Page Text
________________
કચરા-પી(-ઠ્ઠી)
કચરા-પટી(-ટ્ટી) સ્ત્રી. [જુએ ‘કચરા’ + ‘પટી (-ટ્ટી.’] કચરાપૂંજાના ઢગલા. (૨) જ્યાં કચરા નાખવામાં આવે છે તેવા મ્યુનિસિપાલિટી’ના ઉકરડા, કચરા-પેટી. [॰નું કારખાનું (રૂ.પ્ર.) મ્યુનિસિપાલિટી', નગરપાલિકા, સુધરાઈ-ખાતું] કચરા-પી(-દી)-ખાતું ન. [+જુએ ‘ખાતું.'] સુધરાઈ ખાતાના એક ભાગ
કચરાપેટી સ્રી. [એ ‘કચરા’+ પેટી.’] સુધરાઈ ખાતા તરફથી કચરા નખાવવા માટે રસ્તાઓના ખાંચામાં રાખવામાં આવતી પેટી. (૨) સુધરાઈ ના ઢાંકેલા ઉકરડા કચરાવવું, કચરાવું જુએ ‘કચડવું’-‘કચરવું’માં. કચરિયું ન. [જુએ ‘કચરવું’+ ગુ. ‘ઇયું’કૃ.પ્ર.] અડધા પીલેલા તલના તેલભર્યાં લાં દા. (૨) લેાંદા જેવા પદાર્થ. (૩) કચુંબર, કટકા-અટકા. (૪) કેરીના આંધેલા છંદા, (ર) (લા.) માર્ [કસ્તર કચરું ન. [ર્સ, જ્વર-> પ્રા. ચત્ર] નકામે કચરા, કચરા પું. [સં. 676-> પ્રા. દ્દશ્વરમ-] મલિન-ગંદા પદાર્થ. નકામા ફેંકી દેવા જેવા પદાર્થ. (૨) (લા.) ખરાબમાં ખરાબ માણસ, ગામને ઉતાર. [-રાની ટાપલીને સ્વાધીન કરવું (રૂ.પ્ર.) તુચ્છ ગણી રદ કરવું. -રે કચરો વધે (રૂ.પ્ર.) પૈસા પૈસાને ખેંચે, ॰ કાઢથા (રૂ.પ્ર.) વ્યવસ્થા કરવી. (૨) ખરાબ માણસને દૂર કરવા] કચરા-છાલરિયા વિ., પું. [જુએ ‘કચરો’ + ‘છાવરવું' + ગુ. ‘ઇયુ' રૃ.પ્ર.] (લા.) ટેકા ટાળવાવાળા, રટણપટણ કરે એવે (માણસ) [કચાં-બચાં, નાનાં નાનાં ઘણાં સંતાન કચરેખરી પું,, બ. વ. [જુએ ‘કચરા' + ‘અરે.’] (લા.) કચરા-દખરા પું. જમીનના સપાટ નિહ તેવા પ્રદેશ
કચરા-પૂજો પું. [જુએ ‘કચરા’+ ‘પુંજો’, બેઉ સમાનાર્થ] નકામા અને નાખી દેવા જેવા પદાર્થ, સવ સામાન્ય કચરા કચર્ચા-કચર (-રય) સ્ત્રી. [જુએ ‘કચરવું’ + ગુ. ‘યું' ભૂ. કૃ અને દ્વિર્ભાવ] જુએ ‘કચરા-કચર.’
કચ-લટ સ્ત્રી. [સં.+જુએ ‘લટ.’] વાળની પુણી, થાડા વાળની સેર. (૨) વેણી, ચેટલે [વાવવામાં કામ લાગતું) કચલા પું. પહાડમાં થતું એક ઝાડ (રસ્તાની બંને બાજુ કચલાટ શ્રી. [અ.] સિત્તેરેક ફ્રૂટ લાંબું અને બાવનેક ફૂટ પહેાળું એક દરિયાઈ પ્રાણી (બ્લેઇલની જાતનું) કચવવું સ. ક્રિ. કાચવવું, દિલ દુખવવું, નારાજ કરવું. કચવાનું કર્મણિ., ક્રિ. કચવાવવું પ્રે., સ. ક્રિ.
કચવાટ પું. [જુએ ‘કચવવું’ + ગુ. ‘આટ’ રૃ.પ્ર.] દિલ ઊંચુ થવું એ, મનદુઃખ, ખિન્નતા. (૨) ગભરાટ, (૩) ચીડ, રીસ. (૪) (લા.) જિ, માથાકૂટ, કચકચાટ કચવાટિયું વિ. [+ ગુ. ‘ઇયું' ત.પ્ર.] કચવાટ કરનારું કચવાણુ ન. [જુએ ‘ચવવું’ + ગુ. ‘આણ' રૃ. પ્ર.] કચવાટ, (૨) ગભરામણ, અમંઝણ, (૩) (લા.) ભેળસેળ,
ખરાખી, (૪) મુસીબત
કચવા પું. નાનાં નાનાં બાળક, કાં-ચાં કચવાવવું, કચવાતું જુએ ‘કચવવું'માં,
કચલું વિ. [જુએ ‘કાચું.’] (લા.) સફાઈ વિનાનું, મેલું, ગંદું, (૨) સેળભેળવાળું, ગડબડિયું. (૩) નુકસાન થયું હોય તેવું.
Jain Education International_2010_04
કચી(-૨ )કા
(૪) ગભરાયેલું
કચ-સમૂહ પું. [સં.] માથાના વાળના જથ્થા, (૨) ચેાટલેા કચાકચ (-ચ્ચ) સ્ત્રી, જુએ ‘કચ-કચ,' કચાકચિવિ. [સં,] એકબીજાના વાળ પકડીને થયેલું. (ર) (લા.) ન. તુમુલ, દારુણ યુદ્ધ ચાકચી સ્ત્રી, [એ ‘કચાકચ' + ગુ. ‘ઈ ’સ્વાર્થે ત, પ્ર.] કચાકચ. (ર) (લા.) સંભોગની ક્રિયા, (૩) સંભેાગની ક્રિયા વખતે થતા અવાજ [ભાગ કચાય ન. [સં. 7 + પ્ર] માથાના માવાળાના આગલે કચાટ પું. જુએ કચવાટ.'
કચાટિયું વિ. જુએ ‘ચાટ' + ગુ. ‘ઇયું' ત. પ્ર.] કચાટ કરનારું [કર સ્વપ્ન, (૩) એથાર ચારા પું. ગભરાટમાં નાખે તેવી અસર. (૨) નઠારું ભયંક-ચાલ હું. [સંધુ + જ ચાલ.''] ખોટા રિવાજ ક-ચાલ (ય) શ્રી. [સં. ૬ + જુએ ચાલ.'] ખરાખ ચાલચલગત, નઠારી રીતભાત, અદચાલ. (ર) કુટેવ ક-ચલા હું. [૪એ કચાલ॰ + ગુ. ‘એ’ સ્વાર્થે ત.પ્ર.] ખરાબ ચાલ, કુ-રિવાજ, (૨) અમુક વસ્તુ વગર ન ચાલે એવી સ્થિતિ, અનિવાર્ય-તા કચાવડી ન. અળવી જેવું એક કંદ
૩૨
કચાશ (૫) સ્ત્રી. [જ઼એ ‘કાચુ’+ગુ. આશ’ત. પ્ર.] કાચાપણું, અપક્વતા. (ર) કસર, ન્યૂનતા, કમી, ઊણપ. (૩) ખામી, ખેાટ
કચાં-પ(-)ચાંન., .વ. [જુએ ‘કાચું' + ખચ્ચું'.'] નાનાં નાનાં સંતાન, ખાળબચ્ચાં
ક-ચિત્ર વિ. સં. -ચિત્ર + ગુ. ‘’’ ત. પ્ર.] (લા.) ચૂંથાઈ ગયેલું. (૨) સેળભેળ, (૩) ગંદું
કચિયર વિ. [જુએ ‘કાચું' + સં. ગૃહૈં>પ્રા. °q>°ર્ ગારમાટીનું, કાચી બાંધણીનું (ધર)
કચિયલ વિ. [જુએ ‘કચુ' + ગુ. ‘ઇંગલ’ત.પ્ર.] કાચી ઈંટા અને ગારાથી ચણેલું [ભાડ, ગિરદી કચિયાળુ પું. [રવા.] અવાજ, ધૅાંધાટ. (૨) ન. કચડાકચડી, કચિયારું વિ. [જુ કાચુ'' + ગુ.‘ઇયું' + ારું' ત. પ્ર.] કાચું અને અપરિપૂર્ણ, કચાશવાળું કચિયાૐૐ વિ. [જુએ કચિયું’+ગુ.‘સ્વાર્થે ‘આરું' ત. પ્ર.] કચ કરનારું, રમતમાં ઝઘડા કરનારું કચિયા વિ. જુઓ કલિયારું] ઉછેરવાં પડે તેવા
નાનાં નાનાં કાં-ચાં. (૨) કાચાં ફળ. (૩) કાચી હાલત. (૪) કાચી ઈંટાને જથા
કચિયારે હું. [જુએ ‘કચિયાર]જુએ ‘કચકચાટ.’ કચિયાળું વિ. [જુએ કાચયું'+ગુ. ‘આછું' ત. પ્ર.] જુએ ‘ચિયું.૧ કચિયું† વિ. [જુએ ‘કચર' + ગુ
થયું' ત, પ્ર.] કચ કરનારું, રમતમાં ઝઘડો કરનારું, (૩) માથાકૂટ કરનારું, (૪) હઠીલું, જિદ્દી
કચિયુંરેં ન. કાચકીનું ફળ, કાચકુ
કચ સ્ત્રી. જ
કરે,
[મણકા કચ(-ચ્ ) પું. આંબલીના ઠળિયા, આંબલિયે . (૨
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |