Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 601

કેંદ્રાપગામો
બિંદુને અનુસરી રહેનારું, ‘કૉન્સેન્ટ્રિક' (ક. ગ્રા.) કે દ્વાપગામી ( કેન્દ્રા-) વિ. [સં. ૧૬ + અવ-નામી પું.] જએ ‘ કે’દ્ર-ત્યાગી,’ ‘સેન્ટિ થૂગલ' (ના. ૬.) [તર રહેલું કે ટ્રાભિમુખ ( કેન્દ્રા-) વિ. [સં. ૬ + અમિ-મુલ] મધ્યબિંદુ કેંદ્રાભિમુખસારી ( કેન્દ્રા) વિ. [ + સં. °સારી છું.] મધ્ય-કૈરવ-નાથ પું. [સં.] ચંદ્રમા બિંદુ તરફ જતું, કેંદ્રાબ્રિસારી, ‘સેન્ટિ પેટલ’ (અ. ક.) કેદ્રાભિસારી (કેન્દ્રા) વિ. સં. ન્દ્ર + યમિ-લારી] જુએ
કે દ્ર-ગામી,’ થિયેલું, કે'દ્રમાં રહેલું, મધ્યમાં રહેલું કેંદ્રિત (કેન્દ્રિત) વિ. [સં.] મધ્યબિંદુ કે મધ્યસ્થાનને ઉદ્દેશીને કેન્દ્રિત રાયચક્ર (કેન્દ્રિત-) ન. [સં.] સમગ્ર રાજ્યની સત્તા એક જ મધ્યસ્થ સત્તા પાસે હોય એનેા રાજ્યવહીવટ, ‘યુનિટરી ગવર્મેન્ટ' (આ. ખા.) કેડ્રિલ ( કેન્દ્રિલ) ન. [સં. કૃતાભાસી સ્વરૂપ, ક્રૂ પ્ર. લગાડી] એક જ મધ્યબિંદુમાં એકાગ્ર કરેલાં પ્રકાશનાં કિરણ કે ંદ્રી (કેન્દ્રા) વિ.સં., પું.] કેંદ્રવાળું, કેંદ્રને વળગી રહેલું કેંદ્રી-રણુ (કેન્દ્રી-) ન. [સં.] કે'દ્રમાં ન હોય તેને કેંદ્રમાં લાવવાની ક્રિયા, સેન્ટ લિઝેશન,' ફૅકસિંગ' (બ. ક. ઠા.). (૨) કેંદ્રસ્થ સ્થિતિ, સ્થિર-તા, ધ્રુવ-તા કેંદ્રી-કૃત ( કેન્દ્રી-) વિ. [સં.] કેંદ્રમાં ન હોય તેને કેંદ્રમાં લાવવામાં આવેલું, ‘સેન્ટ્રલાઇઝ્ડ’ કેંદ્રી-ભજન (કેન્દ્રી-) ન. [સં.] કેંદ્રમાં ન હોય તેનું ફેંકેંદ્રમાં આવી રહેલું એ [કેંદ્ર-સ્થ
કૈલાસ પું., ન. [સં.] હિમાલયનું એ નામનું એક શિખર. (સંજ્ઞા.) (૨) પૌરાણિક માન્યતા પ્રમાણે શિવનું નિવાસસ્થાન, (સંજ્ઞા.) (૩) એલેારાની ગુફાએમાંની મધ્યની કાતરેલા શિવાલયની ગુફા. (સંજ્ઞા.) કૈલાસ-નાથ, કૈલાસ-પતિ પું. [સં.] શિવજી, મહાદેવ ‘કૈલાસ-મંદિર (-મન્દિર) ન. [સં.] એલેરાની ગુફાઓમાંનું મધ્યવર્તી ગુફા-મંદિર–શિવમંદિર, (સંજ્ઞા.) કૈલાસ-યાત્રા શ્રી. [સં.] ધાર્મિક ભાવનાથી કરવામાં આવતી કૈલાસ શિખરની યાત્રા કૈલાસવાસ પું. [સં.] (મરણ પછી કૈલાસમાં વાસ થશે એ ભાવનાથી) (લા.) મૃત્યુ, અવસાન (ખાસ કરી હિંદુએના સ્માર્ત સંપ્રદાય અને રૌવ સપ્રદાચના અનુયાયીઓમાં પ્રચલિત) કૈલાસવાસી વિ. [સં., પું.] જેના કલાવાસ થયા માનવામાં આવે છે તે રીતનું, અવસાન પામેલું, કે.વા. કૈટ પું. [સં. વર્તુ-> પ્રા. વટ્ટ; મૂળને ' સાચવી], đ(ક) પું. [સં.] જુએ ‘કેવટ.’
કે દ્રી-ભૂત (કેન્દ્રી-) વિ. [સં,] એક સ્થળે એકત્રિત થયેલું,
સાધકની કાર્ટિ
કે દ્રીય ( કેન્દ્રીય) વિ. [સં.] કે બંને લગતું,મધ્યમાં રહેલું,‘સેન્ટ્રલ’કેય ન. [સં.] જેમાં તભાવ સર્વથા લુપ્ત થયેા છે તેવા કેંદ્રોત્સર્ગી (કેન્દ્રો-) વિ. [સં. વેન્દ્રઽક્ષ્† પું.], કે'દ્રોત્સારી પ્રકારની મુક્તિ, મેક્ષ, નિર્વાણ, સેલ્યૂટનેસ' વિ. [સં, દ્ર + ગુસ્સાŪપું.] જએ કેંદ્ર-ત્યાગી,' સેન્ટિ- કૈવલ્ય-જ્ઞાન, કે વય-દર્શન ન. [સં.] સંપૂર્ણ અરૂં તણાવની યુગલ' (૬. મા.) [લઈ જતું [જુએ ‘જૈવલ્ય’ કેંદ્રોન્મુખ (કેન્દ્રો-) વિ. સં. વેન્દ્ર + ઉમ્મુલ] મધ્યબિંદુ તરીકે વય-પદ ન., કૈવલ્ય-મુક્તિ સ્રી., કૈવલ્ય-સિદ્ધિ સ્ત્રી. [સં.] કેદ્રોત્સારી (કેન્દ્રો) વિ. [સં. ૬ + ૩સ્તારી પું.] જુએ કૈયાથી વિ. [સં., પું.] આત્યંતિક અદ્રે તસ્વરૂપ મેાક્ષની ‘કેદ્રાંતિદૂરસારી,’ ‘સેન્ટ્રિકેગલ' (ક, પ્રા.') ઇચ્છા કરનારું, મુમુક્ષુ કૅ પ જુએ ‘કૅમ્પ.' કે.વા. જુએ ‘કૈલાસ-વાસી’–લાધવ. કે‘બ્રિક જ ‘કેબ્રિક.’ કુંવાર ન. વર્તુળ દેારવાનું સાધન, ‘કમ્પાસ'
કૌશિક વિ. [સં.] વાળનું બનેલું, વાળને લગતું, (૨) વાળના જેવું બારીક
કૈક(-કે)યી સ્ત્રી. [સં.] રામાયણ પ્રમાણે પ્રાચીન કૈકય દેશના રાજાની કુંવરી —— ઇક્ષ્વાકુ વંશના રાજા દશરથની ત્રીજી રાણી —ભરતની માતા, કૈકયી. (સંજ્ઞા.) [એક રમત કેંકા-ટીકલી સ્ત્રી. નૃત્ય કરતાં કરતાં અને ગાતાં ગાતાં રમવાની ૐચી શ્રી. એ નામની મલખમની એક રમત. (વ્યાયામ.) કૈટભ પું. [સં.] એ નામનેા એક પૌરાણિક દાનવ, (સંજ્ઞા.) ચૈતવ ત. [સં.] ઘૃત, જુગાર. (૨) જૂઠાણું. (૩) ગે, કપટ, (૪) પું. જુગારી, ખેલાડી. (૫) દગાખેાર માણસ. (૬)
ઢગ, ધુતારા
૫૫
ચૈતવ-વાદ પું. [સં.] જૂઠાણું કેતવવાદી વિ. [સં, પું,] જૂઠું ખેલનાર કેતવાપતિ સ્ત્રી, [+ સં, અવ-તિ] અપતિ અલંકારના
એક ભેદ. (કાવ્ય.)
કૈથી સ્ત્રી. [સ, નાયિh1> પ્રા. સ્થિમા, વાચિયા] ઉત્તર ભારતમાં વિકસેલી કાયસ્થ લહિયાઓની એ નામની એક
લિપિ. (સંજ્ઞા.)
Jain Education International_2010_04
૨
કૈમુતિક ન્યાય પું. [સં.] આવડું મેટું કામ સિદ્ધ થયું તે આ બીજું એની પાસે શી ખિસાતમાં' એ પ્રકારની કાર્યપ્રક્રિયા. (તર્ક.)
કરવ [સં.] ચંદ્રમુખી ધેાળું કમળ. (ર) પું. જુગારી
પિયણી કેરવિણી સ્ત્રી. [સં.] ચંદ્રમુખી ધેાળાં કમળનેાડ કે વેલેા, કૈરવી સ્ત્રી. [સં.] ચાંદની
કૈશિક-તા શ્રી [સં.] (લા.) બારીકી, સૂક્ષ્મતા કૈશિક-ભેદ પું. [સ.] (લા.) વધુ પડતી ચીકણાશ. (ર)
નવા તફાવત
કેશિકભેદ-દર્શન ન. [સં.] નજીવા ભેદ બતાવવા એ, હેરસ્પ્લિટિંગ’ (ન. ભા.) [એક. (નાટય.) કેશિકી સ્ત્રી. [સં.] નાટયમાંની ચાર પ્રકારની વૃત્તિએમાંની કે શેર ન. [સં.] કિશેર-પણું, બાલભાવ, કિશેારાવસ્થા કૅસરે-હિંદ (-હિન્દુ) પું. [અર. કસરğ-એ-હિન્દ પું.] હિંદની સમ્રાટ, હિંદને સમ્રાટ (અંગ્રેજીરાજય-અમલના આર ભે ઇંગ્લેન્ડની વિકટારિયા રાણીએ આ ઇલકાબ ધારણ કરેલેા.) ૐ૧ જુઓ કંઈ.’ ૬૨ (ક) જએ ‘કહી’.' કેક જુઓ ‘કંઈ-ક.’ મકર (કેક) જુએ ‘કહીંક.’