Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 589

કુરિયર
૫૪૪
કંડો
કરિ $ જમીન ખેડવા માટેનું રાંપ કરતાં અડધું એવું સાધન વડે સ્ત્રી. સમળી નામનું પક્ષી, ચીલ કરી સ્ત્રી. એક જાતનું બંટીને મળતું ધાન્ય
સૂવાથંભ (થમ્સ) પું. [જુએ “કૂવો' + “થંભ.], વા-સ્તંભ કરી સ્ત્રી. એ નામની એક પ્રકારની માછલી (૨) મોટી (-સ્તમ્ભ) . [ + સં. ] વહાણની વચ્ચેના સઢને મુખ્ય કેડી
જિ. (૩) મૂછ આધારસ્તંભ, ક, ખૂવો, “માસ્ટ' સર્ચ . [સ, પું, ન.] કચડે. (૨) દાઢીના મોવાળાને કુવા-ભાવ . જિઓ “ક” + સં.] જ્યાં ઉત્પન્ન થયું હોય ફર્ચા સ્ત્રી. [સં.] હાડકાંના જેવા ગુણવાળો કઠણ સ્થિતિને ત્યાં કુવાવાળા ખેતરની અનાજ વગેરેની કિંમત, વેલ-હેડ
સ્થાપક બરડ અને જાડા રબરના જે સફેદ રંગને પ્રાઇસ” ગર્ભાશયમાં વિકસતે પદાર્થ (રેસાવાળા)
કુવા-સચાઈ સ્ત્રી. [ + જુઓ “સચાઈ.'] કુવામાંથી પાણી અસ્થિ ન. [સં. i + અસ્થિ] પગના ચાંપામાંનાં સાત કાઢી એનાથી પાઈને પાક લેવાની ક્રિયા, “મટ-ઇરિગેશન, હાડકાંમાંનું પ્રત્યેક હાડકું
વેલ-ઇરિગેશન' કચેક . વિ. [સં. , ને. ગુ. દ્વિર્ભાવ ] ટુકડેટુકડા જ પું. [સં. ફૂપ- > પ્રા. વન-] જુઓ “કપ.” [Pવામાં કર્યો છું. [સ. શર્વ + ગુ. “ઓ' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] શરીરમાં ઉતારવું (રૂ.પ્ર.) સામાને સમઝાવી નુકસાનીમાં નાખવું. (૨) પિચા છતાં મજબુત પદાર્થોની જ્યાં જ્યાં જરૂર છે તે તે દગો દેવું. -વામાં ઊતરવું (રૂ.પ્ર.) ભારે મુશ્કેલી અનુભવવી,
સ્થાનનો એ પદાર્થ. (૨) હાડકાંના સાંધા ઉપર દેરી -વામાં ના(-નાંખવું (રૂ.પ્ર.) દુઃખમાં ધકેલી દેવું. તેવામાં જેવો પ્રત્યેક સ્નાયુ. (૩) એ “કૂર્ચા.'
દેકે (રૂ.પ્ર.) ખૂબ સંકુચિત વિચારનું. -વામાં પરવું (રૂ.પ્ર.) પેર પું. [૩] કેણ, પ્રકોઝ
આપઘાત કર. (૨) ભારે વિપત્તિમાં ફસાવું. ૦ કરજે, ફર્મ કું. [સં] કચછપ, કાચબે. (૨) વિષ્ણુના દસ અવતાર- ૦ પૂરો (રૂ.પ્ર.) કૂવામાં પડી આપઘાત કરવો. ૦ ખેદ માંને બીજે, કરછપાવતાર. (સંજ્ઞા.)
(રૂ. પ્ર.) ઉધાર લઈ કરછ થવું. ૦ ભર (રૂ. પ્ર.) ભેગું ફર્મજયંતી (-જયન્તી) સ્ત્રી. [સં] ચૈત્ર વદ એકમને કરવું. બાપને ભવે (રૂ. પ્ર.) ચીલાચાલુ પ્રકાર ] વિષ્ણુના કર્ણાવતારના પ્રાકટયને ગણાતો દિવસ અને એને કમાં, ૦૭ (કૂષ્માણ્ડ-> જુઓ “કુષ્માંડ, ૦ક.” ઉસવ. (સંજ્ઞા.)
મુક્યા-પાક (કષ્માણ્ડ-) એ “કુષ્માંડ-પાક.” કર્મ દ્વાદશી.સી. [સં] પૌષ સુદિ બારસ (આ દિવસે માંડાવલેહ (કુમાષ્ઠા-) જુઓ “કુમાંડાવલેહ.” પણ એક માન્યતાએ કર્મ-જયંતી.) (સંજ્ઞા.)
હું ન. [જ “કુખ' દ્વારા] કુખ. (૨) ગર્ભાશય. (૩) કર્મ-વૃત્તિ સ્ત્રી. [સં.] કાચબાની જેમ સમયને ખ્યાલ કરીને (લા.) ફણગે, કેટે, પીલુ વર્તન કરવાનું વલણ
છું વિ. [ સં. કોમ > પ્રા. લીમ- > અપકર્મશિલા શ્રી. [સં.] મંદિરના ખાતમુહૂર્ત સમયે પાયામાં જોવૈ૮મ-] સુકમળ, કુણું, કુમળું
મૂકવાની કાચબાના આકારની પથ્થરની પાટ. (સ્થાપત્ય.) કંકણી જ કંકણું.” કર્ણાવતાર છું. [સં. કૂર્મ + અવતાર] પૌરાણિક માન્યતા કંકણે જ એ કાંકણે.” પ્રમાણે વિષ્ણુના મુખ્ય ગણાતા દસ અવતારમાં બીજો કંકરો પં. ખાવામાં વપરાતું એ નામનું એક દરિયાઈ પ્રાણી અવતાર, કચ્છપાવતાર. (સંજ્ઞા.)
કંકાવટી જુએ “કુંકાવટી' કર્માસન ન. [૪. કૂર્મ + માસન] કૂર્મના ધાટનું યોગનું કંકી જ “કુંકી.”
| [બળ, શેર, શક્તિ એક આસન. (ગ)
કંગહાઈ સ્ત્રી. [જુઓ કંગડું' + ગુ. આઈ' ત. પ્ર.] તાકાત, કુલ પું. સિં] કાંઠે, કિનારે, તટ, તીર
કંગડું છે. તાકાતવાળું, બળિયું, જોરાવર લ વિ. [અર. કુલ્] જુઓ “કુલ.
કંગી સ્ત્રી. અનાજના દાણા ઉપર થતી રાતી ગાંઠ લટી શ્રી. એક છેડા ઉપર બાળેલી લાકડી
કુંચલી એ “કચલી.” (-)લડી સ્ત્રી. [ જુએ “કૂલ ડુંગુ, “ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય.]નાને કંચવાવું જુએ “કુંચવાવું.” કુલડે, કરડી
કંચી સ્ત્રી. [સં. યુfશ્વના > પ્રા. કુંવમા ] ચાવી. (૨) (કુ)લડું ન, [. પ્રા. - ] માટીને વાટકે, કુલું (લા.) રહસ્ય જાણવાનું સાધન. (૩) ઉપાય. ઇલાજ ક-કુ)લો છું. જિઓ “લડું.'] કરડે
[૦ ફેરવવી (રૂ.પ્ર.) તાળું ઉઘાડવું. ૦ બેસવી (સવી), કુલર (૦ર૫) જ “કુલેર.”
૦ લાગવી (રૂ.પ્ર.) ઉપાય જડવો. ૦ લગાઢવી (રૂ. પ્ર.) કુલર* ન. [ ] પાણી ઠંડુ કરવાનું યંત્ર કે સાધન
ઉપાય કરો]
સ્તિનાને ઢાંકનારો ભાગ ફલું ન. [ જુએ “લો.” (સુ.)] એ “કૂલો.’
છિયે . [સ. યુક્ષિણ- > પ્રા. થિ -] કમખાને ભલે પૃ. [દે. પ્રા. “ગુરું-” ડોક, ગરદન ] (લા) ગરો, કંજ જુઓ “કુંજ' (પક્ષ.) ધગર, જઘન. [લા કૂટવા (રૂ.પ્ર.) ખૂબ હરખમાં આવી જંજડી સ્ત્રી., [ જુઓ “કું જડુ' + ગુ. ‘ઈ’ સ્ત્રી પ્રત્યય. કુંજ જવું. -લે કોદરા ભરવા (રૂ.પ્ર.) ભારે મહેનત કરી દુ:ખ નામનું પક્ષી. (૨) (તિરસ્કારમાં) જૈન સાવી અનુભવવું. -લે પાની લગાઢવી (-પાની-) (રૂ. પ્ર.) ગજા કુંજડું ન. [ જુઓ “કુંજ' + ગુ. ‘ડું સ્વાર્થે ત. પ્ર.] ઉપરાંત કામ કરવું. (૨) ખુબ હરખાવું. ૦ ગોઠવા, કુંજ પક્ષી. (૨) વિ. (લા.) ચડેલા મોઢાવાળું ૦ આરવ (રૂ.પ્ર.) સ્થિરતાથી બેસવું]
જડે !. [જુએ “કંજવું.'] કુંજ પક્ષી-નર. (૨) કાછિયો,