Page Text
________________
૫૫૭
કિલકંઠી
ક
કે- (ક:-) સર્વ, વિ. [સં. :>પ્રા. શો થયા પછી બીજું કેપિટ ન. [અ]લડાઈ વખતે ઘવાયેલા માણસને વહાણના
બીજાં રૂપના અંગ દરજજે પ્રગ. કોને,' કે'-પ્રશ્નાર્થે) જે ભાગમાં રાખવામાં આવે તે ભાગ. (૨) એરપ્લેઈનનો કે સર્વ, વિ. [જ “કાઈ,' - પદ્યમાં “ઈ' ને લેપ.] કોઈ એક ભાગ. (૩) મુરઘાંની લડાઈનું મેદાન કે . રિવા.1 ફેલાને એવો અવાજ
કેક-ફાઇટ સ્ત્રી, ટિંગ (-
ટિન. [.] મુરાઘાંઓની લડાઈ કેઇલ પું, ન. [૪] વીજળી પસાર થવા માટે તારનું કેકમ ન. [મરા.) એક જાતનું એ નામનું ઝાડ. (૨) એ બનાવેલું ચંચળું
ઝાડનાં ફલ (દાળ શાકમાં ખટાશ માટે નખાય છે. બી કઈ (ઈ) સર્વ, વિ. [સ. વોડવ>પ્રા. લો >, ગુ. વિનાની છાલ અને એમાંથી કાઢેલી કુળ-સુકવણી આ બેઉ ક્રોર, જો અમુક એક માત્ર (વ્યક્તિ કે વસ્તુ)
વપરાય છે.)
[કોકમનું ઝાડ કેઈ(એ)ક (કેઈ( એ)ક) સર્વ, વિ.[ + ગુ, ‘એક’ – “ક” કેકમડી સ્ત્રી. [+ ગુ. ‘ડ સ્વાર્થે ત. પ્ર. ઈસ્ત્રી પ્રત્યય]
સ્વાર્થે ત. પ્ર.] અમુક એક જ માત્ર (વ્યક્તિ કે વસ્તુ), કેકયતી સતી. એ નામની એક વેલ માછલીની જાત ગમે તે એક
| [આવતું એક પીણું લેકર (-૨૫) સ્ત્ર. ઓખા પાસે મળતી એ નામની એક ઉમિસ ને. ઘોડી અને ઊંટડીના દુધને જમાવીને કરવામાં કે કરલી ન. એ નામનું એક જાતનું પક્ષી કેએક જ “કેઈ(એ)ક.'
સિહકારી કેકર વરણું, કેકર-વાયુ(શું) કરવું વિ. થોડુંઘણું કે-ઓપરેટિવ.વિ. [અ] એકબીજાના સહકારથી ચાલતું, ગરમ, નવશેકું [કાનમાં પહેરવાનું એક ઘરેણું કૉ-ઓપરેશન ન. [અં.] સહકાર [સભ્ય ઉમેરવાનું કરવું . કાન અને ગાલ વચ્ચે ઊપસેલો ભાગ. (૨)
ષ્ટ વિ. [અં.] સમિતિ વગેરેમાં વધારાના સભ્ય કે કેમકરવું સ. ક્રિ. [વા] ખોતરવું, ખણવું. (૨) (લા.) કેક કું., ન. [, .] ચક્રવાક પક્ષી, ચકવો. (૨) કોયલ. છેતરવું, કેસલાવવું, બગાવવું (૩) પં. કાકશાસ્ત્રનો રચનાર એક પ્રાચીન વિદ્વાન, કોકદેવ. કેકટું ન. બકરીનું બચ્ચું, લવારું, બદીલું (સંજ્ઞા.)
કેકરૂતા સ્ત્રી. એ નામની એક વનસ્પતિ, ગોરખમંડી કેમકર સ્ત્રી. એક પ્રકારની માછલી, વુહફિશ'
કિરૂંદા સ્ત્રી. એ નામની એક વનસ્પતિ, કરિયે કે(એ) જુઓ કઈ(એ)ક.'
કેકરેલ પુ. નાને મુરઘો
[લાગતો સાગ કિક છું. [અં] ગેસ કાઢથા પછી બચતો કોય, કાર્બનનો કેકરે છું. એક જાતને સંગીતને વાજિંત્ર બનાવવામાં કામ એક પ્રકાર. (૨. વિ.)
કેકલ ન. છીપમાં રહેનારું એક જાતનું નાનું જંતુ કેકટી સ્ત્રી. [સં. લુટી , અર્વા. ત૬ ભવ] રૂની એક જાત. કેકલ* (-૧૫) સ્ત્રી. સેપારી (૨) એ જાતના નું બનાવેલું કાપડ. (૩) વિ. એ જાતના કેકલાલ પું. [સ.] (લા.) સ્ત્રીને અનીતિની કમાણી લાવી રૂનું બનાવેલું
આપનાર અને એ ઉપર જીવતે, ભડવો. (૨) નામર્દ કેક ન. ચમરી-મૃગ. (૨) કોલુ, શિયાળ
કેકલાલી સ્ત્રી. [+ગુ. “ઈ' ત. પ્ર.] ભંડવાઈ. (૨) નામઈ કેકહાવું અ. ક્રિ. [જએ કોકડું, -ના. ધા.] ગુંચળું વળી કેકલિયો છું. કાનના ઊંડાણમાં રહેલ શંખાકાર એક ભાગ જવું, ગુંચવાઈ જવું, ગંચ પડવી
કેકવચ પું. ચમરી મૃગ કે કદિયે કુંભાર જુઓ “કુકડિયે કુંભાર.”
કેવું સ. ક્રિ. [૨વા.] બલવું (ખાસ રૂઢ નથી.) કડી સ્ત્રી, સિં.વેવટ> પ્રા. યુવેદમાં] વણવાનું સૂતર. કેક-શાસ્ત્ર ન. [૩] કકદેવ નામના વિદ્વાને રચેલું કામ(૨) સૂતરની દડી. (૩) શંકુ-આકારની સૂતરના દોરાની શાસ્ત્રનું પુસ્તક. (સંજ્ઞા.)(૨) (કોઈ પણ કામશાસ્ત્ર, રાતિશાસ્ત્ર ગંચળી. (૪) ચમરી-મૃગલી. (૫) (લા.) કરચલી, વળિયું. કેકળવું ન. મરચી કે બટાટાના છોડને લાગુ પડતો એક રોગ (૬) ૨ાયણનાં ફળ
કેકળવું અ. ક્રિ. સાંભળવું કોકડું ન. [સે, કુવૈકુટક-> પ્રા. યુવક-] શંકુ આકારને કેકા' કું., બ. વ. સારાં ને કિંમતી કપડાં-જામા વગેરે દેરાને દડો. (૨) ચામડીનું સંકોચાઈ જવું એ. (૩) પેટમાં કેકા૨ ૫. [અર.. દૂધભાઈ કેકડાના આકારને દૂધનો દો. [૦ ઉકેલવું (રૂ. પ્ર.) ગોટાળો કેકા ઢી. ચુંબન, બચી, બુચી, બકી, બાકી દર કરો, નિરાકરણ લાવી આપવું. ૦ ઉતારવું (રૂ. પ્ર.) કેકા સ્ત્રી. [એ. કોકો] જેમાંથી કેકેન બને છે તે એક ત્રાક ઉપરનું કે કેકડાનું સૂતર ફાળકા ઉપર લપેટી લેવું. વનસ્પતિ, કેકે ૦ ઊકલવું (રૂ. પ્ર.) ગોટાળો દૂર થવો, નિરાકરણ આવવું. કેકાઈ પું. જંબડિયે રંગ
ગૂંચવવું, ૦ થંચવવું (રૂ. પ્ર.) પ્રશ્નને ગુંચવાવી દેવા. (૨) કેકાઈ સ્ત્રી, ખીલી, મેખ મુશ્કેલીમાં મૂકવું. ગૂંચાવું ૦ ઘુંચવાવું, (રૂ. પ્ર.) પ્રશ્ન કેકાલે . મટી કીડી ગૂંચવાઈ જવો. (૨) મુશ્કેલીમાં મુકાવું. ૦ વળવું (રૂ. પ્ર.) કેકાવાયું-શું, જુઓ કોકર-વાયું. ટાઢ વગેરેથી સુસવાતાં સંકોચાઈને બેસવું. ૦ વળીને સૂવું કેમિકલ . [.] કોયલ જતિને નર (જે કાળો હોય છે; (૩. પ્ર.) ટૂંટિયું વાળી સુઈ જવું]
આજે એને “કોયલ' સ્ત્રી. કહે છે), પુંસ્કોકિલ [અવાજ કાકતરી ન. એક જાતનું એ નામનું પક્ષી [(સંજ્ઞા) કેકિલકંઠ (-કઠ) . [સં. ] કોયલના ટહુકા જેવો કેકદેવ૫. [સં.] કોકશાસ્ત્રને રચનાર એ નામને વિદ્વાન. કિલકંઠી (-કઠી) વિ., સ્ત્રી. [સં.] કોયેલના જેવા મધુર કિનદ ન. [સં.] રતું કમળ
અવાજવાળી (સ્ત્રી).
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |