Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 441

કટોબચ
૩૯
કટામણું
કટક-બચકે ! [ જુઓ કટકે'ને દ્વિર્ભાવ.], કટક-બટકે ધારવાળે ભાગ. (વહાણ). . [ + જુએ “બટકે.) એ “કટકું બટકું.'
કટરશેવરી ન. શેમળાનું ઝાડ કટકેર ન. [જ “કટકો' દ્વારા.) કટકે બટકે
કદંબ (કટબ) [સં ૧૯] કુટુંબ કટાર ની એક જાતનું પક્ષી
કટુંબ-કળે (કટમ્બકાળો) પૃ. [સં. ગુરુ + ] કુટુંબકટગર ન. [ સં. 18-Jદ્દ > પ્રાં, ઘર ] લાકડાનું કજિયે, કુટુંબ-કલેશ પાંજરું
[પ્રકાર, જંગલી ગંદી કઈબી (કટબી) વિ. [સ. ટુવી મું, ૫. વિ, એ. વ.] કટ(૩)-ચૂંદી સ્ત્રી. [+ “ગંદી.'] ગંદીના ઝાડને એક કટાઈ સ્ત્રી, ઉભી ભગિણી કટ(-4)-ગું છું. [+ જુઓ “દે.'] ગંદાના ઝાડને એક કટાકટ, ટી જુઓ “કટોકટી.” પ્રકાર, જંગલી ગંદે, અથાણાં કરવામાં કામ ન લાગે કટાક્ષ ! સિ. ઝટ + અક્ષ, બ.વી.માં 4] ત્રાંસી તેવાં નાનાં નખાં ગંદા આપનાર ગંદ
આંખથી જેવું છે, આંખને ખૂણેથી જેવાપણું. (૨) વાંકી કટ-લાસ . [.] નકશીવાળે જાડે કાચ
નજરથી સાન કરવી એ. (૩) ત્રાંસી આંખને ઈશારે. કટ-છાલી સ્ત્રી, મલાઈ ઉતારી લીધેલા દધના દહીંમાંથી (લા.) ચંગતિ , વક્રોક્તિ, મર્મવચન, ટાયર' (કિ.ઘ.) બનાવેલી છાસ
સાકઝમ.' (૫) નિંદા, (૬) આક્ષેપ કટ-૫કન, (-ડય) સ્ત્રી. [સં. > પ્રા. Bટ્ટ + જુઓ કટાક્ષ-કાર વિ., પૃ. [સં] મર્માળા કટાક્ષ કરનાર (લેખક
પકડવું.'] કાપવા અને પકડવાનું સની વગેરેનું એક કે વક્તા), “સેટાયરિસ્ટ' એનર
કટાક્ષકાવ્ય ન. (સં.વક્રોક્તિવાળી કવિતા, “પેડી” કટ-પીસ પું. [.] કાપડ વણતી વખતે નુકસાન પામેલા કટાક્ષ-કથન ન. સિં] કટાક્ષવાળું કથન, મતિ , “સેટાયર' તાકામાંથી સારા સારા કાપી લીધેલા ટુકડા, કાપડના (ર..). (૨) ઉપહાસ-કથન. (૩) અન્યોક્તિ, પેરેડી” નુકસાનીવાળા ટુકડા
કટાક્ષ-કૃતિ સ્ત્રી, સિં.] માઁક્તિવાળી રચના (ગદ્ય પદ્ય કે કટફલ ન. [સં. ] કાયફળ (વનસ્પતિનું એક ફળ) ચિત્રના રૂપની, પેરેડી”
[‘કાટુન' કટ-બાજી સ્ત્રી. [એ. + જુઓ બાઇ.'] ગંજીફાની કઈ કટાક્ષચિત્ર ન. [ ] મર્મભરેલું ચિતરામણ ઠઠ્ઠાચિત્ર, જાત કપાઈ જતાં નવ હુકમ થાય એવી મત
કટાક્ષચિત્રકાર વિ સિ.] વ્યંગચિત્રકાર, ઠઠ્ઠાચિત્રનું ચિત્રણ કટ-બાવળ પું. [+ જુઓ બાવળ.'] બાવળની બહુ ન વધતી કરનાર, “કાનિસ્ટ'
[(ન. .) એક જાત, બેઠી બાવલડી
કટાક્ષ-ટીકા સ્ત્રી. સિં.] મર્મોક્તિ, વ્યંગ-વચન, “સેટાયર' કટર' ના, (૯૨૫) સ્ત્રી. [સં. શરીર પું, ન.] તાડ કે કટાક્ષમય વિ. [૪] કટાક્ષથી ભરેલું, મમૅક્તિવાળું
ખરીને થડને વચ્ચેથી કરીને બનાવવામાં આવતી હોડી કટાક્ષમય-તા સ્ત્રી. [સ.] કટાક્ષથી ભરેલું હોવાપણું કટર વિ. [અં.] કાતરનાર, વેતરનાર, (૨) ન., શ્રી. કટાક્ષ-વચન ન. સિં.] કટાક્ષ-કથન, મ કાપવાની મોટી કાતર
કટાક્ષ-સાહિત્ય ન. [સ.] જેમાં કટાક્ષ કરવામાં આવેલ કટ-ચૂલી સ્ત્રી. પાણીમાં ઊગતા એક છોડ
હોય તેવું સાહિત્ય, “સેટાયર' (ન. લે.) કટર-૫ટર ન. [વા.] નાની અને પરચૂરણ ચીજો
કટાક્ષિત વિ. સિ] કટાક્ષથી જેના તરફ જોવામાં આવ્યું કટલ-લેરી સ્ત્રી. [અં] સૂડી ચાકુ કાતર વગેરે લોખંડને હોય તેવું, કટાક્ષને વિષય બનેલું. (૨) કટાક્ષથી ભરેલું, સામાન. (૨) (ભારતમાં) સર્વસામાન્ય લેકેને મે જશોખ માર્મિક તેમજ નિત્યની જરૂરી સાધન-સામગ્રી
તલવાર કટાટ વિ. તકરારી, કજિયાર કેટલસ સ્ત્રી. સ્ત્રી. [.] મોટે ભાગે ખલાસીઓ રાખે છે તે કટાણુ ન. [સં. શર્ત – પ્રા. ટ્ટ દ્વારા.] જંગલમાં કઠું ન. (સં. પું, “સાદડી' + ગુ. “હું” વાથે ત. પ્ર. લાકડાં કાપવાનું કામ
સાંઠીઓ ગૂંથીને બનાવેલું છાયા કે આડચ માટેનું સાધન, કટાણું વિ. [એ કટાવું (કાટ ખા) + ગુ. “અણું” કડતલું. (૨) કરાંઠીને ખપેડે. (૩) કરાંઠી કે ઘાસનું કપ્ર.] (લા.) નાપસંદગી દર્શાવતું, અરુચિ બતાવતું. નાનું ઝુંપડું, બો. (૪) કરાંઠીનું ઝાંપાનું કમાડ. (૫) (૨) દિલગીરી ભરેલું, ખિન્ન કૂવાનું ઢાંકણ
કટાણું* ન. સિં. યુ + જુએ ટાણું.] ખરાબ ટાણું, કટલેરી “જુઓ કટલરી.'
ખરાબ સમય, કસમય, ક-વખત, કળા કટલેસ ન. [અં.] “કટલેટ’] ખીમામાં મસાલે નાખી બટા- કટા૫ ૫. ગંજીફાનાં પાનાંમાં સાત હાથ, બેડીસ, બારીસ, ટામાં મેળવી મેંદામાં લપેટી તળીને બનાવાતી પરી જેવી ઢગલી દાવ (ન. મા.)
[દાવ એક મુસલમાની વાની
કટાપ-બાજી સ્ત્રી. [+ જુઓ બાજી.] કટાપને દાવ, ઢગલીકરવું અ. જિ. [સ. કૃ૩-૧-> પ્રા. શટ્ટ “કાપવું] (લા.) કતાબ . [હિં.] રેગિત લૂગડાના કટકા વગેરે બનાવી ક્રોધે ભરાવું, ગુસ્સે થવું. (૨) દુશ્મનાવટ બતાવવી
ભરેલું ભરત, કટાવ. (૨) રેશમી કમખામાં ઈ-પટ્ટી કટવટર શ્રી. [.] નાળામાં પાણીના ભાગ પાડવા માટે વગેરે મૂકીને ભાત પાડવી એ. (૩) ગંજીફાને એક દાવ, કરવામાં આવતું અણીવાળું ચણતર. (૨) પુલના મચ્છની કટાય (ન. મા.) આગ, (૩) વહાણની નાળને પાણી કાપવા માટે કામણું વિ. [ જુએ “કટાવું' + ગુ. “આમણું છું. પ્ર.]