Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 397

એકવારિયું ઉપર
એક-સંપ એકવારિયું વિ. [+જ એ “વાર’ પું. ત્રણ ફૂટનું માપ + ગુ. છે તેનું, અનન્યાશ્રયી
ઈયું' ત. પ્ર.] એક વારના માપના પનાનું (ધોતિયું વગેરે) એક-શાખ, ૦૭ વિ. [સ.] જેને વિદની સમાન શાખા છે તેવું એકવાર વિ. [+]. ‘ઉ' ત. પ્ર.] જુઓ “એકવાર-કું', એકશટિક વિ. [૪] સાંધા વિનાનું એક પિત છે તેવું એકવાર્ષિક વિ. સં.] એકવર્ષીય, એક વર્ષની મુદતનું. (૨) ( ધોતિયું' ફાળિયું' “સાડી વગેરે). વર્ષ દરમ્યાન એક જ વાર પ્રસિદ્ધ થતું (સામયિક કે અન્ય એક-શાસન ન. [સં. સરમુખત્યારી રાજ્ય-અમલ, એકહથ્થુ પ્રકાશન).
સત્તાવાળી રાજ્યપદ્ધતિ, મૉનાક' (૨) વિ. એકહથ્થુ એક-વાસા મું. [+ વાસણ, ૫. વિ., એ. વ. વાસT:] સત્તાવાળું, સરમુખત્યારીવાળું, ડિકટેરિયલ'
એક વસ્ત્રધારી સાધુ. (૨) એક પ્રકારને દિગંબર જૈન સાધુ એકશાસની વિ. [સં, .] એકહથ્થુ સત્તાવાળું, “ડિકટેરિયલ” એક વિદ્યાશાખીય વિ. [સં.] જેમાં એક જ વિદ્યા શીખવવામાં એક-શિખ વિ. [સં.] એક સગ-વાટવાળું આવે છે તેવું, “યુનિફેકટી”
એકલી વિ. [સ, ૫.] એક કાંટાવાળું એકવિધ વિ. [+સ. વિષા, બ. શ્રી.] એક જ પ્રકારનું, એક-ગ (- ) વિ. [], -ગી (ફગી) વિ. [સ, પૃ.] વિવિધતા વિનાનું. (૨) એકધારું
એક શિખરવાળું. (૨) એક શિંગડાવાળું એકવિધતા સ્ત્રી. [સં. એક જ પ્રકાર હોવાપણું, વિવિધતાને એક-શેષ વિ. [સં] જેમાં છેડે એક વધે તેવું. (૨) વિ, અભાવ, “મેનટેની
૫. દંઢ સમાસને એક ભેદ (કે જેમાં બે શબ્દોમાંથી એકવિષયક વિ. સિં], એક વિષથી વિ. [૪, ૫. એક જ સ્ત્રીલિંગ શબ્દનો લોપ થયે પુંલિંગ શબ્દ સં. માં હિં. વ.માં વિષય ધરાવતું, કેઈ એક જ વિષય ઉપરનું. (૨) સમાન આવી રહે છે; જેમકે માતા ચ પિતા વ=વિરા. ગુ. માં વિષયવાળું.
આ સમાસ નથી બ.) (વ્યા.) એકવીતા-નું વિ. [+ “વીતવું-પસાર થવું + ગુ. “યું ભૂ. ૭, એકમુતિ, ૦૭ વિ. [સં. જેમાં એક જ અક્ષર- “સિલેબલ' + “ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય + ગુ. છઠ્ઠી વિભક્તિના અર્થને “તું” છે તેવું (એ શબ્દ પણ હોય અને વાકથ પણ હોય; જેમકે અનુગ] એક જ વાર બન્યું હોય તેવું બને તેવું (ન્યાતનું “જા” આ એક સાથે સ્વર પણ હોઈ શકે, વ્યંજનવાળો જમણ)
પણ જેમકે “આ” “જ” “સ્ત્રી' “જ' વગેરે).' મેનસિલેબિક”. એકવીસ(-શ) વિ. સિંખ્યા સં. ઇવ-વિશfa> પ્રા. ઇસવીસ] “સિન્ટેકટિકલ'. (વ્યા.) વીસ અને એક : ૨૧
[પહોંચેલું એકશ્રુતિ(ક)તા સ્ત્રી. [સં.] એકરૂપતા, “મેનટેની એકવીસ(-શમ્ વિ. [+ ગુ. “શું” ત. પ્ર.] ૨૧ની સંખ્યાએ એક-સટ વિ. [+ જુએ “સટ’–એ. “સેટ] એક જ પ્રકારના એકવીસા પું, બ, વ, સાં ન.,બ. . એકવીસના આંકનો જથ્થાનું ઘડિયે-પાડે
[અને એકવીસઃ ૧૨૧ એકસઠ (-) વિ. [સ. -ઘષ્ટિ>પ્રા. ઢળafટ્રી સાઠને એકવીસ-સે (-) વિ. [+ જુઓ “સે'.] ઘડિયામાં એક એક : ૬૧
[સંખ્યાએ પહોંચેલું એકવૃત્ત-બિદુ (-બિન્દુ) ન, બ. વ. [સં] એક જ વર્તુળને એકસઠ-મું (-5-મું) વિ. [+ ગુ. ‘મું' ત. પ્ર.] એકસઠની પરિધ ઉપર આવેલાં બિંદુ, કૅન્સલિક ઈસ'. (ગ) એકસકિયું વિ. [+ગુ. ‘ઇયું”ત. પ્ર.] એકસઠમા વર્ષમાં પહોંચેલું એકવૃત્તસ્થ વિ. [સં.] એક જ વર્તુલ ઉપર આવેલું, એકસત્તાક વિ. સં.] જ્યાં એકહથ્થુ સત્તા-અધિકાર છે એકચક્રીય, “ કેન્સીકલિક'. (ગ.)
તેનું, સરમુખત્યારીવાળું એક-વૃંદ (-9-૬) ન. [સં.] ગળાના સત્તર રગોમાંને એક રોગ એકસત્તા-વાદ પું. [.] એકહથ્થુ રાજ્યસત્તા હોવી જોઇએ એકણિયું -ણિયું) વિ. [ + સ, વેળ + ગુ. “છયું તે પ્ર.] એ પ્રકારને મત-સિદ્ધાંત, સરમુખત્યારી આખી બારસાખ ન હોય તેવું એક બાજુ એક જ વેણને એકસતાવાદી વિ. [સ, પું] એકસત્તા-વાદમાં માનનારું લગાવેલું (બારણું)
એકસદ ૫. બોતેર નંગનું માપ એકલું -વેણીલું) ]િ વિ. [+ જુઓ “વેણુ' + ગુ. એક સમન્વિત વિ. [સં.] એકઠું થયેલું, એ કઠું રહેલું, એકત્રિત
ઈશું' ત. પ્ર.) એકવેણુ-વચનવાળું, એકવચની, બેર્યું પાળ- એકસરખું વિ. [+ જ સરખું'.] રૂપ ગુણ વગેરેમાં સમાન. નારું. (૨) લીધી વાત ન મૂકે તેવું, મમતી, હઠીલું, જિદ્દી (૨) એકધારું, અખંડિત, ચાલુ એક-વ્યક્તિ વિ. [સં.] જેમાં એક જ માણસ નિમાયેલ એકસરી સ્ત્રી. [+ જુઓ ‘સર’–‘સેર' + ગુ. “ઈ' સ્ત્રીહોય કે છે તેનું (પંચ” વગેરે) [ખ્યાલ આપનારું પ્રસ્થય] એક સરવાળી માળા કે કંઠી, એકાવળ હાર એક વ્યક્તિ-વાચક વિ. r] એક જ જડ ને ચેતન દ્રશ્યને એકસરી, -૨ વિ. [+ જુઓ ‘સર’–‘સેર + ગુ. “ઈ'-‘ઉં' એકવ્યવસાયી વિ. સિ., .]એક સરખો–સમાન ધંધો કરનારું ત, પ્ર.] એકસર-સેરવાનું એકતી વિ. [સે, મું.] દઢ વ્રતવાળું, દઢ પ્રતિજ્ઞાવાળું એક-સંધિ (સબ્ધિ) વિ. [સં.] જેમાં એક માત્ર સાંધે છે એક-શફ વિ. [સં.], ફી વિ. [સં., પૃ.] આખી એક તેવું (વસ્ત્ર). (૨) જેમાં સાંધે નથી તેવું સળંગ, આખું ખરીવાળું (‘પશુ' છેડે વગેરે), એકબુરી
એકસંપ (-સમ્પ) પં. [+ જુએ “સંપ”.] એકબીજા સાથે એકશયન-ભગિની સ્ત્રી. [સં.] એક જ શય્યામાં સૂવાને હળીમળીને રહેવાપણું, એકેય, એ કતા. (૨) છે. આપસ અધિકાર ધરાવતી ધર્મપત્ની
આપસ ભેદભાવ નથી તેવું, પરસ્પર વિચારભેદ કે શત્રુતા એક શરણી વિ. [સ., પૃ.] જેને કઈ પણ એકનો આશ્રય નથી તેવું