Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 448

કકા-છાલ
કડી-બદ્ધ
કહા-છાલ (થ) સ્ત્રી. જિઓ “ક' + “છાલ.] અંદરાના કરિયા(-)કેટ કું. મેઈ દંડાની રમતનો એક પ્રકાર ઝાડની છાલ
કરિયાણું ન. એક જાતના એ નામનો છોડ, કરિયાતું કદા-જૂર ક્રિ. વિ. [“કડા' નિરર્થક + જુઓ “કડવું.'] આડે- કડિયાળ ન. [જુએ “કડી' + ગુ. “આળ” ત. પ્ર, બખ્તર ઘડ ઝડવામાં આવે એમ. (૨) ધમધોકાર. (૩) સપાટા- કડીઓનું થતું હતું એટલે બખ્તર, કવચ બંધ. (૪) સેળભેળ થઈ ગયું હોય એમ
કરિયાળી વિ, સ્ત્રી, જિઓ “કડિયાળું' + ગુ. “ઈ' સ્ત્રીકહા-ઝૂડી સ્ત્રી. [+ ગુ. “ઈ' સ્વાર્થે ત...] તડાતડી, કડાકડી પ્રત્યય] મૂળના ભાગમાં લોખંડની કડીઓ ભરાવેલ હોય કટા-ઝેટ ન. બીક દેખાડવી એ. (૨) ક્રિ. વિ. સેળભેળ તેવી (ડાંગ).
[કડીવાળું થઈ ગયું હોય એમ, કડા-ઝડ
કરિયાણું વિ. જિઓ “કડી” + ગુ. “આળું' ત. પ્ર.] કહાણ (-શ્ય) સ્ત્રી. જએ “કરેઠી.” (૨) થાંભલી
કરિયાં ન., બ. વ. છીપવાળાં એક જાતનાં પાણીનાં પ્રાણી કહા-નું વિ. સિ. તર> પ્રા. વય + ગુ. નું છે. વિ. કરિયું ન. સિં. >િપ્રા. શકિવ-] કેડ સુધી પહોંચે
અર્થને અનુગ] -ને માટે સચવાયેલું, અંકિત થયેલું તેવું કહેવાનું ગ્રામીણ લેકમાં વપરાતું સીવેલું વસ્ત્ર, કહાપણ ન. જિઓ “કડું' +ગુ. “પણ” ત...] કડું હોવાપણું કેડિયું, આંગડી. [૦ ઉતારવું (રૂ. પ્ર.) અક્ષરનિ કન્યાને કાપે ૫. એ નામનું એક ઝાડ, કડા. (૨) કપાસની ઉપભેગ કરો] એક જાત
[સ્ત્રીપ્રત્યય] અંદરની શિગ કયુિં ન. [સં. ટ>પ્રા. જડ દ્વારા] સાંઠીને ના કહે. કાફલી(-ળી) શ્રી. જિઓ “કડે' + સં. ૪ + ગુ. ‘ઈ' (૨) કવા ઉપરના કેશ માટેના થાળામાં આવતું આવળ કહાબ-ફટ કું. [રવા.] ચાબુકને અવાજ એક અન્યત્ર કે ઘાસનું ગંધેલું કડતલું કઠા-બંધ (-બધ) ન. બંદૂક કરતાં વધારે પહોળા મેઢાનું કડિયy (૩) જુએ “કડિયણ.” કદાબીઢ ક્રિ. વિ. રિવા.] ધમધોકાર. (૨) સજજડ, કડિયા કું. [દે.પ્રા. દt-] પથ્થર ઘડીને ચણવાનું અને મજબૂત
[ટૂંકી બંદૂક ઈ ચણવાનું તેમજ દીવાલો વગેરે ઉપર પ્લાસ્ટરનું કામ કરકદાબીન સ્ત્રી. ફિ. કરાબી ] છેડેસવારની એક નાની નાર કારીગર કટા-ભાડું ન. જિઓ “કડા + “ભાડું.'] મેળ પકવવાના કરિયા-કેટ જુએ “કડિયા-કેટ.” કડાયાનું ભાડું
[સાધુ. (જેન) કટિંગ (કડિ) છું. [૨] ઘંટ વાગવાનો અવાજ કરાય . સંથારે કરનારા સાધુની સેવા-ભક્તિ કરનાર કરિંગ-ધીન (કડિશન), કરિંગ-ધૂમ (કડિ) ૫. [૨વા.] કહ(-,-હે)યું ન, જિઓ “કડા. સં. ૧erfહા > બત-નગારાં વાગવાને અવાજ પ્રા. erfહા-] કડાઈ, પણે, બકડિયું
કડી સ્ત્રી, જિઓ “કંડું' + ગુ. “ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય] પાતળા કટ-ઢા) . કડાયા ગંદરનું ઝાડ, કડા. (૨) સળિયા કે તારને ગોળાકાર વાળી કરેલ ના આકાર. કપાસની એક જાત. (૩) એક જાતનો ગુંદર
(૨) એ આકારની કાનની સાદી વાળી. (૩) અંકાડી, કહા(-)-ગૂંદ( ૨) . [+જુએ “ગંદ(૦૨).”] કડાયાના આંકડી. (૪) હંક. (૫) (વા.) ચેપગાં જાનવનું છાતીનું ઝાડમાં થતો ગંદર
[બાજુએ લટકતું પગડું હાડકું. [૦ કરવી (૩. પ્ર) કેર્ટના હુકમથી કેદ કરવું. કહાલી સ્ત્રી. [દે.પ્રા.] છેડેસવારના પગ ટેકવવાને બે ૦ ઘાલવી (રૂ. પ્ર.) બેડી પહેરાવવી. ૦ દેવી,૦મારવી કઢાવ ! [સ, જાહ>પ્રા. વટT] મટો તાવડે, માટું (ઉ. પ્ર.) સાંકળ ચડાવવી. (૨) સરકારી રાહે કબજે કડાયું, માટે પણ
કરવું].
[વૃત્તોના શ્લોક કહાવું અ, ક્રિ. ચિડાવું, ખિજાવું, ગુસ્સે થવું
કડી સ્ત્રી. કાવ્ય કે પદ્યની તૂક. (૨) અક્ષરમેળ ગણમેળ કટાસન ન. [સં. સન ; પૂર્વપદ પ્રા. + સં. શાસન) કડી-આંકટ વિ. જિઓ “કડી' + “આંકડો.'] કડીઓથી દર્ભનું આસનિયું. (૩) ચામડાનું આસનિયું
આંકડા જેવું બનાવેલું કહાંગ-બીન કું. [રવા.] નગારાંને અવાજ
કડી-કડ પું. [+જુઓ “કાઠ.”] વળી. (૨) વાંસડે કહાં-પટી,દી સ્ત્રી. [જ “કડું'+ ગુ. ‘આ’ ૫. વિ, કડી-કા૫ડી છું. [+જુએ કાપડી....] (લા.) ભિખારી, માગણ
બ.વ. + “પટી(-દી.'] દીવાલમાં ઈંટે કે પથ્થરની સાંજ કડી-કાંટે . [+ જુએ “કાંટે.”] આંકડી, બકલ કોતરી એમાં ભરવામાં આવતી પટ્ટીના આકારની ચીપ કડી-ઝ વિ. [+જ એ “ઝડવું.”] (લા.) આનંદ અને કયિા -પેણ (-૩) શ્રી. [જએ “કડિયો' + ગુ. “અ- ઉત્સાહ આપે તેવું (એ)ણ સ્ત્રી પ્રત્યય.] કડિયાની સ્ત્રી
કડી-તેહ વિ. [ + જુઓ “તેડવું.'] કડી અથવા સાંકળ કરિયલ વિ. જેરાવ૨, મજબૂત
તેડી નાખે તેવું. (૨) (લા.) મજબત. (૩) વજનદાર કદિયા-કરોળિયે મું. [અસ્પષ્ટ + જ એ “કળિયે.'] કડીદાર વિ. [+ ફા. પ્રત્યય] કડીવાળું જમીનમાં સાર કરી ભરાઈ રહેનારા એક જાતને કડી-ધીમ ક્રિ.વિ. [રવા.] નગારાને અવાજ થાય એમ, કરોળિ
કડિગ-ધુમ
[ઝાડ ઉપર ઊગતો એક છેડ કડિયાકામ ન. [જ એ “કડિયો + “કામ.] કડિયાનું કડી-પાન ન. [ જુએ “કડી' + “પાન.”] સમુદ્રકાંઠા નજીક પથ્થરની ઘડતર અને ઈંટની પણ ચણતર તેમજ પ્લાસ્ટરનું કડીબદ્ધ વિ. જિઓ “કડી'+ સં.] કડીઓથી બંધાયેલું કામ
રચાયેલું. (૨) શ્લોક-બદ્ધ