Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 551

કાશી-પતિ
કાશી-પતિ જુએ ‘કાશિ-પતિ,’ કાશી-પુરી જુઓ ‘કાશિ-પુરી.’ કાશી(-સી)-બાર ન. ખેરની એક જાત, ખારેક એર કાશી(સી)-ઓરડી સ્ત્રી. [ + ગુ. ‘હી' ત. પ્ર.] એક જાતના બેરનું ઝાડ, ખારેક બેરડી કાશી-યાત્રા જુએ ‘કાશિ-યાત્રા.’ કાશી-રાજ જુએ ‘કાશિ-રાજ’ કાશી-વાસ જુએ કાશિ-વાસ,’ કાશીવિશ્વનાથ જુએ ‘કાશિ-વિશ્વનાથ,’ કાશી-વિશ્વેશ્વર જુએ ‘કાશિ-વિશ્વેશ્વર.’ કાશી(-સી)દું ન. વૈતરું કાશ્મીર હું. [સં.] ભારત વર્ષને વાયન્ય ખૂણે હિમાલયની પશ્ચિમ બાજુ આવેલા પ્રાચીન સમયથી ચાલ્યે। આવતા પ્રદેશ. (સંજ્ઞા.)
૫૦૬
કાશ્મીરક ન. [સં.] કેસર કાશ્મીરી સ્રી. [સં.] કાશ્મીરની ભાષા. (સંજ્ઞા.) કાશ્મીરીડૈ વિ. [સં., પું.] કાશ્મીરને લગતું કાશ્યપ પું. [સં.] એ નામના અતિ પ્રાચીન કાલના એક ઋષિ (પુરાણા જેનાથી વિશ્વના માનવાની ઉત્પત્તિ કહે છે), કશ્યપ, (સંજ્ઞા.) (ર) ન. એ ઋષિથી ચાહ્યું આવતું એક ગોત્ર (બ્રાહ્મણીનું)
કાષાય` વિ. [સં.] ભગવા રંગનું. (૨) ન, ભગવા રંગનું વસ્ત્ર કાષાય3 વિ. [×.] કષાય સ્વાદનું, કસાણું, બેસ્વાદ કાષાય-ધારી વિ. [સં., પું.] ભગવાં વસ્ત્ર પહેર્યાં છે તેવું કાષાયા ન. [સ.], કાષાયાંખર (ચામ્બર) ન. [સં. ાષાય + અવર્] ભગવું વસ્ત્ર
કાષ્ટ ન. [ર્સ] લાકડું, કાઠી. [॰ ભક્ષ કરવા, ॰ ભક્ષણ કરવું (રૂ. પ્ર.) ચિતા ઉપર ચડી બળી મરવું] કષ્ટ-કીટ હું. [સં.] લાકડું કરી ખાનારો કીડા, કુણુ કાઇફૂટ ન. [સં., પું.] લકડખેાદ પક્ષી કાટ્ટ-કાતરકામ ન. [સં, + જ કાતરવાનું કામ, વૂડ-અંગ્રેવિંગ’
કાતર-કામ.'] લાકડામાં
કણ-ખંડ (-ખણ્ડ) પું. [સં.] લાકડામા ઢુકડો કાષ્ઠ-ગૃહ ન. [સં., ન.] લાકડાનું બનાવેલું ધર કાજી-ધન પું. [સં.] લાકડાની ઘડેલી સમર્ચારસ (છ સરખી કેચાર સરખી અને બે સરખી બાજુવાળી ધન) આકૃતિના ગઠ્ઠો કાઇ-ઘંટા (-ધણ્યા) સ્રી. [સં.] તાકાની ઢારને ગળે બાંધવામાં આવતા ઘંટડીવાળા ડેરા
કાન્ન-તંતુ (તન્તુ) પું., બ. વ. [ + સં.] ખેરાકમાં વનસ્પતિ શાકભાજી વગેરેના ન પચે તેવા તાંતણા, ‘સેલ્યુલેાઝ' (બ. ગ. શા.)
કણ-તુલા શ્રી. [સં.] લાકડાની માંડણીવાળું મેાઢું ત્રાજવું-કાંટા કાજી-પાદુકા સ્ત્રી. [સં.] લાકડાની ચાખડી કાન્નુ-પંજર (૫૪ર) ન. [સં. વિન્નર], કાષ્ઠ-પિંજર (-પિન્જર) ન. [સં.] લાકડાનું પાંજરું, કાઇ-પુત્તલિકા, કાઇ-પુત્તલી સ્ત્રી, [×.], કાષ્ઠ-પૂતળી સ્ત્રી. [ + એ ‘પૂતળી.’] લાકડાની ઘડેલી પૂતળી કાણ-પ્રદાન ન. [સં,] મૃતાત્માના દેહને ચિતા ઉપર ચડાષી
Jain Education International_2010_04
કાસદ્ગુ
બાળવા એ
કાણ-પ્રાય વિ. [સં.] જેમાં મેટા ભાગ લાકડાના છે તેવું કાઇ-ભક્ષ પું., ક્ષણન. [સં.] લાકડું ખાવું એ. (૨) (લા,) લાકડાની ચિંતા ખડકાવી બળી મરવું એ કાઇ-ભક્ષી વિ. [સં., પું.] લાકડું ખાનારું કાણ-ભસ્મ સ્ત્રી. [સં., ન.] લાકડાની રાખ ક્રુષ્ણ-ભાજન ત. [સં.] લાકડાનું વાસણ કાણ-ભારિક છું, [ર્સ,] લાકડાના ભારાવાળા, કઢિયારા કાઇ-ભૂત વિ. [સં.] લાકડાની પેઠે પડી રહેલ કામય વિ. [સં.] લાકડાનું, કઠાત્મક. (ર) સુક-લકડી, પાતળું લાકડા જેવું થઈ ગયેલું
કાણ-મંથન (-મન્થન) ન. [સં.] લાકડા સાથે લાકડું ઘસવાની ક્રિયા (અગ્નિ ઉત્પન્ન કરવાની) કાણ-મૌન ન. [સં.] લાકડા જેવું તદ્ન મંગુ હોવાપણું ક્રુષ્ણ-રસ પું, [ર્સ,] લાકડામાંથી નીકળતા ગુંદર જેવા રસ કણવત્ ક્રિ. વિ.સં.] લાકડાની માફક જડ થઈ ગયેલું કષ્ટ-શિલ્પ ન. [સં.] લાકડામાં કરેલું કોતર-કામ કાણ-સંરક્ષણ (-સંરક્ષણ) ન. [સં.] લાકડું સડી ન જાય એ માટે કરવામાં આવતું રક્ષણાત્મક કાર્ય (ર્ગ-રોગાન વગેરેનું), ‘વૂડ-પ્રિઝર્વેશન’
કાષ્ઠ-સ્થાપત્ય ન. [સં.] લાકડાંની માંડણીવાળું બાંધકામ (મકાનનું), ‘વૂડ-આર્કિટેકચર’
કાષ્ઠા શ્રી. [સં.] દિશા. (૨) હદ, મર્યાદા, સીમા. (૩) પરા કાર્ટિ. (૪) નાનામાં નાનું કાલમાન, પળ કાકાર હું. [સં. જ+ આદ્દાર], કાડાકૃતિ શ્રી. [+ સં. મતિ] લાકડાના ઘાટ. (૨) વિ. લાકડાના ઘાટનું કર્ણાગાર ન. [સં. નાઝ + સવાર] જુએ ‘કાષ્ઠ-ગૃહ.’ કાષ્ટાસન ન. [સં. ાજ + ઞાન] લાકડાનું આસન (ખુરશી પાટ વગેરે)
કાણિક વિ., પું. [સં.] કઠિયારા કાશ્ચિત વિ. [સં.] લાકડાનું બનેલું પ્રધ
ન
[સં. હ્રાજ + ઔષધ] વનસ્પતિમાંથી બનાવેલું એસડ, વનસ્પતિજન્ય એસડ
કાણાધિ(-ધી) સ્ત્રી, [સં, ાજ + ઓ(-મૌ⟩ષષિ(-ધી)] ઔષધ
અનાવવામાં કામ લાગે તેવી વનસ્પતિ
કાસ પું. [સં.] ઉધરસના રેગ [(જુએ ‘કાશ,૧’) કાસરું છું. [સં. નારા≥ પ્રા.ત્તિ, પ્રા. તત્સમ] કાસડો, છે કાસ” પું. [સં. > પ્રા. હ્યું] પાણી લઈ જવાની નાની નહેર, કાંસ, ઇગેિશન નાલ’
કાસક
(-સ્ય) જુએ ‘કારા..
કાસ-કંદ (-કન્હ) પું. [સં.] ઉધરસના રેગ ઉપર ઉપયાગમાં આવે તેવા એક કદ
કાસી સ્ત્રી. એક વનસ્પતિ, અતિખલા, ખપાટ કાસગંજી (-ગ-જી) સ્ત્રી. એક જાતની ખેરડી કાસ-ઘ્ન વિ. [સં.] ઉધરસને મટાડનારું
કાસ-ની વિ., સ્ત્રી. [સં.] (ઉધરસ ઉપર ઉપયેગી એવા) ભેટરિંગણીના છેડ એ ‘કાયહું.'
કાસરું