Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 552

કાસડો
૫૦૭,
કાળજી
કાસ છું. સિ. # >પ્રા. #ાર + ગુ. ‘ડું સ્વાર્થે ત. પ્ર.] ને સમય, દુકાળ. [અજીત્યાં (રૂ. પ્ર.) ખૂબ જના, કાસ, હૈયા (જુઓ “કાસ.')
[એમિસરી” ખખડધજ. ૦ આવ (રૂ. પ્ર.) ક્રોધ ચડા . (૨) મોત કાસદ કું. [અર. “કાશિદ” ઇરાદે કરનાર] દત, ખેપિયે, આવવું. ૦ કર (રૂ. પ્ર.) મરણ પામવું. ૦ કઢ કાસદિયું વિ. [ + ગુ. ‘ઇયું' વાર્થે ત. પ્ર.] સંદેશ લઈ (૨. પ્ર.) સમય વિતાવ. ૦ ખૂટ (રૂ. પ્ર.) મરણ જનારું. (૨) ન. (સમાચાર લઈ જનારું) કબૂતર
પામવું. ૦ ચડ(-) (. પ્ર.) ખુબ ગુસ્સે થવું. ૦ થ કાસ૬ ન. [+ ગુ. ‘ઉં' ત. પ્ર.] કાસદનું કામ, ખેપ લઈ (૨. પ્ર.) મરણ પામવું. ૦ દેખ (રૂ. પ્ર) સામાને જવાનું કામ, સંદેશ પહોંચાડવાનું કામ. (૨) (લા.) મૃત્યુ આપનાર તરીકે જોવું–ચમદત જેવું માનવું. ૦ ના નકામી ગયેલી મહેનત
કામઢા (રૂ. પ્ર) બહુ જના સમયનું. (૨) મરતું ન હોય કાસની સ્ત્રી. [ ] એ નામની એક વનસ્પતિ
તેવું ખૂબ વૃદ્ધ. છે ને કેદરા કાઢવા (રૂ. પ્ર.) બહુ કાસ-રેગ કું. [] ઉધરસને રોગ
જની વાતો કાઢવી. ૦ના કેદરા ખાઈને આવવું કસવ ન. એક જાતનું પ્રાણી
(રૂ. પ્ર.) જનું અને અનુભવી લેવું. ૦ માં અધિક કાસ-શ્વાસ રૂં. [૪] ઉધરસ અને દમને સંયુક્ત વ્યાધિ માસ (૨. પ્ર.) દુઃખમાં દુઃખ. ૦ માંથી આવવું (રૂ.પ્ર.) કાસળ ન. આડખીલી, નડતર. [૦ કાઢવું (રૂ. પ્ર.) જડ- ભૂખે મરતા આવવું, ખૂબ ભૂખ્યું હોવું. ૦ સમાવે મૂળથી મારી નાખવું, સદંતર મારી નાખવું].
(રૂ. પ્ર.) ક્રોધ દબાવો. -ળે કરીને (રૂ. પ્ર.) લાંબો કાસળિયું વિ. [+ગુ. ઈયું.” ત. પ્ર.] (લા.) કામ કર- સમય પસાર થયા પછી, સમય વીતતાં. લીલા કાળ વામાં દિલ-ચારી કરે તેવું
(૨. પ્ર.) વધુ પડતો વરસાદ થવાથી અનુભવાતો દુકાળ. કસ-દન જુઓ “કાશ–દાન.”
[‘કાચંડી.”
સૂકે કાળ (રૂ. પ્ર.) વરસાદનું ટીપું પણ ન પડવાથી કાખંડી (કારડી), -દી, દ્રી (કાસદી,ી) જુઓ અનુભવાતે દુકાળ કાસંદરી, કાસી ઓ “કાસુંદરી.”
કાળ-કઢી સ્ત્રી. [જ એ “કાળ’ + “કાટવું' + ગુ. “ઈ' કે. કાનંદ, કાસદો (કાસન્તો) જુઓ ‘કાસું દર.”
પ્ર.] વખત ગમે તેમ કાઢવે એ કાસાર ન. [સં., પૃ., ન.] તળાવ. (૨) સરોવર
કાળ-કમ્ વિ. [જુએ “કાળું' + “કામ” ગુ. ઉં' ત. પ્ર.] કાસાલેસ વિ. [૨વા.] ખુશામતિયું
કાળાં કામનું કરનારું કાસાલેસી સ્ત્રી. [+ગુ. ‘છયું” ત. પ્ર.) ખુશામત કાળ-કરાળ વિ. [સં. શાRT] કાળના જેવું ભયાનક કાળું ન, જંતુનાશક એક જંગલી વેલ
કાળ-ન. સિં, ના-મં] મૃત્યુ તથા કર્મનું બંધન કાસાંજણ ન. [સ. વરણ + અન્નન = કરવાન>પ્રા. કાળકા (કર્ષિકા) જ એ “કાલકા'—કાલિકા.” નર્સનળ આંખમાં આંજવાની કાંસાની ભસ્મ, જસતનાં કુલ કાળકાવું અ, જિ. જિઓ ‘કાળ,' ના. ધા. કાળું કાળું કાસિયું જુએ “કાશિયું.’
દેખાવું, કાળા ધાબા જેવું દેખાવું કાસિયે જુઓ “કાશિ.”
કાળજૂટ જુઓ “કાલકૂટ.” કાસી-બાર એ કાશી-બાર.'
કાળ-ગળામણું વિ. [જ એ “કાળ' + ગાળવું' + ગુ. કાસી-બેરડી જ 'કાશી-બેરડી.”
આમણું કુ. પ્ર.] સમય પસાર કરવામાં મદદ કરે તેવું કાસીદું જુઓ “કાશ૬.”
કાળ-ગંડી (-ગડી) સ્ત્રી, એક જાતને વેલો કાસી-દેરિયે પું. એક જાતનું સુતરાઉ કાપડ
કાળ-ગળિયે પુ. [જએ “કાળ' + “ગાળિય.”] મોત કાસીસ સ્ત્રી, હીરાકસી
આણે તે ગળાની આસપાસને ફાંસો કાસુ-, સું)દરી, કાસુ(-સ, સુંદર સ્ત્રી. [જુઓ “કાસુદરે' કાળ-ચક જ “કાલચક્ર.”
- કાસુદ્રો' + ગુ. “ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય જ “કાસંદરો.” કાળ-ચિહન જુઓ “કાલચિહન.” કસું(-, સુંદર, કાર્સ(-સ, સંતો . આવળના પાન કાળ-ઘડિયું(ાધડિયું) . [જ એ “કાળ + ચોઘડિયું.”] જેવાં પાનવાળો એક છોડ, કાલંદરી
દિવસ-રાતનાં ચાધડિયાંમાંનું “કાળ' નામનું અશુભ ચોઘડિયું. કાસે યું. દરિયાકાંઠે થતે એક છેડ
(૨) (લા.) અશુભ સમય [કાળ'. (પઘમાં) કાસેઠ ન. એક જાતનું શેભાનું ઝાડ
કાળજડું ન. [૪એ “કાળજું' + “ડ” સ્વાર્થે ત. પ્ર.] કાર્ચોદ (-) સ્ત્રી, એક જાતની વનસપતિ
કળા -તૂટ વિ. એ “કાળજું કે “તૂટવું.] કાળજું તૂટી કાશ્કેટ શ્રી. [એ.] દાબડે
જાય તેવું સખત અને આકરું (કામ) કાસ્ટ સ્ત્રી, [.] જ્ઞાતિ
[ઢાળો કાળા-તોટ વિ. [જુએ “કાળ + “તેડવું.'] કાળજે તોડી કાસ્ટ, કાસ્ટિંગ (કાસ્ટિ) ન. [એ.] ઢાળે પાડવો એ, નાખે તેવું સખત, સામાનું હૃદય ભેદી ના મે તેવું (વાઘ) કાસ્ટિગ મત, કાસ્ટિગ વોટ (કાસ્ટિ) પુંઅં. + સં. કાળજી સ્ત્રી, જિએ “કાળજું' + ગુ. “ઈ' ત. પ્ર] (લા.) મા ન, + અં] સભા સમિતિ વગેરેમાં સોના સરખા ચીવટ, હોશિયારી, ખબરદારી, એકસાઈ, (૨) ખંત, મત પડતાં પ્રમુખ કે અધ્યક્ષ પિતાનો વધારાનો મત ચાનક. (૩) જતન, સંભાળ, દરકાર. (૪) દયાન, લક્ષ. આપે તે મત
[૦ કરવી (રૂ. પ્ર.) ફિકર કરવી. ૦ ધરાવવી, ૦ રાખવી કાળ પું. [જુઓ “કાલ.'] જુઓ “કાલ.' (૨) અછત- (રૂ. 4) લક્ષ્ય રાખવું. (૨) સંભાળ રાખવી)