય] કોઠાનું ઝાડ, કોઠ કેહી-સૂંઢલાં ન., ખ. વ. [જુએ કોડી' + ‘કુંડલું.’] અનાજ વગેરે ભરવા માટેનાં નાની કોઠી અને કંડાં કેહીમડી જુએ ‘કોઠી બડી.’ કાઠીમડું જુએ કોઠી ખડું.’
.
0
ઢાર પૂરવાના વાડા. [-ડા પર બેસવું (-મૅસવું) (રૂ. પ્ર.) વેશ્યા બની બેસવું. -ઠામાં કાંઈ ટકવું (રૂ. પ્ર.) પેટમાં ટકવું. (૨) ગુપ્ત રાખવું. -કે ઊતરવું, કે બેસવું (-ભેંસનું) (રૂ. પ્ર.) સમઝાઈ જવું. -૩ પડવું (૧. પ્ર.)મા આવવું. ઠં પડી જવું (જવું. (રૂ. પ્ર.) ખાસ અસર ન થવી. છૂટવે છૂટી જવા (રૂ. પ્ર.) ઝાડા વા. ૦ ચીકા (રૂ. પ્ર.) મનમાં અળ્યા કરવું. ૦ વટલાવવા (રૂ. પ્ર.) દેહ ભ્રષ્ટ કરવા. (ર) નિષિદ્ધ પદાર્થ ખાવે!] કાર પું. [દે, પ્રા. છુ, કોર્ટે -આશ્ચર્ય, કૌતુક, જોિ ઉત્કંઠિત] ઉત્કંઠા. (૨) અભિલાષા, ઉમેદ, [॰ પહોંચવા (-પૅİ:ચવા) (રૂ. પ્ર.) ઇચ્છા પાર પડવી. ૰ પૂરવા, ॰ પૂરા કરવા, ॰ પૂરા પાડવા (રૂ. પ્ર.) ઇચ્છા પૂર્ણ કરવી]
‘ઈ` '
કેડીંબડી સ્ત્રી. જુએ કાંઠી અડું' + ગુ. ઈ ' સ્ક્રીપ્રત્યય] કાર (-)૨ (ડય,-ઢય) સ્ત્રી. કારીગર લોકોની કામકાજ
રાજગરાંના મૂળાથી વધુ નાનાં કડવાં ફળ આપનારા ચેામાસુ વેલા, કોઠીમડી, કોઠી બી
કરવાની જગ્યા. (૨) પશુઓને બાંધવાના વાડા, પ્રમાણ, કૅટલ-શેડ’
કેપ્ડીંબડું ન. [જુએ ‘કોઠી’ખું' + ગુ. ‘ૐ' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] કોડી બડીનું ફળ, કોઠીમડું, કોઠી'ખું (લીલાંને ખેળેા અને એનાં ચીરિયાં કે ફાડાં સૂકવી કાચરી કરવામાં આવે છે.) [-નાં-એચ્છવ (રૂ. પ્ર.) બનાવી જવાની-ખેતરી જવાની ક્રિયા. મંડે આગ ઊઠવી (-આગ્ય) (રૂ. પ્ર.) અશકથ બનવું] કેડીબી જએ કાઠી બડી.' કાઠીંબું જુએ ‘કોઠી’ખડું,'
.
કાઠું॰ ન. [સં. જોઇ> પ્રા. દ્રોદ્યુમ-] શરીર. (૨) ચહેરા, મેદ્યું. (૩) (લા.) જાડું ઠીંગણું માણસ. (૪) દિલ, હૃદય, (૫) નાવડું, નાની હાડી.(૬) શેરડીની સુકાઈ ગયેલી આંખે વિનાની કાતળી. [॰ આપવું, દેવું (૨. પ્ર.) ગણકારવું (૨) દરકાર રાખવી. ॰ કરવું (રૂ. પ્ર.) યુક્તિ કરવી, હિકમતક-વર્ડપું. [અં.] સાંકેતિક શબ્દ ચલાવવી. (૨) સારું કરવું. ૦ન આપવું, ૰ન દેવું (રૂ. પ્ર.) ઉડાઉ.રીતે જવાબ આપવા. (૨) સામા માણસને પેાતાના મનના ભાવ સમઝાવા ન દેવે] કાર (કાઠું) ન. [ર્સ, પિચñ > પ્રા. hઝૂમ-] કોઠીના ઝાડનું ફળ. [-ઠાં કરમદાં કરવાં (રૂ. પ્ર.) જંગલમાં ખંડવું, રખડયા કરવું]
કાણું ન. ટેકરી, શિખર, કરાડ
ન.
કહામણું વિ. [જુએ કોપ + ગુ. આમણું' ત. પ્ર.], કઢાયલ . વિ. [જ એ કોડ' દ્વારા.] કોડીલું કાઢારું જુએ કોડ, + ગુ. ‘આરું' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] ઢોર ખાંધવાની જગ્યા, કોડ [‘કોડામણું,’ કઢાળું વિ. [જુએ ‘કોરૈ’+ ગુ. આછું' ત. પ્ર.] જુએ કેઢિયું ન. [દે. પ્રા. જોહિ-] નાનું ખાસ પ્રકારનું નાની બેઠકવાળું શકોરું, ચણિયું, ચપ્પણું. (૨) મકાનની ભેાંનાં એ પીઢિયાં વચ્ચેના ગાળા. [ઢિયાં જેવું કપાળ (રૂ. પ્ર.) નાનું કપાળ, (ર) દુર્ભાગ્ય]
૫૧
કાઠેદાર ન, સેાદાગરી મશરૂની એક પેટા જાત કાઠા પું. [સં. નોઇTM-> પ્રા. ક્રોટ્ટમ-] પાલાણવાળા ભાગ. (૨) શરીરની અંદરના કોશના આકારના પેાલેા ભાગ. (૩) પેટ. (૪) કવા કે વાવની અંદરના ઊભે પાલેા ભાગ. ભ. કા-૩૬
Jain Education International_2010_04
કૉપ્ટરૈ સ્રી [ અં. ] સમુદ્રમાં થતી એક મોટા પ્રકારની
માછલી
[નિયમેાના સંગ્રહ
કાય પું. [અં.] કાયદે, નિયમ, કાનૂન. (૨) કાયદાના કે-કૌતુક ન., ખ.વ. જએ કો॰' + સં.] ઇચ્છાએ અને આશ્ચ
કાઢત (-ચ) સ્ત્રી. યુક્તિ, પ્રપંચ, બનાવટ કૅડ-લિવર-ઑઇલ ન. [અં.] કોડ નામની માછલીના કાળજામાંથી કાઢવામાં આવતું ઔષધેાપયેાગી તેલ કાઢલી વિ., સી. [જુએ કોડ’+ ગુ. ‘તું' ત, પ્ર. + “ઈ’ શ્રીપ્રત્યય], કાઢવતી વિ., સ્ત્રી. [જુએ કોડ' + સં, વત્–વતી સ્ત્રી.] કોડવાળી સ્ત્રી, હાંશીલી સ્ત્રી