Page Text
________________
ઊંબરે
૩૪૧
ઊંબરે પું. [સં. ટુવર-> પ્રા. ૩૧-] અંજીરના પ્રકારનું ઊંબેલો છું. ઝાડ પિશાબ કરતાં કે બાળક જમતાં દુઃખથી ફળ આપતું એક વૃક્ષ ઉમરે. (૨) બારસાખની નીચેનું આંચકા ખાવાની ક્રિયા. (૨) ઝાડાની હાજત, ચુંક આડું, ઊંબર. [૦ ઘસવે (ઉ. પ્ર.) બીજાને ત્યાં વારંવાર ઊંબેળવું સ. કિ. વળ દેવે, આમળવું, ઉમેળવું. ઊંબળાનું જવું અને ખુશામત કરવી. ૧ ટેચ (રૂ. પ્ર.) ભીખ કર્મણિ, ક્રિ. ઊં મેળાવવું પ્રે, સ, કિ માગવા જવું. ૦ દેખાડ (રૂ.પ્ર) ઘેર બેલાવવું. ૦ ભાંગતા બળાવવું, ઊંળાવું જુએ “ઊંબેળવું’માં.
બેસવું (ઍસવું) (રૂ. પ્ર.) નકામે વખત ગાળવા] ઊંવા જુઓ . ઊંબળેટિયા . પહેરેલા લુગડાની પિડુ ઉપર વાળેલી ગાંઠ ઊંવાર જુઓ . ઊંબા જઓ “અંબાડ.
ઊંસ ને. એ નામનું એક જાતનું ઝાડ' ઊંબાડિયું ન. [બ “ઊંબાડું + ગુ. “યું' સ્વાર્થે છે. પ્ર.] ઊંહ કે. પ્ર. [૨વા.] દુઃખ તરછકાર કે અભિમાનને ઉગાર બળતું લાકડું, બેયણું, ઉમાડિયું. [૦ કરવું (રૂ. પ્ર.) ઊંહકારો છું [+સં. #ાર)પ્રા. "ાર-] “હ' એ તકલીફ આપવી. ૦ મૂકવું (રૂ. પ્ર.) વાંક કાઢીને વચ્ચે અવાજ ટાપસી પૂરવી. (૨) કજિયો કરાવવા મહેણાં બેલવાં] ઊંડું-હં) કે. પ્ર. રિવા.] નાકબૂલ કરવાને કે નકાર ઊંબાડું જુએ ઊંબાડિયું'.
બતાવવાને ઉદગાર. (૨) ન. હઠીલાઈ, આડાઈ ઊંબરે મું. ઉપાડે, ઉત્પાત
ચિમરી-ડંડી ઊંહુ-હંકારિયું ન. [+ સં. ૨ + ગુ. “ઇય' ત. પ્ર.] ઊંબી સ્ત્રી. [સં. વૈક્રા> પ્રા. વંfમા] ઘઉં જવ વગેરેની નકાર, ના પાડવાપણું
+
પ %
છે નાગરી
બ્રાહ્મી
ગુજરાતી
પું. [સં.] ભારતીય-આર્ય વર્ણમાળાનો મૂર્ધન્ય હૃસ્વ અઘેદકાલ(-ળ) પું. [સ.] કદ જે કાલમાં રચાયો તે સમય સ્વર (જેનું ઉચ્ચારણ આજે સર્વથા નષ્ટ થઈ ચૂક્યું છે; અપેદકાલીન વિ. [સં.] કદની જે કાલમાં રચના થયેલી રિ' ' ૨' આવા ઉચ્ચાર કેવળ વ્યંજનાત્મક જ છે. તે કાલને લગતું, કદના સમયનું સં. તત્સમ શબ્દો પૂરતો લેખનમાં એ સ્વીકારવામાં મદ-સંહિતા (-સંહિતા) સ્ત્રી. સિં] જાઓ “કસંહિતા.' આવ્યું છે.).
[મચા, મંત્ર સરવેદી વિ., પ. સિં] પરંપરાથી જેને વેદ ઋદ છે અક સી. (સં. શ્રદ્ > શ્ર૧] (વૈદિક સંહિતાઓની) તે બ્રાહ્મણ
[. અલ્વેદી બ્રાહ્મણ *-કાર છું. [સં.] “ક” વર્ણ. (૨) ઝ' ઉચ્ચાર
સદીય વિ. [સં.] કદને લગતું, કદ સંબંધી. (૨) ત્રાકારાંત (-રાન્ત) વિ. [+સ, અa] જેના છેડે ' સ્વર શ્રાવણ સી. [સ.] દી બ્રાદ્દાને શ્રાવણ મહિનામાં છે તેવું (પદ શબ્દ વગેરે)
શ્રવણ નક્ષત્ર જે દિવસે હોય તે દિવસે જઈ બદલવાને ઋક્ષ પું, ન. (સં., પૃ.] રીંછ. (૨) છું. મધ્ય પ્રદેશને એક દિવસ (એ સુદિ ચૌદસ કે પૂનમ હોય.) પૌરાણિક કાળને પર્વત. (સંજ્ઞા.) (૩) ન. નક્ષત્ર. (૪) પું., ઋચા સ્ત્રી. [સં.] કક, ઉદિક મંત્ર
[નરમ બ.વ. સપ્તર્ષિના તારા, સાતભાયા
આજ લિ. [સં.] સરળ, સીધા સ્વભાવનું. (૨) કમળ, અક્ષ-પતિ મું. [સં.] નક્ષત્રોને સ્વામી -ચંદ્ર, (૨) શ્રી કૃષ્ણને ત્રાજતા શ્રી. [સં.] સરળતા. (૨) કમળતા એક સસર-જાંબવાન રીછ. (સંજ્ઞા.)
જુ-કાય વિ. [સં.] સુકોમળ શરીરવાળું સક્ષ-રાજ ! [..] ચંદ્ર. (૨) જાંબવાન. (સંજ્ઞા.)
જ-જ૮ વિ. [સ.] સરળ સ્વભાવનું છતાં મંદ બુદ્ધિવાળું. અક્ષાંગ (કક્ષા $) ન. [+સં. મ] એ નામની એક વનસ્પતિ
પહેલા તીર્થકર ઋષભદેવજીના સાધુઓ માટે આ વિશેષણ ઋક્ષી સ્ત્રી. [૪] રીંછણી
રૂઢ.) (જેન.)
[સરળ-કેમળ સ્વભાવવાળું અકસંહિતા (-સંહિતા) [૪] સ્ત્રી. કદની મંત્રસંહિતા અજ-પ્રકૃતિ સ્ત્રી, (સં.) સરળ-કમળ સ્વભાવ, (૨) વિ. સક-સામ પું, બ.વ. [સ.] વેદ અને સામવેદ
ઋજુ-ભાવ ૫. [સં.] સરળતા. (૨) કમળતા મંત્ર ( 2) પુ. સિં] સંહિતાની ચા
બાજુ-વ્યાધી મું. સિં.] કપટ વિના લડનાર પેઢો ઋવિધાન ન. સિં] ટ્વેદની ઋચાઓને પાઠ કરી કરવામાં અણુ ન. સિં] દેવું, કર જ. (૨) અહેસાન, પાઠ, ઉપકાર. આવતી એક ધાર્મિક ક્રિયા
[(સંજ્ઞા) (૩) બાદ કરવાની નિશાની, ઓછાની નિશાની. (ગ.) (૪) સદ કું. [સં.] ચાર વેદોમાં પહેલો-પ્રાચીનતમ વેદ. વધુ વીજળીક અથવા ચુંબકીય બળની વધુમાં વધુ તીવ્રતાનું
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |