Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 478

કરવટ
૪૩૩
કરસંવાહન
કરવટ શ્રી. [હિ.] પડખાભેર સેવાની શરીરની થિી . તરીકે પણ. [કરી જવું (રૂ. પ્ર.) અજમાવવું. પ્રયોગ (૨) પડખું, પાસું. [૦કરવી (૨. પ્ર.) ફેરવવું. બદલવી, કરો. કરી લાવવું (રૂ. પ્ર.) પૂરું કરીને લાવવી. ૦ બદલાવવી, ૦ લેવી (રૂ. પ્ર.) પથારીમાં પ ફેરવવું. કરવું-કારવવું સ. જિ. [જુઓ “કરવું + સં. *HIRIT-> (૨) પિતાના પક્ષમાંથી બીજાના પક્ષમાં ચાલ્યા જવું] પ્રા. ભાવ- “કરાવવું] કરવું-કરાવવું, ક્રિયાથી બધી કરવટિયું વિ. [+ ગુ. “યું” ત. પ્ર.] પડખાભર સૂતેલું.
રીતે સંપૂર્ણતા લાવવી, સાંગોપાંગ કરવું (૨) ન. પડખું
કરહુ ન. [સ વિષ્ટિ->પ્રા. સવિરદિગ-] (લા.) દેવ કરવઠું જુએ “કર-વેઠું.”
દેવી નિમિત્તે દર વર્ષે ફરજિયાત કર તરીકે કરવામાં કરવઠાથ (ચૌથ્થ) સ્ત્રી. [જુએ “કરવડો' + ચેાથ.] આવતો ખર્ચ આસો વદિ ચોથની તિથિ, કર્ક ચતુર્થી. (સંજ્ઞા.)
કરવેરા અધિકારી વિ. [જ “કર + વેર + સં., મું.] કરવડી સ્ત્રી. જિઓ “કરવડે’ + ગુ. “ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય.] કરવેરા નક્કી કરનાર અમલદાર, ટેકસેશન-ઑફિસર’
નાન કરવડે, નાના નાળચો, નાળચાવાળી નાની લેટી કરવેરા-નિરીક્ષક વિ. [જ “ક”+ “વેરે' + સં.1 કરવડી સ્ત્રી, જુઓ ‘કરપી.'
કરવેરાની તપાસ રાખનાર અમલદાર કરવર્ડ ન. [જ એ “કરે’ + ગુ. “ડ” સ્વાર્થે ત. પ્ર.]. કર-વેરો છું. [સં. + જુઓ “વેર, સમાનાથની દ્વિરુક્તિ] નાન કર, નાળચાવાળો નાનો લોટે. (૨) (લા.) કેઈ કર અને વેરો, લેરી, લાગે કોઈ જગ્યાએ વરસાદ થતો કે થ હોય તેવું વર્ષ કર-વેલડી સ્ત્રી, [સં. + જુએ “વેલ ' ગુ. “ડી” સ્વાર્થે ત. કરવડે પું. [ઓ “કર' + ગુ. “ડ” સ્વાર્થે ત. પ્ર.] પ્ર.] હાથરૂપી વેલ, કરતા, કોમળ હાથ. (૫ઘમાં) નાળચાવાળો લોટ, કરો
કરે ૫. જિઓ ‘કરવ”+ ગુ. “એ ” ક. પ્ર.] કરવત સ્ત્રી, ન. [સં. ૧ર-૫.] >પ્રા. વરવા ન.] લાકડાં કામકાજ કરવામાં કુશળ માણસ, કુશળ કાર્યકર્તા પથ્થર વગેરે વેરવાનું દાંતાવાળું સુતારી ઓજાર, ટમેટું કર-જૈવિધ્ય ન. [સં.] હાથની કળાકારીગરીની વિવિધતા. હોય તે ન., નાની હોય તે સ્ત્રી.] [મુકાવવું, મેલાવવું () કરવેરાની અનેક જાત (૨ પ્ર.) બીજા જન્મમાં એવું પ્રાપ્ત કરવા કાશીમાં કરે છું. [દે. પ્રા. વજનવેમ-] નાળચાવાળો લેટે, કરવડે જઈ કરવતથી કપાઈ મરણ પામવું].
કર-યવસ્થા-શાસ્ત્ર ન. [સ.] કરવાની રાજ્યમાં કેવી કરવત-પદી સ્ત્રી. [+ જુઓ પી. '] સંપૂર્ણ વર્તુલાકાર પદ્ધતિ છે એને ખ્યાલ તેમજ ગણતરી આપતું શાસ્ત્ર, કરવત, બેન્ડ-સ’
જમા-વસૂલ-શાસ્ત્ર કરવતાકાર છું, કરવતાકૃતિ સ્ત્રી. [+ સં. શાળા, માસિ] કરશણુ જુઓ “કરસણુ.”
કરવતને ઘાટ (૨) વિ. કરવતના ધાટનું, દાંતાવાળું, કાંગરીવાળું કરશણી જુએ “કરસણી.” કરવતી સ્ત્રી. [સં. વરઘ >પ્રા. નરવત્તિમા] નાની કરવત કર-શાસ્ત્ર ન. [૪] જુએ “કર વ્યવસ્થા-શાસ્ત્ર.” કરવતિ પં. [જએ “કરવત' + ગુ. “યું' ત,પ્ર] કરવતથી કર-શુદ્ધિ સ્ત્રી, [.] હાથ ઘાઈ નાખવાથી કરાતી શુદ્ધિ વિરવાનું કામ કરનાર કામદાર, વેરણિયે [નાની ડાંગ કરશેાથ પું. [સં.] હાથમાં થયેલો સોજો કરવતું ન. [સં. વર-વેરાવળ-> પ્રા. -ત્તમ-] ડંગોરો, કરસડું જુઓ કણસલું.' કરવર વિ. ઓછા વરસાદવાળું, ખડિયું. (૨) ન. નાને કરસ(-ગે) . [સ. સર્ષ- > પ્રા. રિક્ષા +. “હું”
દુકાળ, ખરડિયું વરસ, કરવઠું. (૩) (લા.) મૃત્યુ, મેત સ્વાર્થે ત. પ્ર.] ભીંતના આધાર માટે ચણવામાં આવતા કરવલું ન. માથામાં થતી ઊંદરી જેવી ફોલ્લી. (૨) (લા.) કે મુકવામાં આવતે ટેકે કલંક, આળ, લાંછન
[‘કરવડા-ચેાથ.” કરસ(-શણ ન. [ સં, વર્ષા > પ્રા. વારિસા ] ખેતી. કરવા-થ (ચેશ્ય) સ્ત્રી. [એ “કરો + ‘ચોથ. જએ (૨) ખેતરમાં મેલ. (૩) કણસલું, ઠંડું કરવા-ફેર ૫. જિઓ કરવું ' + “મેર.'] કરવામાં થયેલા કરસણુ-કાર વિ., પૃ. [ + સં. વાર ], -રી વિ., પૃ. કે રહેલો તફાવત, ભૂલ
[+ સં. કારી .] ખેતી કરનાર, ખેડૂત, ખેડુ કરવાલ પું, સ્ત્રી. [સે, .] તલવાર [કરે, કરવડી કરણે જ “કરસડે.” કરવી સ્ત્રી. [જ એ “ક ” + ગુ. “ઈ' સ્ત્રીપ્રાચ] ના કર-સમભાર-વાદ ૫. સિં.1 બધા ઉપર એકસરખા કરવેરા કરવું સ. કે. [સં. -ર તત્સમ પ્રગ] આચરવું. હવા જોઈએ એ મત-સિદ્ધાંત (૨) જવું. (૩) બનાવવું. (૪) ઉપજાવવું (સમાન કાલ કરસમભારવાદી વિ. [સં., પૃ.] સરખા કરવેરામાં માનનારું અર્થથી સહાયક તરીકે ધાતુ-રામાસના ઉત્તર પદમાં સ્વાર્થ : કર-સમિતિ સ્ત્રી. [સં.] કર સંબંધી નિર્ણય કરવા માટે જોયું-કયું' “આવે-કરે' વગેરે. (૫) વળી શું કુ. ને ‘આ’- નિમાયેલું મંડળ ‘આ’ અંતવાળા પ્રવેગે ક્રિયાના સાતત્યના અર્થે “કર્યા-કર') કર-સંપાત ( -સમ્પાત) . [સં.] હાથથી મારવામાં આવતો કરાવું કર્મણિ, ફિ. કરાવવું છે., સ. કિં. એનું જૂનું
ધબ્બો. (૨) ઘેલ. (૩) કૈંટ. (૪) કિરણેનું કોઈ પણ પદાર્થ એક રૂપ છે, “કારવ' સં. વાર11-> પ્રા. રાવ-] ઉપર પડવું એ [કરવામાં આવતે દાબડે, કર-પુટ રૂપમાત્ર “ કરવું-કારવવું” એમ સામાસિક રૂપે વપરાય છે. કર-સંપુટ (-સંપુટ) છું. [સ.] હળીને સામસામે રાખી ભ. ક. નાં રૂપ “કર્યું' કરેલું' ઉપરાંત “કીધુ-“કીધેલું કર-સંવાહન (-સન્વાહન) ન. [સ.] મળતી વખતે એક
*
ભ. કે–૨૮ Jain Education International 2010_04