Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 436

કચકાવવું?
૩૯૧
કચરો કચર
કચકાવવું?સ ક્રિ. [વા.] કરીને ખાવું.(૨) આંચકાથી ખેંચવું કચનાર ન. એક જાતની વનસ્પતિ (વધના ક્રામની). કચકેલ (ય) સ્ત્રી, પરચુરણ ચાપડી. (૨) ભિખારીનું ભીખ (૨) એક જાતનું ફળ માગવાનું વાસણ
કચનાલ જુઓ “કચનાર.૧ કચખાર (કચ્ચ) સ્ત્રી. [ઓ “કચ + કા. પ્રત્યય] કચ કચ ન. ઘાસ, ખડ, તૃણ, (૨) પાંદડું, પાન. (૩) શાક-પાન કરનાર, કચિયું, કંકાસિયું
[અપમાન કચ-પક્ષ ૫. [સં.] ચાટલો કચ-ગ્રહ છું. [સં] વાળ કે ચાટલો પકડીને કરવામાં આવતું કચ-પચ (કચ્ચ-પચ્ચ સ્ત્રી. (રવા.] કચ કચ, લવ લવ, (૨) કચ-હિણી સ્ત્રી, [સં.] માથામાં વાળને જોડી રાખવા કલબલ, ધીરે ઘાટ. (૩) ભીડને લીધે થતો કલબલાટ. ભરાવવામાં આવતે ચીપિયે
[ખંપાળી (લા.) ભાંજગડ. (૫) દલીલ, ચર્ચા. (૬) બેલાચાલી, તકકચ-ગાહી સ્ત્રી, [સ, વન-arદ્ય + ગુ. “ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય] કાંસકી, રાર. (૭) ખટપટ. (૮) છેયાં-છોકરાં કિરનારું કચટી મું. રિવા.] એક જાતની ભાજી, ઢીમડો
કચચિયું વિ. [જ “કચ-પચ” + ગુ, “ઇયું? ત...] કચ-પચ કચ૦, ૦ કચ૦ કિ. વિ. [રવા., “કચક કચડ’ એ દ્વિર્ભાવ- કચાશ ૫. [સં.) માથાના વાળને સમૂહ, ચાટલો વાળો પ્રયોગ સામાન્ય] હિંડોળાનાં કડાં કે એવી ચીજે કચબડું ન. [ઓ “કાચબ' + ગુ. ‘ડું ત.પ્ર.] કાચબાનું ઘસાવાથી અવાજ થતું હોય એમ. (૨) રેતી જેવી ચીજ હાડકું દળાવાથી અવાજ થતો હોય એમ કિરડીને ખાવું કચબડું ન. [જાઓ “કાચું” દ્વાર.] કેરીનું ચરિયું કચકાવવું સં. ક્રિ. [૨વા.] “કચડ' અવાજ થાય એ રીતે કચબા શ્રી. કાંચળી, કંચુકી, ચોળી કચ(-)૪(૨)-ઘાણું છું. [રવા. + જુએ “ઘાણ.'] તડ- કચ-ભાર ૫. [સં.] માથાના વાળાનું વજન. (૨) માથાના કેડનું નુકસાન. [ કાઢો (રૂ.પ્ર.) પાયમાલ કરી નાખવું. મેવાળાને સમૂહ, એટલે. (૨) વાળને વાળેલ અંબોડે ૦ નીકળવે, વળ(રૂ.પ્ર.) પાયમાલ થઈ જવું. ૦વાળ કચ-ભૂષણ ન. સિં.] માથાના વાળમાં ભરાવવામાં આવતું (રૂ.પ્ર) પાયમાલ કરી નાખવું].
તે તે અલંકરણ. (૨) ગોફણે કચ(-૨)-૫ચ(-૨) વિ, ક્રિ. વિ. [રવા.] સાજામાંદા જેવું કચ-માલા(-ળા) સ્ત્રી. [સં.] ચોટલા કે અંબેડામાં ભરાવકચ(૨)વું સ. ક્રિ. [રવા.] જોરથી દબાવવું, ચગદવું. (૨) વામાં આવતી ફૂલ-વેણી કટો કરવો (૩) વાટ, છંદવું. (૪) પીલવું. કિચડી(-રી) કચરા પુ. અથાણું. (૨) એક જંગલી કડવું ફળ ઘાલવું (રૂ.પ્ર.) મારીઝડી નરમ કરવું. (૨) જોરથી વશ કચર (-૨) સ્ત્રી. [જુઓ “કચરવું.”] કચરાયું હોય એવી કરવું. (૩) કેદ કરવું. કચડી(-રી) ન-નાંખવું (રૂ.પ્ર.) સ્થિતિ. (૨) શરીરના કોઈ ભાગમાં કચરાવાથી કે બીજા નરમ પડી દેવું. (૨) દુર્દશામાં મૂકવું. કચડી-રી) મારવું પ્રકારની ઈજા થવાથી ફૂટ ન થતાં દુખાવા સાથે સાજે () હેરાન કરવું, પીડવું] કચડા(રા)વું કમાણ, ફિ. ચડી આવે એ
[થાય એમ કચડા(રા)વવું છે., સ. ક્રિ.
કચર-કચર ક્રિ. વિ. [રવા. કાચાં ફળ ખાવાથી અવાજ કચ(-૨)-કચ૮(-૨) (-, રથ), -ડી-રી) સ્ત્રી. [એ કચ-ભ્ય)૨-ફૂટ (કચ(-ચ-)-કૂટ) , [જુએ “કચરવું “કચડ(૨)યું “દ્વિર્ભાવ + ગુ. “ઈ' સ્વાર્થે ત...] કચરાઈ + “ટવું] કચરવું અને કૂટવું એ. (૨) (લા) મહેનત.
જવાય એવી સખત ભીડ, ભચરડા-ભચરડી, સખત ગિરદી (૩) મારામારી, લડાલડી કચાટ મું. [જીએ “કચડવું’ + ગુ. “આટ’ કુ.પ્ર.] “કચડ’ કચ(-ચ્ચ)ર-ઘાણુ એ “કચડ-ધાણ.'
એવો અવાજ થવાની ક્રિયા. (૨) ભચરડે, (૩) કચડા- કચરવું સ. ક્રિ. [રવા.] “કચરડ’ એ અવાજ થાય એમ કચડ, સખત ગિરદી
કરવું. (૨) જોરથી કચરવું-દાબવું. (૩) જોરથી બાંધવું કચઢા(રા)વવું, કચડા(રા)વું જુઓ “કચડ(-૨)માં. કચરાટ પું, ટી સ્ત્રી, જિઓ “કચરડવું + ગુ. “આટકુ. કચડું વિ. [જુએ “કાચું' + ગુ. ‘ડું સ્વાર્થે ત. પ્ર.] કાચું, પ્ર. + “ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય] “કચરડ' એ અવાજ, વધુ પડતું અપરિપક, (૨) કુમળું, સુકુમાર
કચડવાથી થતો અવાજ કચડે કું. [. પ્રા. / સ્ત્રી.] કાચું કે નાનું તરબૂચ કચર-પચર વિ. [જુઓ “કચરવું' + “પચવું.'] કચરાયેલું, નહિ કચણ ન. એ નામનું એક ઝાડ (આસોપાલવને મળતું). પચેલું, અપરિપકવ. (૨) કાચું-કોરું, આચર-કચર. (૩) જિ. કચ-દિલ વિ. [જુએ “કાચું' + “દિલ.'] કાચા મનનું. (૨) વિ. બગડેલી તબિયત હોય એમ. (૪) ના છેડે મંદવાડ બીકણ. (૩) ન. એક જાતનું પક્ષી
કચરપા૫૮ પં. [જુઓ “કચરવું' + “પાપ”] (લા.) કચરકચદિલી સી. જિઓ “કાચું' + “દિલ'. “ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય] પચર, થોડે મંદવાડ મનની નબળાઈ. (૨) બીકણપણું
[jનાગ કચર-બચર ન., બ. વ. જિઓ “કચાં-ચાં.] કચાં-બચાં, કચ-નાગ ન. [સં. વાવનાર] એક જાતનું ઝાડ, કાંચનાર, નાનાં નાનાં છેયાં છોકરાં, વધુ સંખ્યાનાં સંતાન કચનાર-લ) પું[, માનનાર] જુઓ “કચ-નાગ’. કચરા પે. હાડકાંના કકડાઓનો ઢગલો (૨) એક જાતને છોડ (શાક અને અથાણાંમાં કામ લાગતી કચર-ભરમ વિ. [ જુઓ “કાચું' + “ભરવું.”] કાચું કરું, કળવાળો).
આચરકુચર કચનાર છું. [સં. 1ષ્યનાર; હિં.] રાતાં ફૂલને ચંપ, કચરવું જ “કચડવું.' કાંચનાર, પુનાગ. (૨) (-૨૫) સ્ત્રી, ગુિ. ચંપાની ભાજી કચરા-કચર, (૨૫), -રી એ “કચડા-કચડ, ડી.”