Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 472

કમે દડો
૪૨૭.
કરેકેટ
કમેદ પું. [+ ગુ. ‘ડું' સ્વાર્થે ત...] કમેકથી ઊતરતી તીખી ખાવામાં કડકડ અવાજ થાય એવી વડી (રાંધેલા જાતની ચાખાની એક જાત
ચાખામાંથી બનાવેલી) [ ટુકકે, કકડી, કટકી કદિયા વિ, સ્ત્રી, [+ ગુ. ઈયું' ત.ક.કમેદ ઉગાડી કરકડી સી. [ઓ કરકડો’ + ગુ. ઈ” સ્ત્રી પ્રત્યય] નાને શકાય તેવી ખેતરાઉ જમીન
કરક પું. કકડે, કટકે, ટુકડે [ જે હાથ કમેદિયું વિ. જિઓ “કમેદિયા.'] કદ ઉગાડી શકાય કરકમલ(ળ) ૫. સિં, ન ] હાથરૂપ કમળ, કમળના તેવું (ખેતર). (૨) (લા.) સુગંધીદાર
કર-કર (કથિ-કરય) સ્ત્રી. [રવા] ઝીણી કાંકરી, કરચ. (૨) કદિયે ૫. [જુઓ ‘કમેદિયું.'] (લા.) એ નામનો એક (લા.) દ્વેષ, ખાર કંદ, (૨) સાગણીનું લાકડું. [૦૨તાળુ (રૂ.પ્ર.) રતાળુની કરકરે-પાંચમ (મ્ય) સ્ત્રી. [+ જ “પાંચમ.'] કાર્તિક એક જાત]
માસની અજવાળી પાંચમ. (સંજ્ઞા.) કિરવાને ધંધે કોરી સ્ત્રી, ઈબ્રેણી
કર-કરવટ સ્ત્રી. [સં. + જુઓ “કરવટ.'] વ્યાજુ ધીરધાર કમેવું સ, કિ, લેટને માણું દેવું, કરમો આપ, મેવું કરકર-વડી એ “કર કડ-વડી.'
. r. 4 + જ આ મોસમ.'] તે તે જતુ કરકરાવવું સ. . [૨વા.1 કરવત વગેરેના દાંતાને તેજ સિવાયને સમય, ક-ઋતુ
ક-ઋતુનું કરાવવા, કાકર કાઢવા કાસમ વિ. [+ ગુ. ઈ' ત. પ્ર.] તે તે ઋતુ બહારનું, કરકરાવું અ. . [રવા.] મરધીની પેઠે અવાજ કરવો કમ્પાર્ટમેન્ટ (-મેસ્ટ) ન. [અં.) આગગાડીના ડબાનું ખાનું કરકરિયાનું નિ. [૪ ઓ “કરકરું' + ગુ. “ઇ' + “આળુ કમ્મર જુઓ “કમર.”
સ્વાર્થે ત. પ્ર.] જુઓ “કરક.” કમ્મર-પૂર જુઓ “ક્ષર-પુર.”
કર-કરિયાવર , બ. વ. [સં. + જુએ “કરિયાવર.'] કમ્મર-બૂઢ જુઓ “કમર-બૂડ.”
કન્યાના લગ્ન પ્રસંગે કન્યાને આપવામાં આવતા દાયો કયું સર્વ, ઉં, [સ લિમ્ ના વિકાસમાં જ ગુ. “કિયf'] કરકરિયા ન., બ. વ. [ ઓ “કરકર’ +ગુ. “ઈયું' ત.
એકથી વધારે વ્યક્તિ પદાર્થ વગેરેમાં પ્રશ્નાર્થે અમુક એક પ્ર.1 ઝીણી ઝીણી કાંકરી, કરચે (સ્ત્રી.માં “કઈ').
કરકરિયાંના, બ. ૧ [જએ “કરકરાવવું' + ગુ. “ઇયું” કયું-નું વિ. [ગ્રા., જુઓ “કર્યો-નું ક્યારનું, ઘણા સમયથી
ક. પ્ર.] ખડબચડા થયેલા પદાર્થની સપાટી, ધારદાર સપાટી કય (કપૅ) ક્રિ. વિ [સ.] જ્યારે ? [ અનુગ] ક્યારનું કરકરિયું ન. જિઓ “કર કરિયાં.'] (લા.) ઘઉંને લોટ તથા ક-નું (કર્થેનું) ક્રિ. વિ. [+ગુ. “નું' છે. વિ.ને અર્થને એની બનાવટ કર છું. સં.બાહુ, હસ્ત, હાથ. (૨) હાથીની સંઢ. (૩) કરકર વિ. [ સં. ૧૪ -, ૨૧.] સપાટી ઉપર ધારદાર કિરણ. (૪) વેરો, લાગે, લેરી, ‘ડટી,' “સ,’ લેવી.' ખડબચડું હોય તેવું. (૨) કર્ક, કઠોર. (૩) (લા.) આકરા (૫) કરિયાવર. (૬) દયું, દક્ષિણ. [૦ઘાલ, ડેક, સ્વભાવનું, તીવ્ર [કજિયાખોર સ્ત્રી, વઢવાડિયણ ૦ના-નાંખવે, બેસા (-બેસાડ) (ઉ.પ્ર.) વિરે કરકશા વિ., શ્રી. [સ, વરાઇ, અવ. તદભવ] (લા.) લાગુ ક. ૦ભર (રૂ.પ્ર) વેરાની રકમ આપવી. લે
રવા (૨.પ્ર) વેરાના ૨કમ આપવા. ૦લેવી કરકસર સ્ત્રી, [ + જ “કસર.'] હાથ ખેં ચીને (રૂ.મ, વેરાની રકમ વસુલ કરવી]
વાપરવું એ, જરૂર પૂરતો ખર્ચ કરવાનું કાર્ય, “ઇકોનોમી' કર-અધિકારી વિ. [સ, સંધિ વિના, ૫.] કર વસૂલ કરનારા કરકસરિયું વિ. [+ ગુ. “યું' ત. પ્ર.] કરકસર કરનારું તંત્રને અમલદાર, ‘ટેકસ ઓફિસર
કર-કસૂર સ્ત્રી. [સ. જુઓ ‘કસૂર.] હાથથી થયેલી ભૂલ, કરે-આકારણીદાર વિ. [+જાએ “આકારણ” + ફા. પ્રત્યય] ભૂલચૂક કેટલો કર ભરવો એની ગણતરી કરી નક્કી કરી આપ- કર-કંકણ (-
કણ) ન. [સં] હાથના કાંડામાં પહેરેલ કડું નાર અમલદાર, ટેક્સ-એસેસર'
કે ચૂડી-ચૂડેલ. [૦ ન્યાય (રૂ. પ્ર.) હાથમાં છોકરું ને કર-કલેકટર વિ. [સ, + અં.] કર વસુલ કરનાર અધિકારી ગામ શેષે એ પ્રકારની નીતિ કે વર્તન ] કરક-ચતુથી સ્ત્રી. [સં.] આસો વદ ચોથ. (સંજ્ઞા.) કરકા પું, બ. વ. [સ. ૧૪] વરસાદના કરા કરક-ચતુથ-વ્રત ન. [૪] આ વદિ ચોથનું કરવામાં કરકા-ચતુથી સ્ત્રી. [+] કાર્તિક માસની વદિ ચેાથ. (સંજ્ઞા.) આવતું વ્રત. (સંજ્ઞા.)
કર-કાટક ન. ચિત્રકામ કરવામાં વપરાતી પીછી [લકડી કરકરો છું. એક વનસ્પતિ, કાચકો
કર-કાટિયું વિ. [ષ્ણ. “યું'ત...](લા.)સુકાયેલ શરીરનું, સુકકરકટિયે પું. [જુએ “કરકટી' + ગુ, “ઇડું ત. પ્ર.] (લા.) કરકપિલી સ્ત્રી. થડ અને ડાળી ઉપર કાંટાવાળું એક ઝાડ બતર પહેર્યું છે તે દ્રો
કરકા-વૃષ્ટિ સ્ત્રી. [જઓ “કરકા'નું મૂળ “કરકે” + સં.] કરક(-ગ) ()ડી સ્ત્રી. [જુએ “કરક(-ગ) (-ડી' + ગુ. ડ' કરને વરસાદ
સ્વાર્થે ત. પ્ર.], કરક(-ગ)ટી-ઠી) સ્ત્રી. શબ ઉઠાવવાની કરકુલ પું. ઉકરડા કે ભીની જમીન ઉપર ઊગતો એક છોડ ઠાઠડી, નનામી
કરમું ન. [સ. ૧ર-હાડપિંજર ] પીઠ ઉપર બહાર દેખાતું કર-કઠોળ ન. [જુઓ “કઠોળ.’ આરંભનો શબ્દ નિરર્થક] હાડકું. (૨) હાડકું જુદી જુદી જાતનું કઠોળ, પરચુરણ કહેવળ
કરચલી સ્ત્રી, [૨] કાચલી, કડલી મિાહીગીર કરકટ-૨)વડી સ્ત્રી. [રવા. + જુએ “વડી.'] ખારી અને કરકેટ ન. એક જાતનું માછલી પકડનારું પક્ષી, પળકેલા,