Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 600

કૅસ્ટર
કેકેંદ્રાનુસારી
કૅસ્ટર ઑઇલ ત. [અં.] એરંડિયાનું તેલ, એરંડિયું, કેંદ્ર (કેન્દ્ર) ન. [સં.] વર્તુલનું મધ્યબિંદુ. (૨) ગ્રહેા વગેરેનું એરડિયું, દિવેલ
કેળ (કૅબ્સ) સ્ત્રી. [સં. ી પ્રા. વળી, શછી] કેળાંનું ઝાડ, કદલી-વૃક્ષ, રંભા-વૃક્ષ કેળ-ઢો(-દે)ઢો (કન્ય-) પું. [+ જએ ડ(-દા)ડો.'] કેળના પેટા, કેળનાં ફૂલોને ગુચ્છે (જેમાંથી કેળાંની લમ વિકસે છે.)
એ પ્રમાણે પેાતાના પ્રથમ બિંદુથી અંતર. (ખગાળ). (૩) જન્મ વગેરેની કુંડળીમાંનું ઇષ્ટ લગ્નથી ૧ લું-૪ શું-૭ .-૧૦ શું એ સ્થાન. (યેા.). (૪) વાદ કે તકરારને મુખ્ય મુદ્દો. (૫) કામકાજ વહીવટ વગેરે માટેનું મુખ્ય સ્થાન, મથક, ‘સેન્ટર,’‘સેન્ટ્રલ સ્ટેશન.' (૬) પ્રકાશનાં કિરણ જ્યાં એકઠાં મળે તે બિંદુ, ‘ફ્કસ’ [થતા ખૂણેા. (ગ.) કેંદ્ર-કાણ (કેન્દ્ર-) પું. [સં.] આર્ક'થી મધ્યબિંદુ આગળ કે દ્ર-ગામી ( કેન્દ્ર) વિ. [સં., પું.] મધ્યબિંદુ તરફ જનારું, ‘સેન્ટ્રિપેટલ' (ના. ૬) [ કેંદ્ર-ભ્રષ્ટ, ઉર્ફે દ્રૌય કે દ્ર-ચ્યુત ( કેન્દ્ર) વિ. [સં.] મધ્યબિંદુમાંથી ખસી ગયેલું, કે 4-શ્રુતિ ( કેન્દ્ર) સ્ત્રી. [સં.] મધ્યબિંદુમાંથી ખસી જવાની
કેળવણી (કૅળવણી) સ્ત્રી. [જુએ ‘કેળવવું’ + ગુ. ‘અણી' રૅ. પ્ર.] કેળવવું એ, શિક્ષણ આપવું એ, તાલીમ આપવાની ક્રિયા. (ર) ભણતર, વિદ્યા. (૩) ખિલવણી કેળવણી-કાર (કેળવણી-) વિ. [ + સં. °ાર] કેળવણીના સિદ્ધાંતના જાણકાર અને અમલમાં મૂકનાર શિક્ષણશાસ્ત્રી, [શિક્ષણ-તંત્ર કેળવણી-ખાતું (કેળવણી-) ન. [+ જએ ખાતું.’] સરકારી કેળવણી-શાસ્ત્ર (કેળવણી-) ન. [+ સં.] શિક્ષણ-શાસ્ર કેળવણી-શાસ્ત્રી (કૅળવણી-) વિ., પું. [+ સં., પું.] શિક્ષણ. શાસ્ત્રી, કેળવણી-કાર
‘એજ્યુકેશનિસ્ટ’
ક્રિયા
કેળવવું (કેળવવું) સ. ક્રિ. શિક્ષણ આપવું, તાલીમ આપવી. (ર) પલેાટવું. (૩) પાણી નાખી પૂંછ્યું. (૪) (ચનાને પાનમાં) ખાવા લાયક બનાવવે, (૫) ચામડાંની દુર્ગં ધ કાઠી ઉપયોગ માટે પકવવું. કેળવણું (કેંળવાનું) કર્મણિ, ક્રિ. કેળાવવું (કેળવાવવું) પ્રે., સ. ક્રિ. કેળ-સેપારી (કૅલ્થ-) શ્રી. [જુએ ‘કેળ' + ‘સેાપારી.'] એક જાતની સેાપારી
કેળાં-પીઠ (કેળાં-) સ્ત્રી, [જુએ કેળું' + પીઠ, '] જ્યાં કેળાંના વેપાર ચાલતા હોય તેવું બજાર કળિયું કૅળિયું) . કાનનું એક જાતનું ઘરેણું. (૨) ત્રાજવાનું લૂગડાનું કે શણિયાનું પલ્લું કળિયુંર (કળિયું) ન. [જ એ ‘ કેળવવું' + ગુ. ‘ઇયું' ત. પ્ર.] કેળવેલા સ્ન ભરવાનું કે ઊંચકી જવાનું તગારું કેળું' (કૅળું) ન. [સં. > પ્રા. ત્રિ,
અ-]
કેળનું ફળ, રંભા-ફળ
કે કઢો (કે...કડા) પું. [રવા.] કાચો [કરીને ભેારના) કે ગરવું (કૅ ગરવું) . ક્રિ. [રવા.] ટહુકા કરવા (ખાસ કે ચલ, લી (કે ચય,-લી) સ્રી, સર્પની કાંચળી કે ચવા (કે ચવા) હું. [સં. વિશ્વિgh">પ્રા. ńિવિઝુમદ્વારા] જમીનના એક કીડે. (ર) કૃમિ
કેચી (`ચી) સ્ત્રી, [તુ.] છાપરાને ટેકવી રાખવા લાકડાની કે લેાખંડના પાટાની ત્રિકોણાકાર રચના. (ર) કાતર. (૩) અરજી વગેરેના કાગળ ઉપર ચડેલું સ્ટેમ્પ રદ કરવાનું એજાર કૅટર (કટર) એ ‘ઍન્ટર,’ કટીન ( કેફ્ટીન) જ‘કૅન્ટીન,’ કૅટેöટ (કૅટા મેલ્ટ) જુએ ‘કૅન્ટમેન્ટ.’ કુંડલ (કણ્ડલ) જએ ‘કૅન્ડલ,’
કેંડલ-પાવર (કણ્ડલ-) જુએ ‘કૅન્ડલ-પાવર.’ કૅલ-ફિશ (કૅડલ-) જુએ કૅન્ડલ-ફિશ.' કૅ$િ(^ઈ)ટ (કેડ્રિડે(=૦ઇ)4) જઆ કેન્ડિડે(૦૭)ઢ.'
Jain Education International_2010_04
૫૫૫
કેંદ્ર-તલ (કેન્દ્ર-) ન. [સં.] પ્રકાશનાં કે ગરમીનાં કિરણ એકઠાં થઈ જ્યાં પડે તે ક્ષેત્ર, કેશકલ પ્લેઇન' દ્ર-ત્યાગી ( કેન્દ્ર) વિ. [સં., પું.] મધ્યબિંદુથી ખસી જનાર, ‘સેન્ટ્રિ ફૅયુગલ’ [‘સ્ટેશન-ડિરેક્ટર’ 'કે'દ્ર-નિયામક, ( કેન્દ્ર-) વિ. [સં.] કેંદ્રનું સંચાલન કરનાર, કે દ્ર-પુરસ્કૃત ( કેન્દ્ર-) વિ. [સં.] કેંદ્રમાંથી આગળ ચલાવેલું, ‘સેન્ટ્રલી સ્પૉન્સર્ડ’ [‘ફેકસ’ કેંદ્રબિંદુ ( કેન્દ્ર) પું. [સં. હું.] વર્તુળ વગેરેનું મધ્યબિંદુ. કેદ્ર-ભવન ( કેન્દ્ર) ન., કે દ્ર-ભાવ ( કેન્દ્ર-) પું. [સં.] કુંડળી માંહેનું જન્મલગ્નથી ૧ હું -૪ શું.. મું−૧૦ મું સ્થાન. (જ્યા.) કેંદ્ર-ભૂત ( કેન્દ્ર-) વિ. [સં.] મબિંદુમાં રહેલું કે દ્ર-ભ્રષ્ટ (કેન્દ્ર-) વિ. [.] જુએ કે દ્ર-ચ્યુત.' કેદ્ર-રાશિ ( કેન્દ્ર) સ્ત્રી. [સં., પું.] મેષ ક તુલા અને મકર રાશિએમાંની તે તે રાશિ. (જ્યેા.) કેદ્ર-રેખા (કેન્દ્ર-) સૌ. [સં] બે અથવા વધારે વર્તુલે કે પદાર્થીનાં મધ્યબિંદુઓને જોડનારી સીધી લીટી [રહેલું કેંદ્રવર્તી ( કેન્દ્ર”) વિ. [સં.] મધ્યબિંદુઓમાં રહેલું, કેંદ્રમાં કેંદ્ર-જિબ્રગ ( કેન્દ્ર) પું. [સં.] કેંદ્રના કાર્યની ભિન્ન લિન્ન સ્થાનમાં વહેંચણી, ‘ડિસેન્ટ્રલિઝેશન' (બ. ક. ઠા.) કેંદ્ર-વિષય (કેન્દ્ર) પું. [સં.] મુખ્ય વિષય, મુખ્ય બાબત કે દ્ર-સ્ખલિત (કેન્દ્ર-) વિ. [સં.] જુએ ‘કે દ્ર-ચ્યુત.' કેદ્રસ્થ ( કેન્દ્ર) વિ. [સં.] મધ્યબિંદુમાં કે મધ્યસ્થાનમાં રહેલું
કે દ્રથ-તા ( કેન્દ્ર) સ્ત્રી, [સં.] ૐ દ્રસ્થાનમાં રહેવાપણું કેદ્ર-સ્થાન (કેન્દ્ર) ન. [સં.] મુખ્ય ઠેકાણું, કેંદ્રનું ઠેકાણું, મધ્યવર્તી કે મુખ્ય સ્થળ [ રહેલું, ફૅકલ' કેદ્રસ્થાનીય (કેન્દ્ર-) વિ. [સં.] કેંદ્રસ્થાનને લગતું, કેંદ્રમાં કેંદ્ર-સ્થિત (કેન્દ્ર) વિ. [સં.] જુએ કે દ્ર-સ્થ.’ કેદ્ર-સ્થિતિ (કેન્દ્ર-) શ્રી. [સં.] કેંદ્રસ્થ થઈ રહેવાપણું કેંદ્રાતિંદૂરસારી ( કેન્દ્રા-) વિ. સં. જૈન્દ્ર + ત્તિ-વૃસારી છું.] કેંદ્ર બિંદુમાંથી દૂર દૂર ચાલ્યું ગયેલું, કેંદ્રોત્સારી, કે દ્રોત્સર્ગી, ‘સેન્ટિંગલ’(અ. કે.)
કેદ્રાનુ પાતી (કેન્દ્રા-) વિ. [સં. ૬ + અનુ-વાતી છું.] કેંદ્ર તરફ આવનારું, કેંદ્રગામી, ‘સેન્ટિ પેટલ’ (દ. ખા.) કુંદ્રાનુસારી (કેન્દ્રા-) વિ. [સં. ન્દ્ર + અનુ-સારી છું.]કેન્દ્ર