Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 451

કણઝરી
ગુઝરી જઆ કણજરા.’
કણુઝવું અ. કિ, [રવા] મળેાત્સર્ગ માટે ઊંહકારા કરવે, કરાંજવું, કણઝાવું ભાવે, ક્રિ. કઢિયા પું. હાથમાં પહેરવાનું એક ઘરેણું કણ્ડું-કાઢ પું. [નિરર્થક +જુએ કાઢ.’] જેમાંથી રસી વષૅ તેવા એક પ્રકારના કાઢના
ગ [અપાતું અનાજ કણતું ન. [સં. ળ + ગુ. ‘તું' ત.પ્ર.] માસિક પગાર તરીકે કણુ-દાર વિ. સં. + ક્।. પ્રત્યય] કણવાળું, દાણાદાર દિયા જએ કરંડિયે’–કડેંક્રિયા.’
કણદિયોર છું. સ્ત્રીઓને હાથે પહેરવાનું કાંગરીવાળુ' એક જાતનું ઘરેણું
કણદાર જુઓ ઢારા.’
કણ-પીઠ સ્રી. [સં., ન.] દાણાના જ્યાં વેપાર કરવામાં આવે છે તેવું વેપારીઓને બેસવાનું સ્થાન, દાણા-પીઢ કણબ(-એ)!(-મ્ય) . [સં. ટુશ્ર્વિની પ્રા. કુંવળી] (લા.) કણબી પાટીદારની સ્ત્રી
કણબી પું. [સં. કુરુ#િ-> પ્રા. કુટુંવિત્ર-, મૂળ અર્થ કુટુંબ વાળા; પછીથી] (લા.) ગુજરાત-સૌરાષ્ટ્રમાંની એક ખેડૂત કામ (જેના ‘લેઉઆ' ‘કડવા' અને આંજણા' એવા ત્રણ ભેદ છે.) (૨) મહારાષ્ટ્રમાંની ખેતી કરનારી એવી એક જાત કશુખી-વાz (-ઢંથ) સી. [ + જુએ વાડ.૨'], - જુએ ‘વાડા.'] કણબી લેાકાને રહેવાના વાસ કણમેણુ (ણ્ય) જુઆ ‘કણબણ.’ કણુમવું અ. ક્રિ. [રવા.] કણકણવું. (ર) (લા.) નાખુશ કણમણાટ પું. [જુએ ‘કણમણું' + ગુ. આર્ટ' કૃ.પ્ર.] કણકણાટ. (ર) (લા.) નાખુશી, અસંતાષ
[થવું
કણુમય વિ. [સં.] દાણાથી ભરેલું
કણ-માત્ર વિ. [સં.] ફક્ત દાણા હોય તેટલું કે તેવું પ્રણવ પું. એક જાતનું એ નામનું ઘાસ
કણવટ(-ત) ન. [સં. ળવૃત્તિ-> પ્રા. વૃટ્ટિ સ્ત્રી.] ભિક્ષાથી
ભેગું કરેલું પરચૂરણ અનાજ
કણ(િ-તિ)યું વ. [ + ગુ. ‘ઇયું’ ત...] ભિક્ષા કરીને પેાતાની વૃત્તિ ચલાવતું. (૨) ન. કણવટ કણુ-વિભાવ પું. [સં.] સૂક્ષ્મતા ભરેલી વિભાવના, કર્યુંકથુલર કૉન્સેપ્ટ' (હ, ભા.)
કણવીર ન. [સં. હું.]એક ફૂલઝાડ, કરેણ, કણેર (ત્રણે જાતની) કવું અ. ક્રિ. [રવા.] કણકણવું. (૨) કરાંજવું કણુ-વૃત્તિ સ્ત્રી. [સં.] જએ ‘કણવટ.’ [રીતે કણ-શ: ક્રિ. વિ. [સં.] કણ કણ કરીને. (ર) (લા.) સંપૂણૅ કણુસ("યું)ન. [સં. નિરા-(5) > પ્રા. નિજ્ઞ(મ)-] અનાજના
સાંઠા કે ઘાસ ઉપરના કણ ભરેલા ડોડા, કણસતું કણસવું અ. ક્રિ. [રવા.] કણવું, કણકણવું, કણવું શુસલાઈ સ્ત્રી, એક જાતના કાનખજુરા કણસતું ન. [જુએ ‘કસ’ + ગુ. ‘હું’ સ્વાર્થે ત.પ્ર.] જુઆ ‘કણસ.’ [સાવવું પ્રે., સ. ક્રિ. શુસવું અ. ક્રિ. [રવા.] કણવું, કણકણવું, કણવું, કછુ. કણસાઈ સ્રી એક મિષ્ટાન્ન, મેાતીચૂર, મેતૈયા કણસાટ પું. [જુએ ‘કણસવું' + ગુ. આટ' રૃ. પ્ર.] કણાટ,
Jain Education International_2010_04
૪૦૬
કણા
કણકણાટ
કણુસાવવું જુએ ‘કણસનું’માં,
કણસાવું અ. ક્રિ. [રવા.] કણસવું. (ર) દુઃખમાં રિમાવું કણુ-સાર પું. [સ.] કંસાર, લાપસી, એરમું કણસિયું વિ. [જુએ ‘કણસ' + ગુ. ‘ઇયું' ત.પ્ર.] દાણા ઉધરાવી ખાનાર (બ્રાહ્મણ, તુચ્છકારમાં), (૨) (લા.) ક્ષુદ્ર, હલકું, અધમ કણ-સિદ્ધાંત(-સિદ્ધાન્ત)પું. [સં.] શક્તિઓના એકન્નૌકરણના સિદ્ધાંત, ‘કવૉન્દ્વમ્ થીયરી' (હ. ભા.)
કણિયારા પું. જુવારની એક વાની [કણ ચણનારું પું. [+કણિયું॰ વિ. [સં. ળ + ગુ. યું' ત.પ્ર.] કણીવાળું. (૨) કયુિં? ત. એક જાતનું રૂ. (ર) ગાદડું. (૩) ગાદલું કણિયા પું. [જુએ ‘કણિયું.Ô'] અનાજના વેપારી, કણકિયા કણી સ્ત્રી. [સં.] નાનામાં નાના કણ. (ર) આંટણ, ડણ, કપાસી, (૩) થાંભલાને ઉપર કે નીચે આંધી રાખનાર અર્ધગાલાકાર માંડણી, ‘ઍસ્ટ્રગલ' (ગ. વિ.) (સ્થાપત્ય.) કણીદાર વિ. [સં, + ફ઼ા. પ્ર.] કણીવાળું, દાણાદાર ઋણુ' ન. [સં, -> પ્રા. ત્રિ-] આંખમાં પહેલેા નાના રજકણ
કણસી . કંસેટી
કણશું જુએ ‘કણસ.’
કણા કણી સ્રી. [સં. નળ-ળિા] આખા દાણા અને કણકી કણાયતું . [સં. ળ દ્વારા] દરમાયા તરીકે અપાતું અનાજ, કણાતું. (ર) વિ. મહેનતાણામાં અનાજ લેનારું કણાવટી સ્રી. પિત્તળ અથવા લોઢાની પાટી (લેાઢાના મેટા ખાંધા ઉપરની). (૨) સુતારનું એક એર કણિક-કપ) સૌ. [સ, ળિયા] જુએ ‘કણક ૧ કણિકા સ્ત્રી, [સં.] નાના કણ. (૨) પ્રસાદના ટુકડા, (પુષ્ટિ),
(૩) આંટણ, ડણ
કણુકવું અ. ક્રિ. (મેારનું) ટહૂકવું
કણે ના.યા. [જુએ ‘કને’. (સૌ.)] ‘ત્યાં કેંકાણે' એ અર્થમાં કણેક (ક) જુઓ કણક
કણેકણ ક્રિ. વિ. સં. ગેન ળઃ] પ્રત્યેક કણ આવી જાય એમ, પ્રેી રીતે કણેજરા જુઓ ‘કણો.'
કણેઠું' ન. [ર્સ, ળ દ્વારા] દરેક પ્રકારનું અનાજ કહ્યુંતુ પું. [સં. ળ દ્વારા] દાણા ઉધરાવનારા હવાલદાર શેતું જએ ‘કણાયતું.' (ર) વિ. કણે ચડેલું. (૩) ન. અલિદાન માટે દેવદેવી સમક્ષ ધરાતું ને વેદ્ય
Ìર (રય) સ્રી. [સં. વળવીર્ પું.] એક ફૂલઝાડ (જેનાં ફૂલ મહાદેવને ચડે છે.) કણવીર, કરેણ (ત્રણે જાતની) કણેરી વિ. [+]. ઈ ' ત. પ્ર.] કરેણના રંગનું કહ્યુંર્ ન. એ નામનું એક ધાસ
કા હું. [સં. ળ-> પ્રા. અ-; આકાર-સા`] (લા.) સર્પનું તાજું જન્મેલું સાપેલિયું કણા? પું. રેંટિયાની ધરી. (૨) ચરખાનેા આંકાવાળા લેઢાને જાડા સળિયે. (૩) ક્રેટા, ફાળિયું (માથે બાંધવાનું), (૪) મણકા, (૫) રૂપું શુદ્ધ થતાં અંકોડા જોવા ઉપાડવાનું