Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 550

કાવ્ય-પીયા
કાત્મ્ય-પીયૂષ ન. [સં.] કાવ્યરૂપી અમૃત કાવ્ય-પ્રત્યેાજન ન. [સં.] કાવ્યનું કવિને હાથે કર્યો કારણે સર્જન થાય છે એનું તે તે કારણ [પ્રસાદ કાવ્ય-પ્રસાદી સ્ત્રી. [જુએ ‘કાવ્ય’ + ‘પ્રસાદી.’] કવિતારૂપી કાવ્ય-ભાષા સ્ત્રી. [સ.] કવિતાની શૈલી, લલિત શૈલી, કાવ્યમય શૈલી, કવિતાચિત પદાવલી, કવિતાભાષી પદાવલી, પોએટિક ડિક્શન' (ર. ક.) [(દ. ખા.) કાવ્યમય વિ. [સં.] કવિતાના રૂપમાં રહેલું, ‘પોએટિક' કાવ્યમયતા શ્રી. [સં.] પણ રીતે કવિતા
કાવ્ય-મીમાંસા (-મીમાસા) સ્ત્રી. [સં, ] કાવ્યશાસ્ત્રની તાત્ત્વિક વિચારણા પેએટિકસ’
કાત્મ્ય-રચના શ્રી. [ર્સ,] કવિતા રચવી એ કાવ્યરસ પું. [×.] કવિતામાં શૃંગાર વગેરે જે આઠ-નવખાર રસ રહેલા છે તે પ્રત્યેક. (કાન્ય.) કાવ્ય-રસિક વિ. [સં.] કવિતાના રસ માણનારું કાવ્ય-રીતિ સ્ત્રી. [સં.] ગૌડી વગેરે કાવ્ય-પદ્ધતિ. (૨) જુએ ‘કાવ્ય-શૈલિ.’
કાવ્ય-રૂપ વિ. [સં] કવિતાના રૂપમાં રહેલું કાવ્ય-લિંગ (-લિ-) પું. [સં.] એ નામના એક અલંકાર, (કાવ્ય.) [(ઉ. ો.) કાવ્ય-વિચાર પું. [સં.] જુએ ‘કાન્ય-મીમાંસા,’ ‘પોએટિક્સ’ કાવ્ય-વિદ વિ. [સં.વિદ્ ] કાવ્યનું જ્ઞાન ધરાવનાર કન્ય-વિદ્યા સ્ત્રી. [સં.] કાન્ય-શાસ્ત્ર, ‘પોએટિક્સ' કાવ્ય-વિવરણ ત. [સં.] કવિતાની ખૂબીઓનેા ખુલાસે કાવ્ય-વિશારદ વિ. [સં] કાન્યશાસ્ત્રનું ઉચ્ચ કક્ષાનું જ્ઞાન
ધરાવનાર
કાવ્યશાસ્ત્ર ન. [સં.] કાચનાં પ્રત્યેાજન હેતુ વ્યાખ્યા લક્ષણ-રસ ગુણ દેષ અલંકાર વગેરે વિષયની ચર્ચા કરતું શાસ્ત્ર, ‘પેએટિક્સ' [ધરાવનાર વિદ્વાન કાવ્ય-શાસ્ત્રી વિ, પું. [સં,, પું.] કાન્ય-શાસ્ત્રનું જ્ઞાન કન્ય-શૈલિ(-લી) સ્ત્રી. [સં.] કવિતામાં ઉપયેગમાં લેવામાં આવતી ભાષાનો ચોક્કસ પ્રકારની તે તે રજૂઆત,
કાવ્ય-રીતિ
કાવ્ય-સમુચ્ચય પું. [સ.] જુએ ‘કાવ્ય-સંગ્રહ.’ કાવ્ય-સર્જન ન. [સં.] કાવ્યની રચના કાવ્ય-સંગ્રહ (-સફ્ગ્રહ), કાવ્ય-સંચય (-સમ્ચય) પું. [સં.] પસંદ કરેલાં કાન્યાના સમૂહ (વાચન તેમજ અભ્યાસ માટે) કાવ્ય-સુધા સ્ત્રી. [સં.] પસંદ કરેલાં ઉચ્ચ કાર્ટિનાં કાવ્યેāા
અમૃતની કાર્ટિના ઉચ્ચ પ્રકારના સંગ્રહ કાવ્ય-સૃષ્ટિ સ્ત્રી. [સં.] કાવ્યેનું સર્જન. (૨) કવિ-જગત કાવ્ય-સ્ત્રાત પું. [સં. સ્રોતન્ન.] કાચ-રચનાનું સતત વહેતું ઝરણું, કવિતાને સતત વહેતા પ્રવાહ કાવ્ય-હેતુ પું. [સં.] કાવ્યના સર્જન પાછળના મૂળભૂત ઉદ્દેશ કાવ્યાત્મક વિ. [ર્સ. ક્ષાર્થે + ઞામન્] કાવ્યરૂપ, ‘પાએટિક' કાવ્યાનંદ (નન્હ) પું. [સં. હ્રાવ્ય + આનન્દ્ર] કાન્યની ખૂબીએ
માણવાથી થતા આહલાદ કન્યાનુશાસન ન. [સં, થ્થુિ + અનુ-રાસન] કાવ્યશાસ્ત્ર ફાવ્યાભાસ પું. [સં. hાવ્ય + આા-માસ] કાવ્યના જેમાં આભાસ
Jain Education International2010_04
કાશી-નાય
છે– ખરેખર જે કાવ્યતત્ત્વથી મંડિત કાવ્યકૃતિ નથી—તેવી રચના કાવ્યાભાસી વિ. સં., પું.] કાવ્યના માત્ર આભાસ આપતું -હકીકતે કાવ્ય નથી તેવું
૫૦૫
કાવ્યામૃત ન. [સં. બાથ + અ-મૃત] જુએ ‘કાવ્ય-સુધા,’ કાવ્યાંગ (કાવ્યા -) [સં. હ્રાન્થ + મTM] કાવ્યનાં રસ રીતિ ગુણ અને અલંકાર એ ચાર અંગોમાંનું પ્રત્યેક [ કે ભાગ કાવ્યાંશ (કાન્ચા) પું. [સં. હ્રામ્ય+મરા] કાવ્યનેા અમુક ખંડ કાવ્યેતર વિ. [સં. હ્રાવ્ય + તર્] કાન્ય સિવાયનું અન્ય કાવ્યચિત વિ. [સં. હ્રાન્થ + રચિત] કવિ-સંપ્રદાય પ્રમાણે કાવ્ય રચવામાં જેની અનિવાર્ય જરૂર માનવામાં આવી હોય તે તે વિરિષ્ટ (વસ્તુ) [આપનારું કાન્યાત્પાદક વિ. [સં. હ્રાન્થ + ૩૫Ī] કવિતાને જન્મ કન્યાત્પત્તિ . [સં. વાળ્ + ૩qfi] છુ એ કાન્ય-સર્જન,’ કાશ' પું. [સં., પું., ન.] પાણીમાં થતું એક ઘાસ, કાસડો, ખેંચે કાશ (-સ) (-ય,-સ્ય) સ્ત્રી. આડખીલી, નડતર, વિઘ્ન, ઉપાધિ. (૨) માથાકૂટ, લમણા-ઝી’ક. [કાઢવી (રૂ. પ્ર.) નડતર દૂર કરવી. જવી, ટળવી (. પ્ર.) વિઘ્ન દૂર થવું] કાશક, “કી સ્ત્રી, એખા બાજુ સમુદ્રમાં થતી એક માછલી કેપ્શ(-સ)-દાન ન. [જુએ ‘કાશ ' + ફા. પ્રત્યય]હાશ પાકારવી એ, વિઘ્નમાંથી મુક્ત થવું એ. [જવું (રૂ. પ્ર.) કંટાળી જવું, થાકી જવું]
કાશની પું, જાંબલી અને ગુલાબી રંગની મેળવણીથી થતા એ નામના રંગ, ભગવા રંગ
કાશમય વિ. [સં.] કાસડાથી ભરેલું
i(-સં)ડી (કાશ(-સ⟩ડ્ડી), દી, "ટ્રી (કાશ(સ)ન્દી,ન્દ્રી) સ્ત્રી. પડઘીવાળે મેોટા ઘાટના લેટા (નાસિક અથવા કાશીની બનાવટના), શિરાઈ કાશિ⟨-શી) સ્ત્રી. [સં.] ઉત્તર પ્રદેશની ગંગાના કાંઠા ઉપરની અતિ પ્રાચીન કાલથી જાણીતી નગરી, વારાણસી. (સંજ્ઞા.) [એ સંઘ પહોંચવા (-પૅાંચવે) (રૂ.પ્ર.) ફતેહમંદીથી કામ પાર પડયું. ॰ નું કરવત (રૂ. પ્ર.) ઇચ્છિત આશા મેળવવા વહારી લેવામાં આવતી આપત્તિ. તું મરણ (૬.પ્ર.) પવિત્ર મરણ]
કાશિ(-શી)-નાથ પું. [સં.] કાશી નગરીના સ્વામી મહાદેવ, [રાજા
કાશી-વિશ્વનાથ
કાશિ(-શી)-પતિ પું. [×.] જુએ ‘કાશિ-નાથ.' (૨) કાશીને કાશિ(-શી)-પુરી સ્ત્રી. [સં.] જુએ ‘કાશિ’ કાશિ(-શી)-યાત્રા સ્રી. [સં.] કાશીની જાત્રા કાશિ(-સિ)યું ન, [જુએ કાસર્રે' + ગુ, ઇયું' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] જુએ ‘કાસ ૨,
કા(સિયેા પું. એક જાતનું પક્ષી કાશિ(-)-રાજપું. [સં.] કાશી નગરી અને એ પ્રદેશના રાજા, કાશી-પતિ [જઈ રહેલું એ કાશિ(-શી)-ત્રાસ પું. [સં.] વિરક્ત થઈ કાશીમાં ગંગા-કાંઠે કાશ(-શી)-વિશ્વનાથ, કાશિ(-0)-વિશ્વેશ્વર પું. [સં.] કાશી નગરીમાં આવેલા શિવમંદિરમાંના ભગવાન શિવ (સંજ્ઞા.) કાશી જુએ ‘કાશિ.’ કાશી-નાથ જએ કાશિ-નાથ.’