Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 477

કરમ-ક્રેડ
૪૩૨
કરલે રે
કરમ (ડ) સ્ત્રી. જિઓ કરમ' + કેડવું] (લા) કરમુક્ત વિ. [સં.] કરવેર–મહેસૂલ માફ છે તેવું, “રેવન્યૂ નકામી પંચાત કે ધાંધલ, માથાફટ, માથાફેડ
• કી' વગેરે
[વીંટી. (પદ્યમાં.) કરમ-ફેદિયું વિ. [+ જુએ રેડવું’—ગુ. “યું” કુ.પ્ર., કરમ- કરમુડી સ્ત્રી. [સં. -મુદ્રા - ગુ. ‘ડી’ વાર્થે ત. પ્ર.] ફાટવું વિ. [+ગુ. “યું' ભૂ. ક] કરમ-ફટિયું
કર-મુદ્રા સ્ત્રી. [૪] સંધ્યા વગેરે પૂજન વખતે બંને હાથના કરમ-બક્ષિસ સ્ત્રી. [જ “કરમ-બખશી' (આમાં બક્ષિસ' પજાઓથી કરવામાં આવતી તે તે આકૃતિ. (૨) હાથની શબ્દ નથી બખશી'નું ભ્રાંતિથી સ્વીકારાયું છે.)], વીંટી, અંગુલીયક કરમ-બખશી સ્ત્રી. [અર. + ફા. બશી'] મહેરબાની કરમેણુ (શ્ય) જઓ કરમણ.' કરમ-ભગ કું. [જ “કરમ'' + સં.] (લા.) ભાયાતો કે કર-મૂહું વિ. [જુઓ કરમઠું.'] જુઓ કરમડું.' રાજકુંવરોને ગુજરાન માટે અપાતી હતી તે જોગીર, કર-મૈથુન ન. [૪] પોતે હાથથી વીર્યને મારા કરે છે, કપાળ-ગરાસ
હસ્તમૈથુન, હાથ-સ,” “માસ્ટરબેશન' કમરાટ ! [રવા. કચવાટ, બળાપે
કરમે મું, [{ fસ્વ-> પ્રા. શાંવક-] ઓ “કમલે” કરમદું વિ. આઠ આનીથી પણ પાકમાં ઓછું ઊતરેલું [દેવે (રૂ.પ્ર.) ઔષધના ભૂકામાં કોઈ પ્રવાહી પદાર્થ છાંડી કરમ-રેખ, ખા સ્ત્રી. [સં. મે-૨a] (હથેળીમાં નસીબ એને ભીંજવો. ૦ ફૂટ (રૂ. પ્ર.) ઢોરને શરીરના કોઈ
બતાવનારી ગણાતી રેખા ઉપરથી લા.) ભાગ્ય, નસીબ ભાગમાંથી લેહી નીકળી. કરમલડે . “કરમલો' + ગુ. ડ’ સ્વાર્થે ત. પ્ર.] કરમઠ (-ડથ) સ્ત્રી. [ઓ “
ક ડવું.'] કરડાવું એ, જઓ “કરમલે.' (પદ્યમાં).
મરડ ખાઈ જ એ, મચડાવું એ કમલે(-ળે) ૫. [સ, Ta-> પ્રા. નવમન, પછી કોમેર ૫. ઢોરને થતો એક રેગ
સ્વાર્થે અપ. ૩ર૩, ૩૦ પ્ર.] દહીંમાં ભાત મેળવી કરવામાં કરવું સ. કે. જિઓ કરમે' + ગુ. ડ' સ્વાર્થેથી આવતી હતી તે એક ખાદ્ય વાની, કરમડો
ના. ધા.] જુએ કરાવવું.” કરમાવું કર્મણિ, કિ. કરમ વેરો છું. જિઓ “કરમ.' + વેરે.”] નસીબમાં કરમટાવવું .સ. ક્રિ. લખાયેલી વેઠ. (૨) માથા-વેરે, જજિયા-વેરો
કરવું સ. કિ. મયકેડયું, મરડવું (કોઈ પણ અંગને). કરમસદિયું વિ. [‘કરમસદ' (ગામ) + ગુ. “યું' ત. પ્ર.] કરાવું? કર્મણિ, મિ. કરમઠાવવું પ્રે., સ કિ. ચરોતરના કરમસદ ગામનું વતની
કરાવવું-૨, કરમેહાવું-૨ જાઓ “કરડવું૧-૨ માં. કરમદિયું? વિ. [જઓ “કરમ' દ્વારા], કરમ-હીણું વિ. કરમદિયે પું. જિઓ “કરમડ૧- ગુ. “યું સ્વાર્થે ત. પ્ર.]
[જ આ કરમ” “હીણું.”] ભાગ્યહીન, કમનસીબ જઓ “કર મોડ૨ કરમળ () શ્રી. [૪. વાવાજી .] તલવાર, કરમાળ કરમોડી સ્ત્રી, [ એ કરડ ' + ગુ, 'ઈ' તે. પ્ર.] કરમળે જ ઓ “કમલે.”
ઢોરના શિંગડામાં સડે થવાના રોગ કરમાણી વિ. [કા, “કર્માન” ગુ. ઈ' ત, પ્ર.] ઈરાનના કરમે(૦૧)નું સ, જિ. [જ એ “કરમ ' ના. ધા.1 સહજ
એ નામના પ્રાંતનું-પ્રાંતમાંથી આવતું (* અજમે ” ખાસ પ્રવાહી સાથે ભેળવવું કે મસળવું. (૨) બીજને કરમ દેવો કરીને)
" [સરનામું, ભાગ્યને અધીન કર-યુમ, ગલ ન. [સં.] બે હાથની જેડી, બેઉ હાથ કરમ-ધમ(-૨મી) વિ. [સં. -.] કર્મ-ધમને અનુ- કરલ ન. કોઠીનું ઝાડ કર-માલ(ળ) શ્રી. [સં.] હાથની આંગળીઓથી જપ કરલ ન. ચીકણી અને કઠણ માટી કરવાની પદ્ધતિ
કરલ ન. [સૌ.] કરચલી, ચણ કરમાવવું જુઓ કરમાવું”માં.
કર-લજામણું વિ. સં. + જ એ “લજામણું, '] હાથને કરમાવું અ. ક્રિ. સકું થઈ ચીમળાવું. (૨) વિલાવું, એબ આપે તેવું, હાથને કારણે શરમાવું પડે તેવું સંકોચાવું, સુકાવું. કરમાવવું છે, સ. ક્રિ.
કરલડી જુએ “ક૨ડલી.’ કરમાશ (૩) સ્ત્રી, [જુઓ કરમાવું' + ગુ- “આશ” ક. કર-લતા સ્ત્રી. [સં.] હાથરૂપી વેલ, કોમળ હાથ પ્ર.] કરમાવું એ
કરાવું અ. ક્રિ. [સં. સુરજ એક દરિયાઈ પક્ષી; એના કરમાળ સ્ત્રી. [સં. વરવાહ !.] તલવાર, ખાંડું, કરમળ અવાજના પ્રકારથી] (લા.) આક્રંદ કરવું. કરાવવું , કર-માળા જુઓ “કર-માલા.” [કર્મવાળું, નસીબદાર સ. ક્રિ. કરમાળું વિ. [જુઓ “કરમ + ગુ. આળું' ત. પ્ર.1 કરલાં ન., બ. વ. તલના છોડવા ઉપરથી ખરેલા ડોહવા કરમિયું ન - પુ. [સં. શ્રમ--] જઓ કરમ, કરલિયું ન. [સં. ૩ર૪ દરિયાઈ પક્ષી; એના અવાજના (-ખાસ કરી સર્પાકાર હોય તેને વાચક છે.)
સામે, + ગુ. “યું' ત. પ્ર.) (લા.) ઊંટનું બચ્ચું, બે તડું કરમી વિ. [સં “' પું, અતદભવ] (લા.) નસીબદાર, કરલી સ્ત્રી, ચોમાસામાં દરિયા-કાંઠે તેમજ પહાડમાં થતી ભાગ્યશાળી
એક ભાજી
[‘કરલિયું.' કરમી-વટ (-ટથ) સ્ત્રી. [+ ગુ. “વટ' ત. પ્ર.] કમીપણાની કરલું ન. [સં. વરસ + ગુ.- “ઉં' સ્વાર્થ ત. પ્ર.] જાઓ
લાક્ષણિકતાઓ [પણું, નસીબદારી. (૨) (લા.) મેટાઈ કરલે પૃ. [જ એ “કરવું.'] ઊંટ કરમી-વટું ન., નટો છું. [+ગુ. ‘ઉં' ત. પ્ર.] ભાગ્યશાળી કરેલા પું. પણીને જળ