Page Text
________________
અ-કાટ
[અર્કિંચિકર અકાટથ વિ. સંસ્કૃતાભાસી હિં. 8 ધાતુ છે એમ ગણું અ-કારી વિ. [સ., .] કુદરત પોતાના ચાલુ નિયમો પ્રમાણે વિ.ક] જેનું ખંડન ન થઈ શકે તેવું (દલીલ વગેરે) વર્તે છે તેવા મતનું. (૨) વિ., પૃ. [સ., પૃ.) એ નામને અ-કાતર વિ. [સ.] કાતર-બીકણ નહિ તેવું. (૨) (લા.) એક પંથ-સંપ્રદાય બાયલું નહિ તેવું
અકાર વિ. [સં. ય-શ્રાવ કાંઈ ન કરતાં બેસી રહેનાર1 અકાદમી શ્રી. [એ. ઍકેડેમી] પંડિતોની અભ્યાસ–શાળા (લા) અપ્રિય, અણગમતું, નાપસંદ. (૨) અળખામણું. (ન.લ.), દ્વિ-મંડળી (ન.), સાહિત્ય-વિજ્ઞાન-સભા (મ.હ.), [પાઠવું (રૂ.પ્ર.) અકારું લાગે તેવું કરવું. (૨) જૂઠું કે સંગમ (વિ.ક), સંસદ (આ. બા). (૨) વિદ્યાધામ, ગુરુકુળ બેઠું પાડવું] (દ.ભા.)
અ-કાર્પણય ન. [સં.] બિચારાપણાને અભાવ. (૨) લેભી અકાનજ પું. [આફ્રિકી] એ સંજ્ઞાથી જાણીતા એક જાતના આ િન હોવાપણું. (૩) વિ. [સં.) સાંસારિક મિચજ્ઞાનને મુક્ત કાને ગંદર (મમાં નાખતાં શરૂમાં મેળો, પછી તીખાશ પડતો) કરનારું. (વેદાંત.) અકાબ નં. [અર. ઉકાબૂ ] ગરુડ પક્ષી [દાર, અમલદાર અકાર્યો વિ. [સં.] ન કરવા જેવું. (૨) ન. અ ગ્ય કાર્યો, અકાબર છું. [અર. અકાબિર ] પ્રતિષ્ઠિત માણસ. (૨) હોદે. અકૃત્ય, દુષ્કર્મ, દુરાચરણ. (૩) ખોટું કામ અ-કામ વિ. સં.] કામના વિનાનું, નિષ્કામ. (૨) કર્મક્ષય અ-કાલ(૧) પું. [] અગ્ય સમય, કસમય. (૨) થતાં નાશ પામે તેવું. (જૈન), (૩) . [સં.] મેક્ષ. (જૈન) દુકાળ. (૩) વિ. કસમયનું [કરનારું. જેન) અકામ ન. [+જુઓ “કામ.'] બૂર કામ [કરેલું અકાલ-ચારી વિ. [સં., ] ટાણું જોયા વિના ગોચરી (ભિક્ષા) અકામ-કૃત વિ. [સં.] નિષ્કામ ભાવે કરેલું. (૨) અજાણમાં અ-કાલજ વિ. [સં.] સમય પૂરો થયા પહેલાં જન્મેલું અકામકૃત્ય ન. [સં.] ફળની ઇચ્છા વિના કરેલું કામ. (જૈન) અકાલ-જવર કું. [સં.] દુકાળમાં આવતા ટાયફસના પ્રકારનો અકામત સી, [અર. ઇ કામત ] નમાજ પઢવાને વખતે બેલ- એક તાવ, “ફેમિન ફીવર' વામાં આવતી નાની બાંગ (ઇસ્લા.)
અકાલ-દંત (-દન્ત) ૫. [સં.) એક બાળરેગ અકામ-તા સ્ત્રી. [સં.] નિષ્કામ ભાવ
અકાલ-નિવારણ ન. [સં.] દુકાળમાં અપાતી રાહતનું કાર્ય, અકામ-નિર્જરા સ્ત્રી. [સં.] નિર્જરાની ઇચ્છા વિના પરાધીન “ફેમિન-રિલીફ”
[મત, અકાલ-મૃત્યુ પણે સહન કરાતાં ભૂખ-તરસ, પરતંત્રપણે કરવામાં આવતા અકાલાવસાન ન. [સં. મારુ + અર્વાન] કવેળાએ થયેલું ભેગન્યાગ. (જેન)
અકાલિક વિ. [સં.] કળાનું, કસમયનું, કમસમી અકામ-મરણ ન. [સં.] અજ્ઞાનપણે વિષય આદિની આસક્તિમાં અકલિયે વિ., પૃ. [સં. મ-ઋસ્ટિ] એ નામને એક ચમથતું મરણ, બાલમરણઅપંડિતમરણ. (જેન.)
દૂત (સમય થયા વિના આવી પહોંચતો મનાતે) અ-કામી વિ. સં., મું.] નિષ્કામ ભાવવાળું. (૨) જિતેંદ્રિય અકાલી વિ. [સં. “મારું' શીખ સંપ્રદાયની માન્યતાને ઈશ્વર; અ-કામુક વિ. [સં.] અકામી, લંપટ ન હોય તેવું
પું.] શીખ સંપ્રદાયના ત્રણ ફિરકાઓમાંના અકાલ'નું અનુયાયી અ-કામ્ય વિ. [સં.] ન ઈચ્છવા યોગ્ય કામદેવ અકાલીન વિ. [સં.] કસમયનું, કમેસમનું [કેનિઝમ'. અ-કાય વિ. [સં.] દેહ ન હોય તેવું. (૨) ૫. [સં.] અનંગ, અકાલીનતા સ્ત્રી. [સં.] કળા. (૨) કાલવિપર્યાસ, “એનેઅકાર પું. [સં.] “અ” વર્ણ
અ-કાલપનિક વિ. [૩] કફપનાથી ન થયેલું, અણધાર્યું. અ-કારર ક્રિાવે. [સં, -નો વિકાસ અકારણ, ફોગટ (૨) સ્વાભાવિક, કુદરતી [પદ્ય, (૨) ખરાબ કાવ્ય અ-કારક વિ. [સં.] કરતો કારવા અને બધું કરતો અવિદ્ય- અ-કાવ્ય ન. [સં.] કાવ્યતત્વના સર્વથા અભાવવાળું સામાન્ય માન (આત્મા). (વેદાંત.)
અ-કાળ જુઓ અ-કાલ”. અ-કારક-વાદ મું. [સં.] વીસ વાદમાં એક વાદ. (જૈન) અ-કાંઠ (-કાશ્ત) વિ. [સં.] ડાળાંડાંખળાં વિનાનું. (૨) ડીટિયાં અ-કારજ ન. [સં. અનાર્થે. અર્વા. તદભવ] અકાર્ય, ખોટું વિનાનું, (૨) (લા.) આકસ્મિક, એચિતું. (૩) અઘટિત, કામ. (૨) ક્રિવિ. ગટ, વ્યર્થ
અગ્ય
[ધાંધલ, વિતંડાવાદ. (૨) મિથ્યાવાદ અકારણ વિ., કે.વિ. [સં. -શારામ ] કારણ વિના, અકાંદ-તાંડવ (અકાર્ડ–તાડવ) ન. [સં.] (લા.) કસમયની નિષ્કારણ, “ ન્ટોનિયસ' (દ.ભા.). (૨) ફેગટ, અમથું, અકાંક-પ્રથન (-કાર્ડ-ને. [સં.] કાવ્યાદિને એ નામને નકામું, “અન-વોરન્ટેડ'
એક દેવું. (કાવ્ય.) અકારણુ-વાદ ૫. [સં.] કારણ વિના કરવામાં આવતી ચર્ચા- અ-કાંતિ (-કાન્તિ) વિ. [સં.] ઉજાસ વગરનું, ઝાંખું વિચારણા. (૨) જગતનું કઈ કારણ નથી એવો મત અકિંચન (-કેન્યન) વિ. [સં.] જેની પાસે કશું જ (દ્રવ્યાક્રિ) ધરાવતો વાદ
નથી તેવું, નિર્ધન, સાવ ગરીબ [(૨) સ્વેચ્છાએ સર્વત્યાગ અકારણુવાદી વિ. [સ, .] અકારણવાદમાં માનનારું અકિંચન-તા (-
કિચન-) સ્ત્રી. [સં.] અકિંચનપણું, નિર્ધનતા. અ-કારત(-) ક્રિ વિ. [સં. મના] નિષ્ફળ, ફોગટ, વ્યર્થ, અકિંચિત્ (-કિચિત) વિ., ક્રિવિ. [સં. વિંતિ પર્વે નકામું. (૨) વપરાશમાં ન હોય તેવું
નિરર્થક “અને આગમ) કિંચિત, થોડું, જરા અકારાદિ વિ. [સં. માર + માત્ર “અ” વર્ણથી શરૂ થતું અ-કંચિત્કર (-કગ્નિ -) વિ. [સં.] કશું જ ન કરનારું. અકારાંત (રાન્ત) વિ. સં. માર + અન્ત] જેને છેડે “અ” (૨) (લા.) અસમર્થ. (૩) કેઈ સાધ્યની એટલે સિદ્ધ થઈ વર્ણ છે તેવું શબ્દ કે પદ)
શકે તેવી બાબતની સાબિતી કરી ન શકે તેવું. (તર્ક)
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |