Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 453

ત્તો
કન્નો જુએ ‘ોિ.’ કત્થ-થ,-થ)ઈ વિ. [ä કત્થઈ', એ કાથા' + ગુ. ‘આઈ ’ ત. પ્ર.] કાથાના રંગનું, ખેરસારના રંગનું કત્થક વિ. [સં.] વખાણ કરનાર. (ર) ગાવા-બજાવવા-નાચવાનું કામ કરનાર. (૩) નૃત્ય-નૃત્તના એક પ્રાંતીય પ્રકાર બતાવતું (એવું નૃત્ત-નૃત્ય)
કત્ચન ન. [સં.] વખાણ, (૨) આપ-વખાણ, ખડાઈ, બણગાં સત્યાર્થ્થા,થા) ઈ વિ. [હિં. ‘કથઈ.”, જુએ ‘કાચા’ + ગુ. આઈ' ત. પ્ર. ] જ ‘કથઈ,’ કત્લ સ્ત્રી. [અર.] જુએ ‘તલ,’ કત્વ-ગાહ જ ‘કતલ-ગાહ,’ [સામુદાયિક તલ કલે-આમ સ્ત્રી. [અર.] આમવર્ગની કતલ, લેાકાની કથ(-થા)ઈ એ ‘કથઈ. ’ [પુરાણી. (૪) નટ કથક વિ. [સં.] કથા કહેનાર. (ર) વક્તા. (૩) (કું.) કથડનાયકા સું., બ.વ. કાળી પરજની નાયકા જ્ઞાતિના એક પ્રકાર, (સંજ્ઞા.) [ન્નતિના ભીલ કથઃ-નાયકા સું. [જુએ ‘કથડનાયકા.'] કથડનાયકા કથણી જુએ ‘કથની.’ થન ન. [સં.] કહેવું એ, ખેાલ, વચન. (૨) વર્ણન. (૩) વિવેચન, (૪) સૂચન, દરખાસ્ત, ‘પ્રેન્ઝિશન.’(પ) વિધાન, કેફિયત, ‘સ્ટેટમેન્ટ.' (૬) લીલ, ‘પ્લી' કથન-કલા(-ળા) સ્ત્રી. [સં.] કહેવાની કલા, કહેવાની યુક્તિ થન-કાર વિ. [સં.] કહેનાર કથન-ચિત્ર ન. [સં.]જુઓ ‘કથાચિત્ર’,−‘ઇલસ્ટ્રેશન’ (બ.રા.) કથનશૈલિ(-લી) સ્ત્રી. [સં.] કહેવાની પદ્ધતિ, કહેવાની રીત કે હયાટી [‘એબ્જેક્ટિવ', ‘નૅરેટિવ' .(ઉ.ો.) કથનાત્મક વિ. [ + સં. મામન્] નિરૂપણાત્મક, કથનાનુસાર ક્રિ. વિ. સં. જ્યન + અનુસાર ] કહેવા પ્રમાણે [કથા-કહેવતાના સંગ્રહ
કથનાવલિ (-લી, -ળિ, -ળી) સ્રી. [ + સં. આહિ, જ઼] કથની(-ણી) સ્ત્રી. [સં. યજ્ઞ + ગુ. ‘ઈ ' સ્વાર્થે ત. પ્ર, ] કથા કહેવી એ. (ર) વર્ણન. (૩) કહાણી. (૪) (લા.) ગમ્યું. (૫) કથલી
કથનીય વિ. [નં.] કહેવા જેવું, કહેવા યેાગ્ય, કશ્ય થપિ ક્રિ. વિ. સં. યમ્ + થિ] કાઈ પણ રીતે યિતન્ય વિ. સં. માં ૧૦ મા ગણતા અથ’ વિકરણ લાગી થયેલું શુદ્ધ વિ, કૃ.] કહેવા યાગ્ય, કહેવા જેવું. (ર) ન. કહેવાની હકીકત, કહેવાની વાત કહેવા યેાગ્ય કથન થરી સ્ત્રી. [સં. ન્યા] ચીંથરાંની બનાવેલી ગાડી. (૨) બિછાનું, પથારી. (૩) ઢોરની ચામડી ઉપર થતું નાનું જંતું, ઈતડી
(-કા)થરાટ ( -ટય) સ્ત્રી. લાકડાનું ધાતુનું કે માટીનું ઢાળ પડતી-હાંસનું લેટ બાંધવા-મસળવા માટેનું વાસણ કથલ્યા-ગે ંદ ન. [હિં,] કંડોળીનું ઝાડ (એમાં ગુંદર થાય છે.) થવું સ. ક્રિ. [સ, તત્સમ] કથન કરવું, કહેવું, ખેલવું કથા હું. આંખનું એક દ
ક-થલ(-ળ) ન. [સં. + ચ > પ્રા. થ∞ ] ખરાખ સ્થળ, ૩-જગ્યા. (ર) મર્મસ્થાન, શુદ્ધ સ્થાન
૪૦૮
Jain Education International_2010_04
કથા-પ્રસંગ કથળવું અ. ક્રિ. [સ, ઝુ-ચ- > પ્રા, ચ દ્વારા ના, ધા. ] સ્થાનભ્રષ્ટ થવું. (ર) (લા.) ઊલટું થવું. (૩) કાર્યસિદ્ધિ ન થવી, ખગડવું, (૪) તારાને ચડવું, ઝઘડો કરવા. થળાવવું પ્રે., સ. ક્રિ. [રીતે કથંચિત (કશ્ચિત્ ) ક્રિ. વિ. [સં.] કથમર્પિ, કાઈ પણ કથા સી. [સં.] વાર્યાં. (૨) ધામિઁક પૌરાણિક વાર્તા-કથન. (૩) વર્ણન, બયાન, હેવાલ. (૪) નવલકથા, ‘નાવેલ’ (૬. ખા.)
કથાઈ જુએ ‘કથઈ ’-કથઈ.'
થાથન ન. [સં.] કથા કહેવાનું કાર્ય કથકલી સ્ત્રી. કેરલ પ્રદેશના એક નૃત્ય-નૃત્તપ્રકાર કથા-કાર વિ. [સં.] કથાની રચના કરનાર. (૨) કથા કહી બતાવનાર, નૅરેટર’ (ઉ. જે.) (૩) પું. કથા કહેનાર વ્યાસ, પુરાણી
કથા-કાવ્ય નં. [સં.] વાર્તાના રૂપનું વણુ નાત્મક-નિરૂપણાત્મ કાવ્ય, ‘નૅરેટિવ પાએમ’- મૅરેટિવ પોએટ્રી’ (ડો.માં.) કથા-કીર્તન ૧., બ. વ. [સં.] કથાવાર્તા અને કીર્તન-ભજન કથા-કેશ(-ષ) પું. [સં.] કથા-વાર્તાઓના સંગ્રહ-ગ્રંથ કથા-કમ પું. [સં.] દરરાજના કથાવાર્તા કરવાના કાર્યક્રમ કથા-ચિત્ર ન. [સં.] કથાના પ્રસંગાને મૂર્ત કરતું ચિત્ર‘ઇલસ્ટ્રેશન’
કથા-ગીત ન. .[સં.] વાર્તાપ્રધાન ગીત-કાન્ય, ‘ઍલડ’ (અ. ક.) કથા-ગૃહ ન. [ર્સ,, પું., ન.] કથા કહેનાર અને સાંભળનારાંએને બેસવાનું સ્થળ
કથાન્યથ (ગ્રન્થ) પું. [સં.] કથા-વાર્તાનું પુસ્તક કથા ય થિ ( -ગ્રન્થિ) સ્ત્રી. [સં., પું.] કથામાં સાથે રહેવાની સ્થિતિ, કથાના ભાગ તરીકે આવતાં પાત્રોના સંબંધ કથા-ચક્ર ન. [સં.] કથા-વાર્તાઓને સમહ કથાનક ન. [સં.] નાની કથા, આડ-કથા, ઉપ-કથા થાનક ન. [ર્સ, ચાનTM] ખરાબ જગ્યા. (ર) મમ સ્થાન, ગુહ્ય સ્થાન
કથા-નાયક છું, [સં] પ્રસંગ-કથાનું મુખ્ય પુરુષપાત્ર, કથાનાયિકાના પતિ, ‘હીરા’
કથાનાયિકા શ્રી. [ ર્સ, ] પ્રસંગ-કથાનું મુખ્ય સ્ત્રી-પાત્ર, થાનાયકની પત્ની, 'હીરોઇન'
સુરાન ] કથાવાર્તા કહેવાના
સ્થાનિકા સ્ત્રી. [સં.] જુએ ‘થાનક.’ થાનુરાગ છું. [+ સં. અથવા સાંભળવાના પ્રેમ કથાનુસંધાન ( -સન્ધાન) ન. [ + ર્સ, અનુ-સંધાન ] કથામાં આગળ પાછળની સંગતિ, વાર્તાના પ્રસંગોનું એકબીજા સાથે જોડાણ [આમુખ, પ્રસ્તાવના કથા-પીઠ સ્ત્રી. [સ., ન.] કથાના પ્રસ્તાવસૂચક ગ્રંથનું મુખ, કથા-પુરુષ પું. [સં.] જુએ ‘કથા-નાયક,’ ‘હીરા’ (આ.ખા.) થા-પ્રબંધ (-અન્ય) પું. [સં.] કથાનું બંધારણ, (૨) વાર્તા,
કથાનક
કથા-પ્રવીણુ વિ. [સં.] કથા-વાર્તા કહેવામાં નિષ્ણાત કથા-પ્રસંગ (-સ) પું. [સં.] કથામાં જેના વિશે વાત ચાલતી હાય તે વિષય, તે તે કથા-વિષય. (૨) ટૂંકી વાર્તા, શોર્ટ