Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 400

એકાશ્રય
૩૫૫
એકાંત
ખંડમાં એકલાને જ રહેવાની સગવડ હોય તેવું એકાય છે. મિ. ઇ% + મામી એક માત્ર આશરે. (૨) વિ. એક જ માત્ર આશરે હોય તેવું, એકાકચી એકાઢથી વિ. [ + સં., S.] એક માત્ર આશ્રયવાળું. (૨) રહેણાક, “રેસિડેનિયલ' (જ. ભ.). એકાસન ન. [સં. ૧ + આસન] દઢ આસન, લાંબા સમય સુધી એક જ પ્રકારે બેસવાની રીત. (૨) ખુરશી (જેના ઉપર એક જ જણ બેસી શકે.) એકાસણ,-હ્યું જુઓ ‘એકાસણું. એક-ક્યાસી(-શી) વિ. [સંખ્યા; સં. g ra> પ્રા. પાણી] એંસી અને એક : ૮૧ એક(-કથા)સીશી)-મું વિ. [ + ગુ. “મું ત. પ્ર.) એકાસીની સંખ્યાએ પહોંચેલું એકાહ પું. [. ઇવ + અ નું મહૂ !] એક દિવસ. (૨) વિ. એક દિવસમાં પૂરું થાય તેવું (એકાહ' યા) એકાહવાગ કું. [સં.] એક દિવસમાં પ થઈ જાય તેવો એક યજ્ઞ
[જ વાર લેવામાં આવતું ભજન એકાહાર છું. સ. પુ + માણાની ચોવીસ કલાકમાં એક એકાહારી વિ. [સ, પું] ગ્રેવીસ કલાકમાં એક જ વાર ભજન કરનારું એકહિક વિ. [સં.] એક દિવસને લગતું, એક દિવસનું. (૨) એક દિવસમાં પૂરું થઈ જનારું એકાંક (એકા) ૫. [સં. ઇજા + ] “૧નો આંકડો. (૨) નાટય-રચનામાં એકાંકી કૃતિને એ સંજ્ઞાન એકમ એકાંકી વિ. સિ., મું] “૧'ના અંકવાળું. (૨) સ્ત્રી, ન. [5]
જેમાં એક જ “અંક (રચનાના એકમ) છે તેવી નાટયકૃતિ એકાંગ (એકા) ન. [સં. ઘણા + અa] શરીર કે પદાર્થને એક અવયવ, એક ભાગ. (૨) (વિ.) એક અંગવાળું. (૩) ખેતવાળું, અપંગ
[વાની સજા એકાંગ-વધ એકા) S. (સં.) એક અંગ છેદી નાંખ- એકાંગ-વાત, યુ (એકા) . સં.] શરીરના કોઈ પણ એક અંગમાં વાયુનું દર્દ.(૨) શરીરના એક પડખાનું રહી જવું એ, પક્ષાઘાત, લકવો એકાંગિક (એકાઉગિક) વિ. [સં. ૨ + મા]િ એક અંગને લગતું, એકાંગી એકાંગિતા એકાગિતા) વિ. [સં.] એકાંગી હોવાપણું એકાંગી (એકાઉગી) વિ. [સંપું] એક અંગવાળું. (૨) એપ્રિય. (૩) એક તરફના વલણવાળું, એક વસ્તુ પકડી રાખનારું એકાંગુલ (એક ગુલ) વિ. [સં. દ + અ8] એક આંગળી- વાળું. (૨) એક આંગળના માપનું એકાંટી રહી. એ નામની એક વનસ્પતિ એકાંત (એકાડ) વિ, પું [સ. gવી + મ0], હિય વિ., પૃ. [ગુ. “છયું' ત.ક.] એક. વૃષણવાળો (ડો) એકાંડી (એકાઠી) વિ. [સ, મું.] એક શિખરવાળું (મંદિર). (સ્થાપત્ય) એકાંત (એકાન્ત) સ્ત્રી. [૩, ga + અa j] જ્યાં કોઈની અવરજવર ન હોય તેવી જગ્યા. [ કરવી, ૦ વિચારવી
(૨. પ્ર) ખાનગીમાં વાતચીત કે મસલત કરવી, -બેસવું (-બેસવું) (રૂ. પ્ર.) દુનિયાદારીની ભાંજઘડમાંથી મુક્ત થવી એકાંત-કારાવાસ (એકાત-) પું. [સં.], એકાંત-કેતુ-કેદ) સી. [જુએ “કેદ'.] એકાંતમાં એકલા રહેવાની સજા એકાંત-કવા એકાન્ત) ન. [૩] આ જીવનમાં જ
મુક્તિને અનુભવ, ઇવમુક્તિ એકાંત-ગૃહ (એકાત) ન. [સ.] એકલા બેસી પ્રાર્થના કે
ખાનગી વાત કરી શકાય તે મકાનનો અંદરનો ભાગ એકાંતમાહી (એકાન્ત) વિ. [સ., પૃ.] એક તરફ વજન આપતું, એકતરફી, એકપક્ષીય, પક્ષપાતી એકાંત-ચારી (એકાન્ત-) વિ. [+ સં., મું.] એકલા રહેવાનું પસંદ કરનારુ
[એકલું ફરનારુ એકાંત-ઘેલું (એકાત-ધલું) વિ. [+ જુએ “ધેલું.] (લા.) એકાંત-તા (એકાન્ત-તા) સ્ત્રી. [સ.] એકાંતપણું. (૨) નિર્જનતા, અવર-જવર ન હોવી એ
[ગમે છે તેવું એકાંતપ્રિય (એકાન્ત) વિ. [સ.] જેને એકાંતમાં રહેવું એકાંતપ્રિયતા (એકાન્ત, સ્ત્રી, સિં] એકાંતપ્રિય હોવાપણું એકાંતભેદ-વાદ (એકાન્ત-) ૫. [સં.] સર્વથા બધું ભિન્ન ભિન્ન છે એવો મત-સિદ્ધાંત
[માનનારું એકાંતભેદવાદી (એકાન્ત-) વિ. [સે, મું.] એકાંતભેદ-વાદમાં એકાંતર (એકાન્તર) વિ. [સં. પ + અન્તર] એક પછી આવતું બીજું છોડીને ત્રીજું. (૩) દર ત્રીજે દિવસે આવતું કે થતું. (૩) સામસામે, બુકમાં, “કટરનેટ એકાંતર-કોણ (એકાતર). [સં.] સામસામા તે તે ખણે,
વ્યક્રમો ખણે, “ઍહિટરનેઇટ એંગલ'. (ગ) એકાંતર-ક્રમ (એકાન્ત) . [સં.] વ્યુત્ક્રમ, પર્યાય-ક્રમ એકાંતર-ક્રિયા એકાન્તર- સી. [સં.] જુઓ એકાંતરનિષ્પત્તિ.” એકાંતર-જવર (એકાતર) . [સં.] એક દિવસ આવે ને બીજે દિવસે ન આવતાં ત્રીજે દિવસે પાછો આવે તેવો તાવ, એકાંતરિત એકાંતર-નિષ્પત્તિ (એકાન્તર) સી. [સં.] કોઈ પણ પ્રમાણમાં બે મધ્ય પદેની અરસપરસ બદલી કરવાથી આવતું પરિણામ. (ગ) એકાંતર-પ્રમાણ (એકાન્તર-) ન. [૪] “ક: ચ: ઢઃ ૫" હોય તે “ક: ટઃ ચ: ૫' થાય એવો સિદ્ધાંત, “ઍક્ટર-ડે'. (ગ) એકાંતર-વૃત્તખંઢ (એકાન્તર-વૃત્તખલ્ડ) પું. [સં] વર્તુળને એક ભાગ, ‘એક્ટરનેટ સેગમેન્ટ ઑફ ઍ સર્કલ.” (ગ) એકાંતરિક (એકાન્ત) વિ. [સં.1 એકાંતરને લગતું એકાંતરિયું વિ. [સ. ઇજનતરિ*>પ્રા. તમિ ., ગુ. માં ઉચ્ચારણ “અનુનાસિકનું ઉતરી આવ્યું છે, એ હવે એકા
તરિયું' નથી જ.] એકાંતરે દિવસે આવતું એકાંતરિયા (એકાન્ત-) વિ, પૃ. જિઓ “એકાંતરિયું”.] એક દિવસ વચ્ચે વચ્ચે છોડીને આવતો મેલેરિયા તાવને એક પ્રકાર એકાંતરું વિ. સ. g&ાતા-> પ્રા. પ્રવતવન, ગુ. માં અનુનાસિક ઉચ્ચારણ એક છેડી એક દિવસને અંતરે